Chuyện về nông dân xuất sắc từng suýt phá sản, phải bán kỷ vật cưới

Trước khi trở thành nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025, ông Trần Xuân Sơn suýt phá sản, phải bán kỷ vật của bà ngoại tặng khi cưới để lấy tiền mua cám nuôi gà.

Năm 2001, ông Trần Xuân Sơn (SN 1968, trú xã Nghĩa Hưng, tỉnh Nghệ An) bắt đầu hành trình khởi nghiệp với khát vọng làm giàu trên chính mảnh đất quê hương. Không có vốn lẫn kinh nghiệm, lứa đầu tiên gà chết gần một nửa.

Đôi hoa tai cưới mở lối làm giàu

Sau mỗi lần dọn chuồng, bà Nguyễn Thị Lương (vợ ông Sơn) lại buồn rầu, khuyên chồng chuyển sang nuôi heo, bởi nuôi gà toàn thấy chết, nguy cơ nợ nần chồng chất. Nhưng ông Sơn động viên vợ, nói lứa tiếp theo chắc chắn sẽ khác.

Ông Trần Xuân Sơn - nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025.

Đợt tái đầu tư lần hai, sợ vợ lo lắng, ông Sơn nói dối sẽ mua 50 con gà về nuôi nhưng thực tế mua 200 con. Kinh nghiệm hơn nên sau 4 tháng, đàn gà chỉ hao hụt 10 con, ông bán lãi khoảng 7 triệu đồng. Thấy có lãi, ông Sơn quyết tâm làm lớn. Ông cải tạo chuồng trâu thành chuồng gà, tăng số lượng từ 200 lên 500 con. Tuy nhiên, càng làm càng thiếu vốn. Tài sản giá trị nhất trong nhà chỉ là chiếc xe đạp Thống Nhất, ông nhờ người họ hàng làm cán bộ ngân hàng vay hộ 5 triệu đồng mua cám cho gà ăn.

Trong lúc bế tắc, ông “mượn” đôi hoa tai của vợ - kỷ vật của bà ngoại tặng khi cưới, đem ra tiệm vàng bán lấy tiền mua thức ăn cho gà, hứa sau một đến hai vụ sẽ mua lại. Đôi hoa tai giúp trại gà cầm cự trong giai đoạn thiếu thốn. Ba năm đầu, trại gà phát triển, nuôi đến 800 con gà mái đẻ trứng, bắt đầu cho lãi cao.

Đang trên đà phát triển, năm 2004, ông Sơn chịu thiệt hại lớn khi dịch cúm gia cầm bùng phát. Theo quy định của chính quyền, trong bán kính 3km xung quanh ổ dịch, gà bị buộc tiêu hủy. Sợ mất trắng, ông đưa đàn gà gần 1.000 con lên gửi trong trang trại giữa rừng, cách khu dân cư hơn 5km.

Trang trại gà 23.000 con của ông Sơn

“Chạy dịch” thành công, nhưng trong suốt 2 tháng trứng và gà thịt không bán được, ông lại thiếu vốn mua thức ăn. Thấy trứng quá nhiều nhưng không thể bán, ông cùng vợ bám trại, hàng ngày luộc trứng rồi trộn đều với sắn, ngô, khoai... làm thức ăn cho gà, nhờ vậy tiết kiệm được chi phí.

“Đó là giai đoạn khó khăn nhất, nhiều lúc chỉ muốn bỏ cuộc. May mắn, khi dịch được khống chế, giá trứng tăng mạnh, đàn gà đẻ đều đã giúp tôi có vốn tái đầu tư và vực dậy niềm tin”, ông Sơn nhớ lại.

Tiên phong dồn điền đổi thửa dựng trang trại

Nhận thấy cần đất tập trung để phát triển chăn nuôi quy mô lớn, ông Sơn mạnh dạn, tiên phong xin dồn điền đổi thửa. “Tôi nhận thấy, muốn chăn nuôi lớn thì phải có đất để làm trang trại.

