Có nên duy trì quy hoạch sử dụng đất cấp xã?

Nhiều địa phương ủng hộ không quy định về quy hoạch sử dụng đất cấp xã nhằm tiết kiệm và tránh chồng chéo. Song, nhiều địa phương khác cho rằng quy hoạch này là cần thiết.

Bộ Tư pháp vừa tổ chức phiên họp thẩm định đối với dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Đất đai năm 2024. Luật này do Bộ NN-MT chủ trì soạn thảo.

Tại dự thảo, Bộ NN-MT đề xuất nhiều chính sách mới về quản lý đất đai, trong đó có nội dung liên quan đến quy hoạch sử dụng đất.

Đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp xã

Bộ NN-MT cho hay, hệ thống quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất theo luật Đất đai gồm: quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện.

Quy định như trên chưa phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Luật hiện hành cho phép những nơi có quy hoạch đô thị và nông thôn thì không phải lập quy hoạch sử dụng đất mà sử dụng quy hoạch này để làm công cụ quản lý đất đai.

Song, tỷ lệ phủ kín của quy hoạch đô thị và nông thôn trên cả nước còn thấp, dẫn đến một số địa phương mặc dù đã lập quy hoạch đô thị và nông thôn nhưng vẫn phải lập quy hoạch sử dụng đất gây chồng chéo, lãng phí.

Chưa kể, quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch ngành, lĩnh vực có sử dụng đất còn tình trạng chưa thống nhất, đồng bộ…

Để khắc phục, Bộ NN-MT đề xuất bỏ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất hằng năm cấp huyện; đồng thời bổ sung quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã theo 2 phương án.

Phương án 1: thay thế quy hoạch sử dụng đất cấp huyện, kế hoạch sử dụng đất hàng năm cấp huyện bằng quy hoạch sử dụng đất cấp xã và kế hoạch sử dụng đất 5 năm cấp xã.

Phương án 2: không quy định về quy hoạch sử dụng đất cấp xã mà chỉ quy định lập kế hoạch sử dụng đất cấp xã trên cơ sở chỉ tiêu quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh được phân bổ cho đơn vị hành chính cấp xã hoặc quy hoạch được lập theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn.

Cơ quan soạn thảo đề xuất chọn phương án 2. Mục đích nhằm đổi mới, giảm bớt trình tự, thủ tục, nội dung lập quy hoạch sử dụng đất; khuyến khích việc lập quy hoạch theo pháp luật đô thị và nông thôn, rút ngắn thời gian triển khai thực hiện các dự án đầu tư có sử dụng đất.

Ý kiến khác nhau giữa các bộ, ngành, địa phương

Cho ý kiến đối với dự thảo luật, các địa phương, bộ, ngành vẫn còn quan điểm khác nhau về việc có nên quy định quy hoạch sử dụng đất cấp xã hay không.

Nhiều đơn vị đề nghị lựa chọn phương án 1. Tỉnh Đồng Tháp cho rằng, cần thiết phải có quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã để làm cơ sở thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất tại địa phương.

Hay như Bộ Nội vụ cho rằng phương án 1 sẽ bảo đảm đồng bộ trong lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, cấp xã và phù hợp với yêu cầu thực tiễn hiện nay. Đồng thời, cần bổ sung quy định về cơ chế điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất cấp xã để bảo tính linh hoạt trong triển khai thực hiện.

Ngược lại, nhiều đơn vị ủng hộ phương án 2. Theo tỉnh Hưng Yên, hiện có nhiều quy hoạch liên quan đến việc bố trí quỹ đất phục vụ an ninh, quốc phòng và phát triển - kinh tế xã hội, dẫn đến trùng lặp, kéo dài thời gian triển khai dự án do các quy hoạch chưa được phê duyệt đầy đủ, gây lãng phí nguồn lực. Việc triển khai dự án có thể căn cứ quy hoạch tỉnh hoặc quy hoạch đô thị và nông thôn cấp xã đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Tỉnh Cà Mau thì nhận định, cả nước có 3.321 đơn vị hành chính cấp xã, nếu không lập quy hoạch sử dụng đất cấp xã sẽ tiết kiệm kinh phí từ ngân sách khá lớn. Cấp xã sẽ căn cứ quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh; quy hoạch theo quy định của pháp luật về quy hoạch đô thị và nông thôn; chỉ tiêu sử dụng đất cấp tỉnh phân bổ cho cấp xã để triển khai thực hiện.

Trong khi đó, TP.HCM kiến nghị bỏ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp xã đối với các thành phố trực thuộc T.Ư.