Chuyên gia lý giải mưa lũ lịch sử “tập trung” vào 4 tỉnh

(Dân trí) - Tiến sĩ Lương Hữu Dũng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thủy văn và Hải văn, đã lý giải mưa lũ lịch sử “tập trung” ở 4 tỉnh Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn và Bắc Ninh, gây thiệt hại trên 8.720 tỷ đồng.

Chiều 14/10, Tiến sĩ Lương Hữu Dũng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thủy văn và Hải văn - Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đưa ra lý giải việc lũ “tập trung” ở 4 tỉnh Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn và Bắc Ninh khi trao đổi với phóng viên Dân trí.

Theo ông Dũng, đợt mưa lũ lịch sử sau bão số 11 (Matmo) vừa qua là kết quả của hình thái thời tiết cực đoan hiếm thấy.

Sau khi bão số 11 suy yếu thành vùng áp thấp trên đất liền, hoàn lưu vẫn còn rất mạnh đã tương tác với một vùng hội tụ gió hình thành ở độ cao 1.500-5.000m. Sự kết hợp đó, theo ông Dũng, tạo thành tổ hợp đặc biệt nguy hiểm gồm hoàn lưu bão mang lượng hơi ẩm khổng lồ từ biển vào, trong khi vùng hội tụ gió đóng vai trò như “cỗ máy” nâng toàn bộ khối ẩm lên cao, gây ngưng tụ mạnh và hình thành những trận mưa cực lớn.

Tâm mưa chủ yếu ở các tỉnh Thái Nguyên, Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Ninh, vốn có địa hình trung du, đồng bằng xen kẽ, hệ thống sông suối dày đặc nhưng khả năng thoát lũ còn hạn chế. Sự trùng hợp đó tạo ra ngập lụt nghiêm trọng ở những địa phương này.

Vị chuyên gia phân tích lượng mưa cao nhất ngày trong tháng 9-10, mưa do bão Matmo tập trung vào ngày 6-8/10, ghi nhận lượng mưa ở Bắc Kạn (tỉnh Thái Nguyên) là 201mm, phá vỡ kỷ lục mưa tồn tại 61 năm ở đây.

Cũng trong ngày 7/10, tỉnh Thái Nguyên có lượng mưa lên tới 491mm, cao hơn nhiều mức 201mm vào năm 1978. Tại Bắc Giang (tỉnh Bắc Ninh) ghi nhận lượng mưa vào ngày 7/10 khoảng 365mm, gấp 3 lần kỷ lục 120mm vào năm 2016.

Tiến sĩ Lương Hữu Dũng nhấn mạnh, mưa rất lớn trên diện rộng khiến lũ trên các sông lên rất nhanh và phá vỡ nhiều kỷ lục được xác lập trên sông Cầu tại Gia Bẩy (tỉnh Thái Nguyên), vượt lũ lịch sử 1,09m; sông Thương tại Hữu Lũng (tỉnh Lạng Sơn) vượt lịch sử 1,77m; sông Bằng tại Bằng Giang (tỉnh Cao Bằng) vượt lịch sử 0,58m.

Thống kê của Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho thấy, lũ lụt lịch sử sau bão Matmo gây ra thiệt hại kinh tế ở 4 tỉnh Thái Nguyên, Cao Bằng, Lạng Sơn, Bắc Ninh trên 8.720 tỷ đồng.

Trong đó, tỉnh Thái Nguyên chịu thiệt hại nặng nề nhất với khoảng 4.000 tỷ đồng, Cao Bằng 2.000 tỷ đồng, Bắc Ninh 1.670 tỷ đồng và Lạng Sơn 1.050 tỷ đồng. Con số thiệt hại đang tiếp tục được các địa phương rà soát, cập nhật.