Gia đình có vài thửa ruộng nằm rải rác nên tôi đi đi từng nhà, gặp từng người, thương lượng để đổi, nhằm tập trung đất sản xuất. Cuối cùng, gia đình có thêm 0,6 ha đất để xây dựng trang trại tập trung”, ông Sơn chia sẻ.

Ông Sơn là người tiên phong xin dồn điền đổi thửa dựng trang trại nuôi gà trong phòng lạnh.

Bên cạnh đó, ông Sơn còn đi học sơ cấp thú y, tham gia tập huấn kỹ thuật, đi tham quan nhiều mô hình để tích lũy kiến thức. Có thêm đất và kiến thức, năm 2014, ông Sơn quyết định đầu tư hệ thống chuồng lạnh 1.000m2 nuôi 5.000 con gà đẻ. “Ưu điểm của hệ thống chuồng lạnh là giữ ổn định nhiệt độ, độ ẩm, giúp gà khỏe mạnh, ít bệnh tật, trứng chất lượng cao. Tuy ban đầu đầu tư rất tốn kém nhưng hiệu quả kinh tế vượt trội hơn hẳn”, ông Sơn chia sẻ.

Nhờ được chăm sóc trong điều kiện nhiệt độ, độ ẩm ổn định, đàn gà khỏe mạnh, đẻ đều, mỗi năm cho 1,4 - 1,5 triệu quả trứng, doanh thu hơn 3 tỷ đồng. Từ thành công này, năm 2022, ông Sơn mở rộng quy mô, xây thêm chuồng lạnh, nâng tổng diện tích lên 3.000m2 với 23.000 con gà, trong đó 17.000 con đang cho thu hoạch trứng.

Sản lượng trứng mỗi ngày 12.000 - 13.000 quả, đạt tiêu chuẩn VietGAP, chất lượng OCOP 3 sao. Nhờ đó, doanh thu đạt 10 tỷ đồng/năm, lợi nhuận trên dưới 2 tỷ đồng. Cơ sở tạo việc làm cho 4 lao động thường xuyên, lương 5,5 triệu đồng/tháng và 10 lao động thời vụ. Ngoài ra, ông còn hỗ trợ con giống, thức ăn, kỹ thuật cho hộ nghèo.

Cơ sở tạo việc làm cho 4 lao động thường xuyên và 10 lao động thời vụ

Điểm đặc biệt trong mô hình của ông Sơn là áp dụng chế độ dinh dưỡng bổ sung thảo dược cho đàn gà. Nhờ đó, trứng gà giàu omega-3, DHA, vitamin A, B1, B12, giảm cholesterol, không dư lượng kháng sinh. Sản phẩm trứng gà Lương Sơn của đã được công nhận là sản phẩm OCOP 3 sao vào cuối năm 2023 và tiêu chuẩn VietGap năm 2024. “Trong kinh doanh không bao giờ được phép cân điêu, đếm sai. Trứng thiếu hôm nay thì mai phải bù. Giữ chữ tín thì thị trường mới mở rộng”, ông Sơn chia sẻ.

Hiện, ông Sơn đang chuẩn bị hồ sơ nâng hạng sản phẩm trứng gà OCOP từ 3 sao lên 4 sao, hướng tới mở rộng thị trường ở nhiều tỉnh. Đầu tháng 9, khi được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam công nhận danh hiệu Nông dân Việt Nam xuất sắc 2025, ông Sơn khá bất ngờ, bởi với ông “giữa hàng triệu nông dân, mình chỉ là một hạt cát nhỏ bé”.

Ông Phạm Ngọc Lưu - Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hưng - cho biết: “Ông Trần Xuân Sơn là tấm gương nông dân vượt khó, dám nghĩ dám làm. Từ hai bàn tay trắng, ông đã gây dựng trang trại hàng chục nghìn con gà với doanh thu tiền tỷ, tạo việc làm cho nhiều lao động và chia sẻ kinh nghiệm giúp các hộ khác vươn lên thoát nghèo”.