Cuộc đua duy trì sức sống của xe tăng trước drone tự sát

Hãng tin RIA Novosti hôm 19/8 công bố video xe tăng chủ lực T-72 Nga làm nhiệm vụ phá mìn, mở đường cho đồng đội tấn công cứ điểm Ukraine gần làng Malaya Tokmachka thuộc tỉnh Zaporizhzhia.

Chỉ huy đơn vị cho biết xe tăng đã dọn sạch quãng đường dài 18 km qua bãi mìn dày đặc, hoàn thành 100% nhiệm vụ dù phải hứng đòn từ 24 thiết bị bay không người lái (drone) tự sát của Ukraine. Xe chỉ bị đứt một bên xích sau khi 3-4 quả mìn liên tiếp phát nổ ở cuối hành trình, nhưng tổ lái vẫn an toàn và được sơ tán về căn cứ.

Giới chuyên gia quân sự chỉ ra rằng đây là kết quả của những nỗ lực không ngừng nhằm duy trì khả năng sống sót của xe tăng trên chiến trường hiện đại, dù một số giải pháp từng bị chê bai và bị đánh giá là không hiệu quả.

"Xe tăng không còn là pháo đài bất khả xâm phạm như trong quá khứ. Chúng dễ bị tổn thương trước các vũ khí giá rẻ", Michael Clarke, giáo sư thỉnh giảng tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh thuộc Đại học Hoàng gia London, nhận xét.

Máy bay không người lái (UAV) và drone cỡ nhỏ đã trở thành vũ khí biểu tượng từ những ngày đầu chiến sự Ukraine. Hàng loạt thống kê và nghiên cứu cho thấy sự xuất hiện của chúng trong xung đột không phải hiện tượng nhất thời, mà là thay đổi căn bản trong tác chiến và thay đổi đáng kể cục diện chiến trường.

Với chi phí chỉ từ vài trăm đến vài chục nghìn USD, chúng vẫn có thể vô hiệu hóa những xe tăng và thiết giáp hiện đại có giá hàng triệu USD. Trước mối đe dọa này, hai bên tham chiến liên tục phải tìm cách thích nghi.

Chỉ vài tuần sau khi Ukraine tăng cường sử dụng drone tấn công, các đơn vị Nga đã thành thạo trong phát hiện mục tiêu từ sớm, cải thiện năng lực ngụy trang và tác chiến điện tử, cũng như lắp thêm giáp bổ sung cho phương tiện chiến đấu để ngăn chặn hoặc hạn chế thiệt hại từ đòn tập kích của drone.

Quân nhân Nga từ năm 2024 đã bắt đầu hàn giáp kín những xe tăng trên tuyến đầu. Loại giáp tự chế này được ví như "mai rùa", ban đầu bị các binh sĩ Ukraine và chuyên gia phương Tây chê bai, song đã phát huy hiệu quả thực tế khi vô hiệu hóa được nhiều loại drone tự sát.

Một trong những điểm yếu của các loại giáp mai rùa là giảm đáng kể độ cơ động, khả năng quan sát và xoay tháp pháo. Tuy nhiên, các chuyên gia phương Tây đánh giá phương án này hợp lý trong nhiệm vụ phá mìn mở đường hoặc trinh sát cứ điểm đối phương.

Một số xe tăng Nga gần đây còn được phủ kín bằng cáp thép để che các khe hở trên giáp mai rùa, trong khi phần mái được phủ các bó cáp kim loại dựng đứng. Lớp giáp tự chế này khiến nó được ví như "xe tăng quái vật" hoặc xe tăng "con nhím", với khả năng chống chịu đòn tập kích liên tiếp từ hàng chục drone tự sát.

Ukraine cũng áp dụng giải pháp trang bị giáp lồng, lưới chống drone và giáp phản ứng nổ phủ kín xe tăng, nhưng hiệu quả vẫn chưa thực sự rõ ràng. Thay vào đó, họ tập trung vào điều chỉnh chiến thuật như triển khai các xe tăng đơn lẻ, áp dụng phương pháp "bắn và chạy" để tránh bị phát hiện.

Nhiều xe tăng hiện đại nhất do phương Tây viện trợ cho Ukraine, như Leopard 2A6, Challenger 2 và M1A1SA Abrams, cũng được bố trí trong công sự để đóng vai trò là các "lô cốt di động" ngăn đà tiến của lực lượng Nga, thay vì làm mũi nhọn xung kích như học thuyết tác chiến của NATO.

Sự xuất hiện của nhiều loại vũ khí chống tăng, như tên lửa dẫn đường và drone, từng khiến xe tăng bị coi là đã lỗi thời và không còn đóng vai trò chủ chốt trên chiến trường. Tuy nhiên, giới chuyên gia đều khẳng định chúng vẫn là vũ khí có khả năng thay đổi cục diện tác chiến, nhưng cần được nâng cấp không ngừng để đối phó những mối đe dọa hiện đại.

"Xe tăng vẫn mang lại hỏa lực và hiệu ứng chế áp tinh thần đối phương, nhưng cần được bảo vệ bởi các công nghệ mới để tồn tại", tướng James Rainey, chỉ huy Bộ tư lệnh Tương lai lục quân Mỹ, nhận định.

Phong Lâm (Theo RIA Novosti, War Zone)