'Cơm gà xối mỡ 35 K lỗ vốn nếu thay dầu chiên mới mỗi ngày'

Giờ ăn trưa, quán cơm gà xối mỡ kế bên nhà tôi đông nghịt. Do nằm kề bên các trường đại học, nên khách chủ yếu là sinh viên. Mùi dầu chiên bay ra ngập ngụa, hơi khét và nồng.

Kề bên là quán cơm tấm. Người nướng thịt vừa cởi trần, mồ hôi nhễ nhại, vừa nướng thịt. Quán mới đầu tư dàn máy hút khói xả thẳng lên trời, không còn phà quạt vào người đi đường như trước.

Một dĩa cơm gà xối mỡ 35 nghìn đồng có gì? Cơm màu vàng - không phải trứng đâu, mà là bột nghệ màu vàng. Tôi nghe chủ quán nói vậy chứ cũng không chắc là bột nghệ hay không, chỉ chắc một điều là nó màu vàng.

Có cơm rồi thì đồ ăn là một cái đùi gà hoặc ức, rất to. Dầu ăn được đựng trong can nhựa, loại 30 lít. Tôi cũng không rõ là thương hiệu gì, chỉ biết là dường như dầu được chiên đến vắt kiệt, hết dầu thì châm thêm vào chứ không có chuyện đổ đi.

Có lần tôi hỏi nhỏ: "Dầu này chiên bao lâu rồi chị?". Chủ quán thoáng ngại ngùng nhưng biết tôi ở gần sát bên nên lật bài ngửa: "Dầu mới thì sao bán 35 nghìn được, thay dầu mới là lỗ vốn liền".

Trong dĩa cơm còn rau, dưa leo, xì dầu, ớt... Tính luôn tiền mặt bằng, tiền công của chủ quán... gói gọn trong doanh thu 35 nghìn một dĩa, thì tiền lời ở đâu ra? Có lẽ bài toán này trẻ tiểu học cũng giải được: Khống chế giá cả đầu vào. Và đây là một mệnh đề hiển nhiên phải chấp nhận khi đi ăn hàng quán: Muốn rẻ thì khó sạch, muốn sạch thì phải trả giá cao hơn.

Sau những quán ăn như vậy là một chuỗi đánh đổi mà nếu nhìn thẳng ai cũng biết và dường như không muốn đề cập đến. Tất cả đều nằm trong giới hạn chấp nhận được.

Giải pháp, theo tôi là cần có chuỗi cung ứng nhỏ và vừa, hỗ trợ đầu vào cho quán bình dân, để họ tiếp cận nguồn nguyên liệu sạch với giá hợp lý. Đồng thời, người tiêu dùng cũng cần thay đổi tư duy tiêu dùng: Trả đúng giá cho chất lượng.

Ngon - sạch - rẻ là ba đại lượng không thể đi cùng với nhau, được cái này thì phải đánh đổi cái kia.

Nếu làm theo kiểu có vẻ "sạch", một can dầu giá vài trăm nghìn, rau sạch, thịt chuẩn, gia vị... tất cả sẽ làm chi phí đội lên nhiều. Một dĩa cơm 35 K nếu nấu đúng chuẩn nguyên liệu, chế biến chắc có khi phải có giá 50 - 55 nghìn đồng.

Đặng Tuấn