Cục Thuế giải đáp về chuyển đổi hóa đơn điện tử

Thực chiến cùng Hộ kinh doanh xem chi tiết

Theo phản ánh của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, việc triển khai Nghị định số 70/2025/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung Nghị định số 123/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 của Chính phủ) còn nhiều khó khăn, nhất là với nhóm hộ kinh doanh nhỏ và siêu nhỏ. Đây là đối tượng vốn có nguồn lực tài chính hạn chế, nay phải cùng lúc đáp ứng yêu cầu về kê khai, nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, cũng như chi phí đầu tư thiết bị, phần mềm hóa đơn điện tử.

Khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) trên gần 1.400 hộ kinh doanh cho thấy, phần lớn đã biết đến Nghị định mới, song mức độ hiểu biết còn hạn chế. Nhiều hộ vẫn chờ hướng dẫn chi tiết từ cơ quan thuế địa phương để thực hiện đúng quy định.

Áp lực tài chính được xem là rào cản lớn nhất. Do lợi nhuận thấp, việc cộng thêm chi phí phần mềm, thiết bị đã khiến hoạt động của nhiều hộ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Dẫn kết quả khảo sát, Hiệp hội Ngân hàng cho biết, có tới 63% hộ phải thu hẹp quy mô, 21% tạm ngừng hoạt động (chủ yếu là ăn uống, tạp hóa), 11% chuyển đổi loại hình, và 3% đóng cửa hoàn toàn.

Thực tế này cho thấy nếu chính sách mới không có lộ trình cùng cơ chế hỗ trợ phù hợp, sẽ gây tác động tiêu cực tới sự ổn định của cộng đồng hộ kinh doanh – vốn là lực lượng đóng góp quan trọng cho tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm.

Trước khó khăn của hộ kinh doanh, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam kiến nghị Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn chính thức. Trong đó, cần khẳng định không truy thu thuế với giai đoạn trước khi hộ khoán chuyển từ hình thức khoán sang tính thuế theo doanh thu. Bên cạnh đó, thiết lập giai đoạn chuyển tiếp tối thiểu một năm, trong đó không xử phạt các lỗi kê khai hóa đơn điện tử.

Ngoài ra, cần xem xét miễn, giảm thuế trong 1–2 năm đầu để hộ kinh doanh thích ứng dần; xây dựng hệ thống sổ sách, chứng từ đơn giản, dễ thực hiện, phù hợp quy mô nhỏ. Việc triển khai cũng cần có lộ trình: ưu tiên áp dụng với hộ lớn ở đô thị, sau đó mở rộng sang hộ nhỏ ở nông thôn. Song song, tăng cường truyền thông, tập huấn, đào tạo để nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng hóa đơn điện tử.

Một điểm quan trọng khác là hỗ trợ kỹ thuật, chẳng hạn cung cấp phần mềm, hóa đơn miễn phí và thiết lập đường dây nóng trợ giúp trong giai đoạn đầu. Đây được xem là giải pháp thiết thực để giảm bớt gánh nặng cho hộ kinh doanh.

Trước các kiến nghị, Cục Thuế đã làm rõ quy định pháp luật hiện hành. Theo đó, từ ngày 01/6/2025, hộ khoán có doanh thu hàng năm từ 1 tỷ đồng trở lên, khi bán hàng hóa hoặc cung cấp dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng, phải lập hóa đơn điện tử từ máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế.

Dữ liệu hóa đơn điện tử đã có sẵn trên hệ thống của cơ quan thuế, người bán và người mua đều có thể tra cứu mà không cần in hóa đơn ra giấy. Về chứng từ mua vào, theo Thông tư 40/2021/TT-BTC, hộ khoán không bắt buộc phải lưu giữ.

Liên quan điều chỉnh doanh thu và mức thuế khoán, Cục Thuế dẫn quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC. Trường hợp hộ khoán thay đổi quy mô kinh doanh, họ phải khai điều chỉnh, bổ sung tờ khai thuế theo mẫu số 01/CNKD. Nếu doanh thu khoán thay đổi từ 50% trở lên, cơ quan thuế sẽ ban hành thông báo điều chỉnh mức thuế khoán kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế.

Đáng chú ý, về hỗ trợ hộ kinh doanh, Cục Thuế dẫn khoản 3 Điều 12 Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội. Theo đó, Nhà nước bố trí kinh phí để cung cấp miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh.

Hiện Bộ Tài chính đang dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành, trong đó có quy định cung cấp miễn phí nền tảng số và phần mềm kế toán dùng chung. Đây được coi là giải pháp quan trọng, giúp hộ kinh doanh tiết kiệm chi phí, đồng thời từng bước thích ứng với môi trường kinh doanh minh bạch, hiện đại.