Chủ tịch Quốc hội: 'Vừa qua doanh nghiệp phát hành trái phiếu tràn lan'

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói vừa qua doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ tràn lan rồi không trả được nợ, Nhà nước phải can thiệp, do đó, tán thành siết điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ.

Sáng 9.6, tiếp tục phiên họp 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến dự thảo luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Doanh nghiệp. Dự thảo luật quy định doanh nghiệp không phải công ty đại chúng muốn phát hành trái phiếu riêng lẻ phải có nợ phải trả (bao gồm giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu doanh nghiệp.

Quy định này không áp dụng với tổ chức phát hành là doanh nghiệp nhà nước, đơn vị phát hành trái phiếu để làm dự án bất động sản, ngân hàng, bảo hiểm, công ty môi giới bảo hiểm, chứng khoán, quản lý quỹ đầu tư.

Báo cáo tiếp thu, chỉnh lý dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Phan Văn Mãi nhấn mạnh rằng các điều kiện phát hành trái phiếu cần nâng cao chất lượng, minh bạch và kiểm soát rủi ro, song phải hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn. Các vấn đề thanh toán trái phiếu riêng lẻ vừa qua chủ yếu liên quan đến doanh nghiệp bất động sản, vốn đã được loại trừ trong dự thảo luật.

Ông Mãi cũng nhấn mạnh, việc quy định tại luật mức tỷ lệ nợ phải trả cụ thể là 5 lần tại luật khó bảo đảm tính linh hoạt trong điều hành đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Trong khi đó, nội dung tương tự tại các pháp luật chuyên ngành đều đang được quy định chi tiết tại các văn bản dưới luật.

Từ đó, cơ quan thẩm đề xuất 2 phương án. Phương án 1 là giao Chính phủ quy định cụ thể về mức nợ, giá trị phát hành trên vốn chủ sở hữu, phù hợp với nhu cầu kinh tế - xã hội và đặc thù ngành nghề.

Phương án 2 giữ quy định tỷ lệ nợ phải trả không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu trong dự thảo luật như Chính phủ đề xuất, đồng thời tiếp tục rà soát, chỉnh lý để áp dụng cụ thể cho từng đối tượng.

Loại bỏ doanh nghiệp lợi dụng phát hành trái phiếu để trục lợi

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nói tán thành với báo cáo của Chính phủ, cho rằng trái phiếu riêng lẻ là sản phẩm tài chính rủi ro. Người mua trái phiếu tự mình đánh giá mức độ rủi ro và chịu trách nhiệm về rủi ro khi mua trái phiếu.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho hay, thực tế vừa qua đã xảy ra các vụ vi phạm pháp luật về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. 

"Doanh nghiệp phát hành trái phiếu tràn lan. Cùng đó, sự buông lỏng quản lý của cơ quan nhà nước cũng như kẽ hở pháp luật, dẫn đến doanh nghiệp không trả được nợ gốc, lãi đầy đủ, đúng hạn khiến nhà đầu tư trái phiếu khiếu kiện rồi Nhà nước phải có biện pháp can thiệp", Chủ tịch Quốc hội nói.

Từ đó, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, việc xác định điều kiện hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu riêng lẻ là biện pháp phòng ngừa từ sớm, nhằm khắc phục tình trạng nêu trên.

Dù Chính phủ khẳng định việc quy định tỷ lệ nói trên không ảnh hưởng đến việc huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, Chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ quy định tỷ lệ này trong luật có ảnh hưởng đến công tác chỉ đạo, quản lý, điều hành của Chính phủ hay không? 

Về phương án quy định tỷ lệ ngay trong luật hay giao Chính phủ quy định chi tiết sẽ tối ưu hơn, Chủ tịch Quốc hội gợi mở luật nên giao cho Chính phủ chịu trách nhiệm quy định và hướng dẫn cụ thể.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, quá trình nghiên cứu, sửa đổi luật này Chính phủ đã làm việc nhiều lần với các doanh nghiệp, cơ quan liên quan trong gần 1 năm. Theo ông Thắng, hiện mỗi nước đưa ra quy định khác nhau về điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp chưa niêm yết là tổng nợ phải trả tối đa 3 - 5 lần vốn chủ sở hữu.

Ông Thắng cũng cho biết, việc quy định giúp hạn chế và loại bỏ doanh nghiệp không chính đáng, lợi dụng quy định phát hành trái phiếu riêng lẻ để trục lợi. 

"Thời gian vừa qua đã có nhiều trường hợp xảy ra rồi. Vì thế, trong 2 phương án, Chính phủ vẫn đề nghị quy định cụ thể tại luật", ông Thắng cho hay.

Theo Bộ trưởng Thắng, nếu giao Chính phủ quy định thì Chính phủ vẫn quy định 5 lần. Còn nếu đưa vào luật thì sẽ thực hiện được luôn, rất rõ ràng. Doanh nghiệp cũng thấy quy định là 5 lần chứ không phải 4 hay 3 lần. Còn nếu đưa vào nghị định thì chưa thực hiện được ngay.

Dự kiến Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua dự thảo luật này vào ngày 17.6 tới.