Có trên nửa tỷ đồng, phóng viên mua ô tô hay đầu tư máy ảnh?

Để làm tốt sản phẩm và quyết cống hiến toàn tâm toàn ý cho nghề nghiệp, nhiều phóng viên ảnh chấp nhận bỏ trên nửa tỷ đồng để mua thiết bị thay vì đầu tư vào những lợi ích khác trong cuộc sống.

Trên thị trường báo chí Việt Nam có rất nhiều phóng viên chấp nhận bỏ một khoản tiền lớn đầu tư cho nghề nghiệp thay vì dùng nó để hưởng thụ cuộc sống. Điều này cho thấy, không phải tay máy nào cũng đặt lợi nhuận lên trên các yếu tố khác.

Đặc điểm của nghề phóng viên ảnh là thù lao nhận lại thấp hơn nhiều lần so với lĩnh vực chụp hình dịch vụ cho các tổ chức, cá nhân. Ngoài ra, tính chủ động cần được đặt lên trên tất cả, trong đó phải kể đến mỗi cá nhân phải tự tìm kiếm đề tài, đầu tư trang thiết bị và mở rộng nhiều mối quan hệ cũng như khai thác nguồn tin cho chính bản thân.

Phóng viên ảnh phải tự đầu tư thêm máy ảnh, các loại ống kính để tác nghiệp phù hợp trong từng hoàn cảnh ngay từ khi mới bước vào nghề. Kể từ khi công nghệ kỹ thuật số ra đời, các thiết bị có giá ngày càng đắt đỏ. Để sở hữu một bộ camera, lens tốt và đầy đủ phục vụ công việc chưa bao giờ là đơn giản đối với số đông nhà báo bởi nếu muốn hoàn hảo hơn, không bỏ lỡ khoảnh khắc quan trọng một phóng viên ảnh phải có tới hai bộ máy để thay thế liên tục trong quá trình tác nghiệp. 

Lâu nay, một số hãng thông tấn, cơ quan báo chí các nước trên thế giới luôn cấp phát 100% thiết bị cho phóng viên ảnh làm việc. Tuy nhiên, cũng có một số tòa soạn chỉ cấp một phần (thiết bị cơ bản, hoặc 50%). Theo "vòng đời" của máy, cứ mỗi 5 đến 10 năm lại được thay thế cấp mới hoàn toàn. 

Với nhiều cơ quan báo chí tại Việt Nam, việc được cấp thiết bị quay video, chụp ảnh chỉ có ở một số tờ báo lớn. Có tòa soạn chỉ trang bị thiết bị cho phóng viên ảnh nhưng ở mức giới hạn. Cá nhân phải tự mua thêm trong khi giá cả với một người luôn ở mức bằng nhiều năm lương mới kiếm đủ.

Chia sẻ về điều này với VietNamNet, nhà báo Tiến Tuấn (Dân trí) cho biết, nơi anh làm việc không cấp bất cứ một thiết bị nào cho phóng viên ảnh. Anh và các đồng nghiệp trong ban phải tự bỏ tiền túi trang bị hoàn toàn. Thiết bị của riêng anh gồm có máy ảnh Nikon D6, ống kính 8-15mm, 24-70mmVR, 70-200mmFL, Fix200mm F2, Fix600mmFL F4, khẩu nhân X2, flash SB910. Các phụ kiện cần có khác gồm laptop Macbook 16”, 10 ổ cứng lưu trữ 30T dữ liệu, máy quay 360 instax, Gopro11,  chân tripod, bộ trigger điều khiển, một số phụ kiện nhỏ lẻ khác… Tổng chi phí anh phải chi bằng tiền túi lên tới trên 600 triệu đồng.

Tuấn cho biết, các thiết bị chuyên nghiệp có chất lượng hình ảnh tốt hơn hẳn, màu sắc chuẩn, sắc nét và chi tiết hơn từ thiết bị thông thường, đặc biệt là trong các môi trường áng sáng yếu và tốc độ cao. “Môi trường công việc luôn cần có thiết bị nhanh, chất lượng ảnh tốt nhất đáp ứng việc đưa tin các sự kiện thời sự”, anh tiết lộ.

Thực tế, phóng viên ảnh là người phải làm đa dạng lĩnh vực, chụp ảnh từ chính khách xuống tới tầng lớp lao động phổ thông. Ngoài ra các lĩnh vực đặc thù khác như thể thao, mưa bão (môi trường khắc nghiệt, khó khăn) chính là yếu tố “phá nát” máy ảnh hơn cả. Để đáp ứng điều đó, một phóng viên cần sở hữu loại máy móc bền bỉ, tốc độ nhanh, iso nhạy sáng cao, chưa kể ống kính phải có nhiều loại tiêu cự khác nhau. 

Khi được hỏi vì sao với việc có trên 600 triệu đồng trong tay mà không mua một chiếc ô tô để đi lại và phục vụ tác nghiệp cho thuận tiện, anh cho biết vì chưa thực sự có nhu cầu và cuộc sống còn nhiều khoản cần trang trải như nhà cửa, đầu tư cho con học hành. "Tổng giá trị máy móc thiết bị nhờ tích tiểu thành đại, mua dần và nâng cấp dần dần lên. Nếu bán đi thì lỗ rất nhiều và cũng không đủ để mua được chiếc xế hộp khoảng 300 triệu", Tuấn nói.

