Có thể áp dụng biện pháp ‘ngoài luật’, ‘khác luật’ ứng phó tình trạng khẩn cấp

Ủy ban Quốc hội kiến nghị cho phép Thủ tướng, chủ tịch UBND cấp tỉnh áp dụng các biện pháp khác luật hoặc ngoài luật để ứng phó tình trạng khẩn cấp và báo cáo cấp thẩm quyền trong thời gian sớm nhất.

Chiều 27/5, Đại tướng Phan Văn Giang - Bộ trưởng Quốc phòng - thừa ủy quyền Thủ tướng thay mặt Chính phủ trình bày tờ trình dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp trước Quốc hội.

Theo Đại tướng Phan Văn Giang, việc triển khai xây dựng, ban hành luật nhằm thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng về nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Dự thảo luật được xây dựng gồm 6 chương, 42 điều, trong đó có quy định về cấp thẩm quyền công bố tình trạng khẩn cấp.

Cụ thể, căn cứ diễn biến thực tế của thảm họa, dịch bệnh, tình hình quốc phòng, an ninh… và trên cơ sở đề nghị của các bộ hoặc chủ tịch UBND tỉnh, Thủ tướng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban bố tình trạng khẩn cấp.

Trường hợp Ủy ban Thường vụ không thể họp ngay thì Thủ tướng đề nghị Chủ tịch nước công bố tình trạng khẩn cấp trên toàn quốc hoặc từng địa phương.

Dự thảo cũng đề xuất Thủ tướng, chủ tịch UBND cấp tỉnh được áp dụng các biện pháp mà pháp luật hiện hành chưa quy định để ứng phó kịp thời với các tình huống trong tình trạng khẩn cấp, báo cáo cấp thẩm quyền trong thời gian sớm nhất phù hợp với Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025.

Cho phép áp dụng biện pháp “khác luật” và “ngoài luật”

Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Tấn Tới cho biết, Ủy ban nhất trí sự cần thiết ban hành luật theo những căn cứ đã nêu trong tờ trình của Chính phủ, song lưu ý luật này không thay thế luật chuyên ngành đang điều chỉnh các vấn đề liên quan tình trạng khẩn cấp.

Bên cạnh đó, ông Lê Tấn Tới đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu kinh nghiệm các nước thực tiễn để hoàn thiện khái niệm tình trạng khẩn cấp về an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Việc này để có thể bao trùm cả các tình huống về an ninh phi truyền thống như an ninh mạng, khủng bố, phòng chống vũ khí sinh, hóa học, vũ khí hủy diệt hàng loạt, môi trường…

Về việc phân quyền, phân cấp áp dụng các biện pháp trong tình trạng khẩn cấp, cơ quan thẩm tra cơ bản tán thành với quy định giao quyền cho Thủ tướng, chủ tịch UBND trong trường hợp cần thiết có thể áp dụng các biện pháp chưa được quy định trong pháp luật hiện hành.

Đồng thời, Ủy ban Quốc phòng và An ninh kiến nghị Chính phủ bổ sung mở rộng áp dụng cả những biện pháp “khác luật” trong những tình huống phức tạp, đòi hỏi xử lý linh hoạt kịp thời.

Trong những trường hợp này, Thủ tướng và chủ tịch UBND cấp tỉnh có trách nhiệm báo cáo cấp thẩm quyền trong thời gian sớm nhất, đảm bảo thống nhất với Luật Tổ chức Chính phủ 2025 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025.

Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cũng đề nghị Chính phủ rà soát các luật liên quan như Luật Phòng thủ dân sự để đảm bảo thống nhất; tổ chức lực lượng ứng phó theo các hướng chuyên trách, kiêm nhiệm và lực lượng rộng rãi thi hành…