Trưa 2/11, ông Lê Nguyễn Anh Kha, 46 tuổi, trú xã Tuy Phong, vẫn hoảng hốt, thất thần khi nhớ lại cơn thác lũ bất ngờ do vỡ hồ nước trên núi tối qua, khiến con gái ông, em Lê Thị Bích Thảo, 13 tuổi, tử vong.
Vợ chồng ông Kha là dân gốc ở xã, chủ yếu làm nông nghiệp. Cũng như nhiều hộ địa phương, ngôi nhà của ông xây gần rẫy để tiện canh giữ, chăm sóc. Những ngày qua, khu vực mưa lớn, nước từ suối Tân Lai, cách nhà khoảng 25 m, liên tục dâng cao. Con gái lớn lập gia đình, ở gần đó, nhưng đã đưa con nhỏ đi tránh lũ, con trai thứ hai làm tài xế vắng nhà. Chỉ còn hai vợ chồng cùng con gái út học lớp 8 ở lại.
Hôm qua, mưa lớn kéo dài suốt ngày không ngớt. Khoảng 19h, sau bữa cơm tối, cả nhà ông Kha chuẩn bị đi ngủ thì nghe những tiếng nổ "đùng đùng" vọng từ dãy núi cách nhà chừng 5 km, mặt đất rung, kèm theo tiếng hô hoán của người dân gần đó. Linh cảm có chuyện chẳng lành vì hồ trên núi từng vỡ một lần, ông Kha vội chạy ra suối kiểm tra mực nước. Trong màn đêm, ông thấy dòng nước cùng bùn đất từ trên cao ào ạt tràn xuống, hướng thẳng về phía nhà mình.
Khi lũ bắt đầu xộc vào nhà, ông lập tức chạy vào báo động, rồi dắt xe máy chở vợ con tìm cách thoát thân. Tuy nhiên, xe vừa chạy được hơn trăm mét thì gặp sình lầy, cả ba người ngã xuống và bị nước cuốn trôi. Nước dâng nhanh đến ngang ngực, đẩy người cha trôi trước, hai mẹ con theo sau.
"Trôi được hơn 200 m, toàn thân ngập trong bùn, tôi tưởng không qua khỏi", ông Kha nói, cho biết thêm sau đó với bản năng sinh tồn, ông dùng hết sức cố ngoi đầu lên, bám vào cành cây dọc suối nhưng dòng nước quá mạnh, kéo cả cây lẫn người trôi đi.
Không bỏ cuộc, ông Kha tiếp tục với tay chụp lấy cành cây khác, cố neo người lại, rồi gắng bò lên bờ tìm vợ con. Ông leo lên giàn sắt của căn nhà bỏ trống giữa đồng, kêu cứu trong tuyệt vọng. Gần 15 phút sau, khi nước bắt đầu rút, ông lội xuống khu vực cây xoài gần bờ suối – nơi có tiếng kêu cứu – thì thấy vợ đang bám chặt vào thân cây. "Vợ chỉ nói một câu 'con mất rồi anh ơi', tôi nghe mà vẫn không tin", ông nghẹn ngào.
Người vợ kể, khi bị nước cuốn, con gái vẫn cố gắng nắm chặt tay bà, nhưng dòng nước xiết khiến hai mẹ con dần tách ra. Sau khi lực lượng cứu hộ đưa lên bờ, vợ chồng ông Kha cùng người dân thức trắng đêm tìm con dọc triền suối. Rạng sáng nay, thi thể cháu bé được tìm thấy gần vườn xoài, cách nhà khoảng 600 m.
Cách nhà ông Kha khoảng 100 m, chị Vương Thị Hằng, 40 tuổi, cũng "trở tay không kịp". Nghe tiếng động mạnh, mặt đất rung chuyển, chị chỉ kịp ôm hai con nhỏ chạy ra ngoài. Phía sau, chị nghe tiếng kêu cứu của con gái ông Kha nhưng đành bất lực.
"Nước cao hơn nửa mét, chảy xiết, tôi chỉ biết cố lội qua dòng nước, đá văng cửa để các con được an toàn", chị nói và cho biết, nếu chậm một chút, ba mẹ con có thể bị lũ bùn chôn vùi.
Trận lũ bùn đêm qua còn khiến gần 200 người sống dưới chân núi bị ảnh hưởng. Nhiều ngôi nhà sập, hư hỏng; xe máy, đồ đạc và thiết bị điện tử bị nước cuốn trôi xa. Chính quyền xã đã huy động lực lượng tìm kiếm, cứu nạn và đưa người dân đến lánh nạn tại Trường THCS Phong Phú, cách hồ chứa bị vỡ hơn 5 km.
Hôm nay, chính quyền cùng công an, quân đội đã có mặt dọn dẹp, hỗ trợ người dân ổn định sinh hoạt.
Ông Phạm Thành Bắc, Chủ tịch UBND xã Tuy Phong, cho biết sự cố xảy ra tại hồ chứa nước trên núi của Công ty Trang trại Việt, do ông Trần Quang Tính làm chủ. Trang trại nằm trên cao, phía dưới chân núi là khu dân cư và rẫy của người dân địa phương.
Tham gia đoàn kiểm tra công trình sau khi xảy ra sự cố, ông Nguyễn Hà Lộc, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, cho biết trang trại có khoảng 5 hồ chứa, trong đó hồ bị vỡ là lớn nhất, rộng hơn 20 ha, sâu 5-6 m, dung tích khoảng 900.000 m3. Trang trại được cấp phép từ năm 2017, thi công năm 2018 với nhiều hạng mục phục vụ chăn nuôi, trồng trọt, sản xuất phân bón... nhưng hồ chứa nước này không nằm trong hồ sơ được cấp phép.
Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Hồ Văn Mười yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường cùng các đơn vị liên quan khẩn trương kiểm tra toàn diện công trình hồ chứa trên núi ở xã Tuy Phong, làm rõ nguyên nhân vỡ hồ, nhấn mạnh đây là "nhân tai, không phải thiên tai". Công an tỉnh được giao phối hợp với các cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc, xử lý theo quy định.
Người đứng đầu chính quyền tỉnh cũng thống nhất với đề xuất giảm bớt lượng nước trữ tại các hồ còn lại trong khu vực và trên địa bàn tỉnh, nhằm ngăn ngừa sự cố tương tự, do những ngày tới khu vực dự báo tiếp tục có mưa lớn.
Những ngày qua, mưa lớn kéo dài khiến nhiều khu vực ở Lâm Đồng sạt lở, ngập sâu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân. Hai lần nước dâng khiến cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết phải tạm đóng. Quốc lộ 1 đoạn qua khu vực sông Lũy bị ngập, cát sạt lở vùi lấp khiến giao thông tê liệt.
Nhiều tuyến đường đèo trên địa bàn xảy ra sạt lở, chia cắt cục bộ. Thiên tai cũng gây ngập hơn 1.600 căn nhà, hơn 5.600 ha cây trồng (chủ yếu lúa, rau màu, cây ăn quả) bị ngập úng, hư hỏng; hơn 2.280 gia cầm và vật nuôi bị cuốn trôi.
Bùi Toàn - Việt Quốc















