Chuyển 300m2 đất vườn sang đất ở, người dân "sốc" khi phải đóng thuế gần 4,5 tỷ đồng

Một gia đình ở TP Vinh (tỉnh Nghệ An) cho biết vừa nhận thông báo phải nộp gần 4,5 tỷ đồng tiền thuế để chuyển mục đích sử dụng 300m2 đất vườn sang đất ở.

Chị Trần Vân Anh kể, bố mẹ có thửa đất tại khối Đức Thịnh, phường Hưng Lộc, TP.Vinh, Nghệ An sử dụng từ trước năm 1993, trong đó có 300m2 là đất vườn. Đến nay, bố mẹ muốn chia đất cho 2 chị em nên quyết định chuyển 300m2 đất vườn sang đất ở thành 2 thửa.

Hay tin tỉnh Nghệ An sắp áp dụng bảng giá đất mới, ngày 16/5 vừa qua, chị Vân Anh cùng mẹ mang hồ sơ đến Bộ phận một cửa TP.Vinh nộp, để làm thủ tục chuyển đổi 300m2 trên sang đất ở.

Chị Vân Anh cho biết, khi nộp hồ sơ ngày 16/5, chị được cấp giấy tiếp nhận và hẹn quay lại nhận thông báo thuế vào ngày 6/6. Tuy nhiên, khi chị cùng mẹ đến đúng hẹn, cán bộ thông báo hồ sơ vẫn chưa xử lý xong và dời lịch sang ngày 16/6. Đến ngày 17/6, mẹ chị tiếp tục lên Đội thuế TP.Vinh hỏi thì được trả lời là chưa có hồ sơ và lại hẹn 7 ngày sau.

"Ngày 23/6, khi đến nhận thông báo thuế, tôi choáng váng khi được yêu cầu nộp số tiền gần 4,5 tỷ đồng, tương đương giá sau khi chuyển mục đích sử dụng là 15 triệu đồng/m2. Lúc đó tôi không tin vào mắt mình, bởi nếu áp dụng bảng giá đất cũ, số tiền phải nộp chỉ khoảng 600 triệu đồng", chị Vân Anh chia sẻ.

"Tôi hỏi một cán bộ thuế thì được trả lời rằng hồ sơ của gia đình tôi đến ngày 19/6 mới chuyển sang cơ quan thuế. Tôi thắc mắc vì đã nộp hồ sơ từ ngày 16/5, tức là trước 4 ngày so với thời điểm áp dụng bảng giá đất mới, nhưng tại sao lại bị chuyển sang đến tháng 6. Người này chỉ nói ngắn gọn - việc đó phải hỏi phòng tài nguyên môi trường", chị kể lại.

Chị Vân Anh cho biết giá đất thị trường tại khu vực này khoảng 10 triệu đồng/m2. Nếu bán cả 300m2 đất sau khi chuyển mục đích và tách bìa cũng chỉ được 3 tỷ đồng trong khi gia đình phải nộp gần 4,5 tỷ đồng tiền thuế.

"Đất cha mẹ để lại, giờ muốn chuyển cho con cái ở nhưng thuế cao hơn cả giá mua ngoài thị trường. Chúng tôi làm ruộng, đi xuất khẩu lao động cả đời cũng không đủ tiền đóng thuế như này được", chị Vân Anh bày tỏ.

Không chỉ trường hợp gia đình chị Vân Anh mà nhiều người dân khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Vợ chồng chị Nguyễn Thị Thúy (TP.Vinh, Nghệ An) được bố mẹ cắt chuyển 120m2 đất vườn.

"Để chuyển đổi 120m2 này từ đất vườn sang đất ở, nếu bảng giá đất cũ chúng tôi chỉ phải đóng mức thuế 270 triệu đồng, nhưng hiện nay phải nộp 1,5 tỷ đồng. Tiền thuế chuyển mục đích gần ngang giá trị lô đất", chị Thúy nói.

Đợt điều chỉnh giá đất lần này của UBND tỉnh Nghệ An tăng cao so với các lần điều chỉnh giá trước đây. Theo đó, giá đất ở tại nhiều tuyến đường, khu vực trọng điểm tại TP.Vinh và các huyện, thị xã đều tăng mạnh, có nơi tăng 15 lần so với bảng giá giai đoạn 2020-2024.

Cụ thể, tại TP.Vinh, giá đất ở đường Quang Trung được điều chỉnh từ 52 triệu đồng lên 150 triệu đồng/m2, các lô góc 2 mặt đường tại tuyến này tăng từ 53 triệu lên 165 triệu đồng/m2.

Tại các tuyến đường liên xã, khu vực ngoại ô TP.Vinh cũng có mức tăng đột biến. Đơn cử, các lô đất trên tuyến đường nối từ tỉnh lộ 535A đến tỉnh lộ 353B (thuộc xã Nghi Xuân, TP.Vinh) tăng từ 1,2 triệu đồng lên 18 triệu đồng/m2. Tuyến Quốc lộ 46C đoạn qua xã Nghi Xuân tăng từ 1,3 triệu lên 14 triệu đồng/m2, đường 72m nối TP.Vinh - Cửa Lò tăng từ 3 triệu đồng lên 35 triệu đồng/m2. Tại các huyện, thị, lần điều chỉnh này giá đất cũng tăng từ 2 đến 10 lần, nhất là những khu vực bám các tuyến đường lớn.

UBND tỉnh Nghệ An lý giải việc điều chỉnh giá nhằm tiệm cận giá thị trường, tăng tính minh bạch trong giao dịch, đồng thời làm căn cứ quản lý nhà nước về đất đai, xác định nghĩa vụ tài chính với người dân và doanh nghiệp.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy bảng giá đất tăng đột biến đã khiến nhiều người dân rơi vào cảnh khó khăn khi chuyển mục đích sử dụng đất, trong đó có nhiều trường hợp có diện tích đất đã sử dụng từ trước các thời điểm 1980, 1993, 2004.

Trước tình hình này, có ý kiến đề xuất cần xem xét điều chỉnh theo hướng bám sát thực tế từng khu vực, tránh gây sốc và tạo rào cản đối với nhu cầu chính đáng của người dân trong việc sử dụng và chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Được biết, Bộ Tài chính đang lấy ý kiến để sửa đổi Nghị định 103/2024 quy định về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, trong đó xem xét giảm thuế chuyển mục đích sử dụng đất từ 100% xuống còn 50% như trước đây.

Tuy nhiên, với mức tăng giá đất lên nhiều lần, thì với việc giảm thuế từ 100% xuống 50%, người dân vẫn phải đóng thuế ở mức cao.