Đại biểu: Bắt cóc online là thách thức mới của thời đại số, nỗi lo thường trực của nhiều gia đình

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Vĩnh Long) nhấn mạnh tình trạng bắt cóc online không còn hiếm, mà đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình.

Sáng 29-10, nêu ý kiến thảo luận tại hội trường Quốc hội, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Vĩnh Long) nhấn mạnh tình trạng bắt cóc online không còn hiếm, mà đã trở thành nỗi lo thường trực của nhiều gia đình.

Tội phạm công nghệ cao, lợi dụng tin nhắn, email, các nền tảng mạng xã hội để điều khiển nạn nhân từ xa, buộc họ tự rút tiền, thuê chỗ ở, thậm chí tự quay video cầu cứu theo kịch bản do kẻ xấu dựng sẵn.

Trí tuệ nhân tạo, giọng nói, hình ảnh giả tạo giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục

Bà Yến Nhi dẫn chứng các vụ việc gần đây ở Hà Nội, TP.HCM, nhiều địa phương cho thấy nạn nhân thường là học sinh, sinh viên... Hậu quả không chỉ thiệt hại tài chính mà còn gây hoang mang, mất niềm tin vào môi trường mạng, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh, xã hội.

Bà chỉ rõ nhiều nguyên nhân của tình trạng này, trong đó do công nghệ ngày càng tinh vi, trí tuệ nhân tạo, giọng nói, hình ảnh giả tạo giúp kẻ xấu mạo danh một cách thuyết phục.

Các nền tảng xuyên biên giới chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm pháp lý tại Việt Nam, chưa có quy định chặt chẽ về kiểm duyệt, gỡ nội dung vi phạm, nhận thức cộng đồng còn hạn chế.

Nhiều phụ huynh, học sinh chưa đủ kỹ năng nhận diện rủi ro, dễ bị điều khiển qua các chiêu trò rất tinh vi.

Trước thực trạng đáng báo động này, bà đề nghị Chính phủ chỉ đạo các ngành, các cấp vào cuộc một cách quyết liệt và có các giải pháp phòng ngừa, cũng như kịp thời điều tra, xử lý các hành vi vi phạm.

Để phòng ngừa, bà đề nghị các ngành tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, đẩy mạnh chiến dịch an toàn mạng qua truyền thông, trường học, tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về nhận diện bắt cóc online, cách bảo vệ thông tin cá nhân, phản ứng khi gặp lừa đảo...

Đồng thời, xây dựng khung pháp lý chặt chẽ, hoàn thiện các luật để quy định rõ hình phạt cho bắt cóc online với chế tài mạnh mẽ.

Cùng với đó, yêu cầu các nền tảng xuyên biên giới ký cam kết báo cáo, gỡ bỏ nội dung vi phạm, công khai số liệu xử lý với mức phạt tài chính, tạm ngưng quảng cáo nếu các nền tảng này không thực hiện đúng quy định...

Nâng cao hơn nữa năng lực điều tra truy bắt cho lực lượng chức năng

Đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi cũng kiến nghị tăng cường hợp tác quốc tế, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin phối hợp điều tra với các quốc gia, tổ chức quốc tế để phá dỡ mạng lưới tội phạm xuyên biên giới, đồng thời hỗ trợ hồi hương và tái hòa nhập cho nạn nhân.

Bà dẫn lại vừa qua tại Việt Nam, Công ước Hà Nội - Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng đã được 72 quốc gia ký kết tính đến ngày 26-10-2025.

Điều này sẽ giúp các quốc gia có cơ chế hợp tác trong công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm trên không gian mạng, bảo vệ chủ quyền quốc gia, quyền con người và an ninh mạng. Vấn đề còn lại là quá trình tổ chức thực thi sao cho thật sự hiệu quả.

Bên cạnh những giải pháp phòng ngừa, nữ đại biểu đề nghị cần nâng cao hơn nữa năng lực điều tra truy bắt cho lực lượng chức năng.

Trang bị cho lực lượng công an, cảnh sát công nghệ cao công cụ phân tích dữ liệu giám sát mạng và đào tạo chuyên môn sâu về tội phạm công nghệ cao, đẩy mạnh việc thu thập, lưu trữ, phân tích chứng cứ số để hỗ trợ xét xử một cách nhanh chóng và nghiêm minh.

Ngoài ra cần hỗ trợ tâm lý, kể cả pháp lý cho nạn nhân và gia đình, cung cấp các dịch vụ tư vấn, đảm bảo lợi ích trong bồi thường, hỗ trợ tái hòa nhập xã hội, tránh để nạn nhân rơi vào bẫy mới.

"Bắt cóc online là thách thức mới của thời đại số đòi hỏi phải hành động đồng bộ các giải pháp. Chỉ khi mọi lực lượng từ nhà nước, xã hội và mỗi công dân cùng chung tay mới có thể ngăn chặn, đẩy lùi hiện tượng này, bảo vệ thế hệ trẻ, duy trì trật tự xã hội.

Tôi đề nghị Chính phủ cần bổ sung vào nhiệm vụ từ nay đến cuối năm 2025, những giải pháp trọng tâm trong năm 2026 về công tác phòng chống tội phạm công nghệ cao.

Trong đó có bắt cóc online, để có sự tập trung quyết liệt chỉ đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả", bà Ý Nhi đề nghị.