CO2 đạt mức cao kỷ lục mới, dẫn đến hiện tượng nóng lên toàn cầu nhiều hơn

(Dân trí) - Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới, nồng độ khí nhà kính đã tăng kỷ lục vào năm 2024 do ngày càng nhiều carbon dioxide, methane và nitrous oxide bị giữ lại trong khí quyển của Trái Đất.

Theo một báo cáo mới, lượng khí carbon dioxide (CO2) phát thải vào khí quyển Trái Đất đã tăng kỷ lục vào năm 2024, kéo theo tình trạng nóng lên toàn cầu dữ dội hơn.

Nồng độ CO2 đã tăng 3,5ppm từ năm 2023 đến năm 2024, đánh dấu mức tăng lớn nhất trong một năm kể từ khi chúng ta bắt đầu lưu số liệu vào năm 1957 (ppm: đơn vị đo nồng độ khí trong một triệu phần thể tích không khí).

Các nhà nghiên cứu cho rằng sự gia tăng kỷ lục này là do con người tiếp tục sử dụng nhiên liệu hóa thạch, sự gia tăng các vụ cháy rừng và việc các bể chứa carbon của Trái Đất (như đại dương và rừng) giảm hấp thụ CO2.

Trong nhiều thập kỷ, các nhà khoa học đã cảnh báo rằng nhân loại cần giảm lượng CO2 trong khí quyển để kiểm soát biến đổi khí hậu. Báo cáo mới do Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố cho thấy điều ngược lại đang xảy ra, với nồng độ CO2 tăng vọt chưa từng có. WMO khuyến nghị cần giảm lượng khí thải CO2 đi đôi với cải thiện việc giám sát.

"Lượng CO2 và các khí nhà kính khác bị giữ lại đang làm tăng tốc mức độ biến đổi khí hậu và dẫn đến thời tiết cực đoan hơn", bà Ko Barrett, Phó Tổng Thư ký WMO, cho biết. "Do đó, việc giảm phát thải là điều cần thiết không chỉ cho khí hậu mà còn cho an ninh kinh tế và phúc lợi cộng đồng của chúng ta".

CO2 và các loại khí nhà kính khác giữ nhiệt bằng cách hấp thụ bức xạ. Khi nồng độ khí nhà kính tăng lên, nhiệt độ trung bình toàn cầu cũng tăng theo.

Tác động của sự nóng lên toàn cầu đang làm thay đổi các kiểu thời tiết, làm mực nước biển dâng cao, ảnh hưởng đến khả năng trồng trọt lương thực của chúng ta và gây ra nhiều tác động tốn kém khác, cuối cùng đe dọa đến tính mạng của hàng tỷ người.

Các nhà khoa học khí hậu coi CO2 là loại khí nhà kính gây tác động mạnh nhất đến khí hậu. Theo Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) Mỹ, kể từ năm 1990, CO2 đã gây ra khoảng 80% tổng tác động làm nóng khí quyển của khí nhà kính kể từ năm 1990.

Nồng độ CO2 trong khí quyển đã tăng đều đặn trong nhiều thập kỷ. Mức tăng 3,5ppm vào năm 2024 đã tăng từ mức tăng 2,4ppm vào năm 2023 và cao hơn tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 2,57ppm được thiết lập trong thập kỷ qua. Tổng nồng độ CO2 trong khí quyển là khoảng 423,9ppm vào năm 2024, tăng 152% so với mức tiền công nghiệp - nồng độ ước tính trước năm 1750.

Báo cáo cho thấy nồng độ mê-tan (CH4) và nitơ oxit (N2O), hai loại khí nhà kính quan trọng thứ hai và thứ ba, cũng tăng ở mức kỷ lục vào năm 2024, tăng 166% và 25% so với mức trước thời kỳ công nghiệp.

Những quốc gia phát thải nhiều nhất

Trung Quốc, Mỹ và Ấn Độ là ba quốc gia phát thải nhiều nhất vào năm 2024, theo Cơ sở dữ liệu Phát thải của Nghiên cứu Khí quyển Toàn cầu.

Trung Quốc chịu trách nhiệm cho khoảng 29,2% tổng lượng khí thải nhà kính do con người gây ra, trong khi Hoa Kỳ đóng góp 11,1% và Ấn Độ đóng góp 8,2%. Hơn nữa, Trung Quốc và Ấn Độ đã tăng lượng khí thải so với năm 2023, trong khi lượng khí thải của Hoa Kỳ hầu như không thay đổi.

Trung Quốc thải ra một lượng CO2 khổng lồ, nhưng gần đây nước này cũng đã đặt ra các mục tiêu cắt giảm lượng khí thải nhà kính. Tổng thống Donald Trump của Mỹ đã ký một sắc lệnh hành pháp rút nước này (lần thứ hai) ra khỏi Thỏa thuận Paris, một hiệp ước quốc tế nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu. Không những thế, ông còn tăng cường chiến lược mở rộng hoạt động thăm dò dầu khí, khiến cho nguy cơ sử dụng nhiên liệu hóa thạch gây phát thải tăng lên.

Theo Climate Action Tracker, một dự án khoa học độc lập theo dõi các nỗ lực hành động vì khí hậu so với các mục tiêu đã thỏa thuận trước đó trong Thỏa thuận Paris, cả Mỹ và Trung Quốc đều chưa làm đủ để giảm phát thải. Climate Action Tracker hiện đánh giá nỗ lực của Trung Quốc là "rất không đủ" và nỗ lực của Mỹ là "cực kỳ không đủ", là hai mức đánh giá thấp nhất.

Bể chứa carbon

Con người có thể trực tiếp giảm lượng khí nhà kính trong khí quyển Trái Đất bằng cách đốt ít nhiên liệu hóa thạch hơn, chẳng hạn như dầu mỏ và khí đốt tự nhiên, và hạn chế các hoạt động khác tạo ra khí thải.

Bên cạnh đó, một số hệ thống tự nhiên cũng góp phần giữ lại khí nhà kính thông qua các bể chứa carbon. Những bể chứa tự nhiên này hấp thụ khoảng một nửa lượng CO2 thải ra mỗi năm, phần còn lại vẫn nằm trong khí quyển.

Tuy nhiên, báo cáo của WMO cho biết các bể chứa carbon này hiện đang bị suy yếu. Khi hành tinh nóng lên, các bể chứa như đại dương sẽ hấp thụ ít CO2 hơn vì các loại khí không hòa tan tốt trong vùng nước ấm hơn. Quá trình này được gọi là vòng tuần hoàn tăng cường, trong đó sự nóng lên dẫn đến sự nóng lên nhiều hơn.

Bà Oksana Tarasova, Phó chủ tịch Ban liên chính phủ về Biến đổi khí hậu, cho biết "các bể chứa CO2 trên cạn và đại dương đang trở nên kém hiệu quả hơn. Điều này sẽ làm tăng lượng CO2 tồn tại trong khí quyển, từ đó đẩy nhanh quá trình nóng lên toàn cầu".

Bà cũng đề xuất cần duy trì và tăng cường giám sát các khí nhà kính để hiểu được các vòng tuần hoàn khí hậu, góp phần tìm ra những biện pháp cải thiện tình trạng biến đổi khí hậu nghiêm trọng hiện nay.