Chưa thống nhất mức tăng lương tối thiểu vùng

Dù đều đề nghị tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1-1-2026, song đại diện người lao động và người sử dụng lao động vẫn chưa thống nhất mức điều chỉnh

Sáng 26-6, tại TP Hà Nội, Hội đồng Tiền lương quốc gia (TLQG) đã họp phiên thứ nhất với sự chủ trì của Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Mạnh Khương, Chủ tịch Hội đồng, để trao đổi, đàm phán về phương án tăng lương tối thiểu (LTT) vùng năm 2026.

Đời sống người lao động còn khó khăn

Theo khảo sát của Tổng LĐLĐ Việt Nam vào tháng 3 và 4-2025 với gần 3.000 người lao động (NLĐ) tại 10 tỉnh, thành, 54,9% người được hỏi cho biết tiền lương, thu nhập của họ vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình; 26,3% phải tằn tiện, chi tiêu kham khổ; 7,9% không đủ sống, phải làm thêm công việc khác để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống.

Thu nhập chưa đáp ứng được nhu cầu chi tiêu của gia đình dẫn đến tình trạng NLĐ phải "thắt lưng buộc bụng", tiết kiệm để bảo đảm cuộc sống. Nhiều trường hợp phải vay mượn để chi trả các nhu cầu phát sinh đột xuất.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy 12,5% NLĐ hằng tháng phải vay mượn tiền để ổn định cuộc sống; 29,9% thỉnh thoảng (3-4 tháng/lần) phải vay mượn tiền; chỉ 55,5% có đủ điều kiện dùng thịt, cá trong tất cả bữa ăn chính.

"Như vậy, một bộ phận không nhỏ NLĐ chưa có mức dinh dưỡng ổn định và đầy đủ, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, hiệu quả và năng suất lao động, đồng thời cũng làm giảm chất lượng cuộc sống của họ và gia đình" - Tổng LĐLĐ Việt Nam nhận xét.

Bên cạnh đó, 72,6% người chưa lập gia đình cho biết tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định độc thân của họ. Nhiều NLĐ cảm thấy mức thu nhập hiện tại không đủ bảo đảm cuộc sống ổn định khi họ lập gia đình, nhất là trong bối cảnh chi phí sinh hoạt và nuôi dưỡng con cái ngày càng tăng.

Ngoài ra, 72,5% NLĐ đã lập gia đình cho biết tiền lương, thu nhập hiện tại ảnh hưởng đến quyết định sinh thêm con. Thu nhập với mức đủ sống khiến nhiều cặp vợ chồng lo lắng về khả năng tài chính để nuôi dạy con cái. Chi phí nuôi dưỡng, giáo dục và chăm sóc sức khỏe cho trẻ ngày càng đắt đỏ nên họ đành trì hoãn sinh thêm con để bảo đảm chất lượng cuộc sống của bản thân và gia đình.

Khoảng 53,3% NLĐ cho biết tiền lương chỉ đáp ứng một phần (trên 50%) nhu cầu chi cho giáo dục con cái. Tổ chức Công đoàn nhìn nhận đây là con số đáng lo ngại, có thể dẫn đến việc con cái NLĐ không được tiếp cận với giáo dục chất lượng, ảnh hưởng khả năng phát triển và cơ hội nghề nghiệp của thế hệ tương lai.

Năm 2024, năng suất lao động cả nước tăng 5,88% so với năm 2023 - vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Chiến lược tăng năng suất lao động của Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt trên 6,5%/năm.

"Với thực trạng trên, việc sớm điều chỉnh LTT vùng là điều quan trọng, cấp bách và hết sức cần thiết đối với NLĐ và gia đình họ - Tổng LĐLĐ Việt Nam đánh giá.

Chưa tìm được tiếng nói chung về mức tăng

Tại phiên họp nêu trên, đại diện người sử dụng lao động - Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng như đại diện NLĐ - Tổng LĐLĐ Việt Nam đều đề xuất thời điểm áp dụng tăng LTT là từ ngày 1-1-2026. Tuy nhiên, mức tăng đề nghị có sự vênh nhau lớn.

Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất 2 phương án tăng LTT là 8,3% và 9,2% so với năm 2024 - 2025. Trong khi đó, đại diện VCCI đề xuất mức tăng chỉ từ 3% - 5%. Còn Bộ phận Kỹ thuật của Hội đồng TLQG đề xuất mức tăng 6,5% - 7%. Điều này cho thấy các mức đề xuất tăng LTT mà 3 bên đưa ra có sự chênh lệch lớn.

Theo ông Ngọ Duy Hiểu - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, Phó Chủ tịch Hội đồng TLQG - mức đề xuất tăng LTT mà đại diện NLĐ đưa ra là hài hòa, vừa bảo đảm quyền lợi NLĐ vừa tạo điều kiện để doanh nghiệp (DN) có cơ hội phục hồi, phát triển trong bối cảnh còn nhiều thách thức.

Ông Nhạc Phan Linh, đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam tại phiên họp, cho rằng có nhiều căn cứ để đại diện NLĐ đề xuất phương án tăng 9,2% (từ 320.000 - 450.000 đồng/tháng) và tăng 8,3% (từ 290.000 - 410.000 đồng/tháng). Theo ông Linh, từ năm 2023 đến nay, tiền điện đã tăng 4 lần, mức tăng là 17%, trong khi LTT chỉ tăng 6%, là rất thấp.

"Nếu mức tăng LTT sắp tới thấp hơn mức tăng GDP năm nay - dự kiến 8%, tức là mức thụ hưởng của NLĐ với thành quả lao động, là không tương xứng" - ông Linh nhìn nhận.

Trong khi đó, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch VCCI, cho biết phía liên đoàn đồng ý sẽ điều chỉnh tăng LTT từ ngày 1-1-2026, song mức tăng chỉ vừa phải để tăng cường dư địa cho DN có khả năng thích ứng với tình hình và để tặng thưởng những NLĐ có thành tích tốt. "Nếu tăng cao nữa thì khó, bởi từ nay đến ngày 9-7 mới kết thúc đàm phán thương mại Việt Nam - Mỹ, chưa biết tình hình ra sao" - ông Phòng giải thích...

Sau 3 giờ thương lượng, đàm phán, các bên vẫn chưa thống nhất được mức điều chỉnh LTT. Chủ tịch Hội đồng TLQG Nguyễn Mạnh Khương đã gợi ý để các bên bỏ phiếu nhưng chưa tìm được tiếng nói chung.

Dự kiến, phiên thương lượng thứ 2 sẽ diễn ra vào đầu tháng 8-2025. Theo thông lệ nhiều năm qua, mỗi kỳ họp Hội đồng TLQG đều diễn ra 2-3 phiên. Sau đó, hội đồng mới trình Chính phủ xem xét quyết định mức tăng LTT.

LTT vùng được điều chỉnh gần nhất là ngày 1-7-2024 với mức tăng 6%. LTT tháng vùng I hiện là 4,96 triệu đồng, vùng II là 4,41 triệu, vùng III là 3,86 triệu và vùng IV là 3,45 triệu đồng. LTT giờ vùng I là 23.800 đồng, vùng II là 21.200 đồng, vùng III là 18.600 đồng và vùng IV là 16.600 đồng.