Ngoài ra, anh Tuấn cũng cho rằng, phải xác định thiết bị máy ảnh phục vụ công việc là tiêu sản, không phải tài sản và khấu hao khá lớn, mất giá nhanh do các dòng máy ảnh hiện đại mới ra mắt liên tục. 

“Tuy nhiên không phải ai cũng có tiền mua ngay lập tức một bộ máy ảnh chuyên nghiệp vài trăm triệu đồng. Đa số phóng viên và cả tôi là những người mua dần dần và đổi lên đời thiết bị trong thời gian dài”, nam phóng viên ảnh nói. 

Mặc dù vậy, anh cũng tự nhận đã làm nghề này không nên quan tâm đầu tư thiết bị lỗ hay lãi, mà phải xác định với nhu cầu như nào thì đầu tư phù hợp nhất chứ không phải “chạy đua vũ trang”. 

Giống quan điểm với Tiến Tuấn, phóng viên ảnh Giang Huy (VnExpress) cũng tự chi phí khoảng 600 triệu đồng cho bộ máy ảnh, ống kính của mình để hành nghề. Anh Huy lần lượt đầu tư vào các loại máy như Nikon D6, Z9 không gương lật để phục vụ tòa soạn cũng như độc giả. Anh bảo: "Nếu nó đem lại những bức ảnh có chất lượng tốt về màu sắc, độ nét tôi sẵn sàng hy sinh mọi lợi ích khác của bản thân".

Khác với anh Tuấn và anh Huy, một nhà báo giấu tên lại có quan điểm, máy móc thiết bị chỉ là một phần. Trình độ, lòng yêu nghề quyết định tất cả. Anh tiết lộ, mấy năm nay chỉ bỏ tiền đầu tư khoảng 80 triệu đồng cho toàn bộ thiết bị. Nếu như có số tiền nhiều hơn, anh sẽ mua một chiếc ô tô cũ để đi lại các tỉnh, thành xa tiện cho tác nghiệp, mặc dù nhu cầu sử dụng "xế hộp" hàng ngày không nhiều. 

"Sản phẩm ảnh báo chí tốt không chỉ phụng sự độc giả tốt hơn mà còn mang lại nhiều giá trị "thặng dư phía sau", ví dụ như sự ghi nhận của lãnh đạo toà soạn, có thể có cơ hội đạt giải thưởng nào đó rồi có thêm khoản bù vào chỗ đã đầu tư", anh Tuấn khẳng định.

Chia sẻ về cách đầu tư và sử dụng máy ảnh, ống kính của các cơ quan báo chí quốc tế, chị Thái Linh (hãng thông tấn EPA) cho biết, trước SEA Games 2011, chị được cấp lần lượt các dòng máy ảnh mới nhất lúc đó như Canon 1D Mark IV và 1Dx Mark II. Các ống kính do không quá lỗi thời vẫn được sử dụng, nhưng khi đề nghị được cấp thêm các lens siêu tele để phục vụ công việc, phóng viên đều được duyệt ngay.

Anh Tuấn Huy (báo QĐND) lại khẳng định những thiết bị mà anh bỏ tới hơn nửa tỷ đồng ra đồng nghĩa với việc mang lại hiệu quả cần thiết trong công việc: “Tôi thấy đầu tư như vậy sẽ đảm bảo chất lượng và những yêu cầu trước hết của cá nhân mình bởi những thiết bị bình thường khác là chưa đủ điều kiện tác nghiệp”.

So sánh về điều này, anh Tuấn nêu quan điểm, mỗi phóng viên nên có tính toán kỹ càng về nhu cầu máy móc làm sao đáp ứng công việc của mình, khả năng tài chính và cả trình độ của bản thân. "Nhiều phóng viên ảnh ở Việt Nam được cơ quan trang bị, cung cấp máy móc thiết bị hiện đại nhưng ảnh chụp ra vẫn kém chất lượng. Đó là do kỹ năng cũng như sự kém khát khao, nhiệt huyết với nghề", anh Tuấn nhận định.

Nhìn lại trong khoảng 10-20 năm trước, khi thời kỳ bắt đầu số hóa máy ảnh và sự phát triển lớn mạnh của các báo điện tử, những chiếc máy ảnh tưởng như lạc hậu và bỏ đi hiện nay như Canon 5D, 1D hay Nikon D800, D70... thế hệ phóng viên ảnh lúc bấy giờ vẫn có những tác phẩm ảnh báo chí xuất sắc, thậm chí tốt hơn nhiều phóng viên ảnh hiện nay. "Do đó tôi nghĩ yếu tố con người là rất quan trọng và có tính quyết định trong chất lượng tác phẩm ảnh báo chí. Bảo kiếm tặng anh hùng", nam phóng viên ảnh nói.

Trên thị trường máy ảnh hiện nay, một thân máy (body) như Canon EOS R1 có giá niêm yết tại Mỹ là 6.299 USD/body (tương đương khoảng 163 triệu đồng); Nikon Z9 là 4.996 USD/body (tương đương 129 triệu đồng); Nikon D6 và EOS 1Dx Mark III cùng giá khoảng 168 triệu đồng/body. Đó là chưa đủ để cho phóng viên hành nghề. Theo đó, muốn chụp ảnh được đầy đủ các lĩnh vực của cuộc sống để đăng tải lên báo, một tay máy cần có thêm từ 2 đến 3 ống kính tiêu cự khác nhau, mỗi ống từ 40 triệu đồng, chưa kể muốn tốt hơn nữa họ phải đeo lên vai từ hai đến ba bộ máy.