Club World Cup đang viết lại trật tự thế giới

Club World Cup lần đầu tổ chức tại Mỹ đang làm rung chuyển hệ thống quyền lực của bóng đá thế giới.

Club World Cup chứng kiến nhiều bất ngờ thú vị.

Những ông lớn châu Âu vấp ngã, các CLB Nam Mỹ trỗi dậy - và FIFA thì tin rằng: trật tự cũ đã đến lúc phải thay đổi.

Khi Heimo Schirgi - cựu Giám đốc vận hành của UEFA - rời chiếc ghế quyền lực tại cơ quan bóng đá châu Âu để gia nhập FIFA với vai trò điều hành World Cup, ông mang theo một nhận định táo bạo: bóng đá cấp CLB không thể mãi chỉ là sân chơi của châu Âu. Dù Champions League là đỉnh cao về chuyên môn lẫn thương mại, nó vẫn bị bó hẹp trong biên giới 55 quốc gia. Thế giới cần một sân chơi rộng hơn - nơi các CLB từ mọi châu lục được thử sức trong một cuộc cạnh tranh thực sự.

FIFA Club World Cup 2025™- giải đấu vừa khởi tranh tại Mỹ - chính là nỗ lực đầu tiên để hiện thực hóa giấc mơ đó. Và chỉ sau 34 trận đấu, nó mang đến một thực tế khiến châu Âu phải giật mình: sự thống trị không còn tuyệt đối.

Paris Saint-Germain - đương kim vô địch châu Âu - gục ngã trước Botafogo, đội đang xếp thứ 8 ở giải VĐQG Brazil. Chelsea, một biểu tượng Premier League, thua trắng trước Flamengo. Inter Milan bị Monterrey của Mexico cầm hòa, trong khi Real Madrid - tượng đài bóng đá châu Âu - chia điểm với Al Hilal từ Saudi Arabia. Còn Atletico Madrid thậm chí bị loại ngay từ vòng bảng.

Atletico Madrid dừng bước sớm tại Club World Cup.

Dĩ nhiên, các đội châu Âu vẫn có thể trở lại mạnh mẽ và chiếm trọn top 4 như thường lệ. Nhưng điểm mấu chốt là giờ đây, điều đó không còn là điều hiển nhiên. Và chính sự bất định ấy là thứ khiến Club World Cup trở nên đáng giá.

“Bóng đá là môn thể thao mà kẻ yếu có cơ hội thực sự”, Schirgi nhấn mạnh. “Không chỉ là trò chơi của tiền bạc.”

Trong khi các CLB Nam Mỹ và Monterrey nổi lên như những hiện tượng thú vị, bóng đá Mỹ lại phải nhận gáo nước lạnh. Dù Inter Miami tạo dấu ấn với chiến thắng trước Porto - lần đầu một CLB MLS hạ một đại diện châu Âu - thì hai đội còn lại là LAFC và Seattle Sounders hoàn toàn lép vế. Họ sớm dừng bước trước khi loạt trận cuối vòng bảng diễ ra. Với những màn trình diễn đó, MLS cho thấy họ chưa sẵn sàng bước lên sân khấu lớn.

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều hoàn hảo. Club World Cup năm nay gặp nhiều vấn đề không nhỏ, từ giá vé cao, lịch thi đấu giữa tuần khiến sân vắng người, đến điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Nhiệt độ lên đến hơn 38 độ C khiến cầu thủ than phiền, cổ động viên lười đến sân, và FIFA buộc phải “phát” vé miễn phí để lấp đầy khán đài. Trung bình, mỗi trận có khoảng 36.000 khán giả - nhưng cũng từng đó ghế bị bỏ trống. Chỉ một trận cháy vé, trong khi sáu trận khác không đạt nổi 14.100 người xem.

Song rắc rối lớn nhất không nằm ở thời tiết hay vé. Đó là lịch thi đấu quá tải. Khi Champions League, Europa League, Nations League, Leagues Cup và nay là Club World Cup cùng tranh suất xuất hiện trên lịch, cầu thủ ngày càng bị vắt kiệt sức. Một số người đã chơi hơn 70 trận mỗi năm. FIFA chọn cách "giải quyết" bằng cách nhét Club World Cup vào khoảng thời gian vốn là kỳ nghỉ hè, và dùng… một tỷ USD tiền thưởng để thuyết phục các đội góp mặt.

Nhiều cầu thủ bị quá tải vì liên tục thi đấu.

Hiệp hội cầu thủ FIFPRO cảnh báo rằng đây là một con đường nguy hiểm. Các nghiên cứu cho thấy cầu thủ cần tối thiểu 4 tuần nghỉ mỗi năm để phục hồi thể lực và tâm lý. Nhưng với FIFA và các liên đoàn lớn, bài toán doanh thu và quyền lực có vẻ đang thắng thế.

Giuseppe Marotta, CEO của Inter Milan, thừa nhận lịch thi đấu hiện tại là “quá tải nghiêm trọng”. Tuy vậy, ông cũng nhìn thấy tiềm năng khổng lồ từ các giải đấu mở rộng như Club World Cup: nhiều tiền hơn, nhiều khán giả hơn, và nhiều thị trường mới hơn. Để giải bài toán này, Marotta đề xuất rút gọn các giải quốc nội.

Nhưng đây là ngã ba đường đầy rủi ro. Việc thu hẹp các giải đấu đồng nghĩa với việc giao nhiều quyền lực hơn cho FIFA và UEFA, khiến bóng đá ngày càng mất gốc - từ môn thể thao gắn với cộng đồng, thành trò chơi toàn cầu hóa của các tập đoàn.

Dẫu vậy, Heimo Schirgi vẫn tin rằng Club World Cup rồi sẽ lớn mạnh như Champions League ngày nay. “Champions League cũng từng khởi đầu khiêm tốn”, ông nói. “Mọi thứ cần thời gian để phát triển. Và chúng tôi rất tự hào khi đang góp phần viết nên lịch sử”.

Nếu những gì Club World Cup thể hiện chỉ sau vài vòng đấu đầu tiên là chỉ dấu, thì kỷ nguyên mà bóng đá cấp CLB không còn bị độc chiếm bởi châu Âu đã thực sự bắt đầu. Và trong thế giới bóng đá ngày càng toàn cầu, việc tạo ra một sân khấu chung - nơi mọi nền bóng đá đều có cơ hội - không chỉ là điều nên làm, mà là điều bắt buộc.