Cho con học tiếng Anh từ 1-2 tuổi để làm gì?

Nhiều phụ huynh chạy đua cho con học tiếng Anh từ 1-2 tuổi. Ảnh: Pexels.

“Mình muốn tìm lớp tiếng Anh cho bé 1 tuổi ở khu vực quận 7, TP.HCM. Các mẹ chỉ giúp mình với ạ”.

“Mình tìm gia sư tiếng Anh cho bé tại nhà, khu vực Nguyễn Trãi. Bé 2,5 tuổi ạ”.

Trong các hội nhóm Tiếng Anh dành cho bé, nhiều phụ huynh sốt sắng đăng bài viết tìm lớp, tìm gia sư cho con đang ở độ tuổi tập nói hoặc mới lên mẫu giáo.

Tuy nhiên, với các trường hợp trẻ 1-2 tuổi, nhiều phụ huynh sẽ khuyên không nên vội tìm lớp mà chỉ nên cho con tiếp xúc tự nhiên thông qua tranh ảnh hoặc âm nhạc.

Còn với các bé lớn hơn, đã đến tuổi đi mẫu giáo, phụ huynh sẽ có thêm lựa chọn vì nhiều trung tâm, giáo viên đồng loạt bình luận giới thiệu khóa học kèm cam kết đầu ra.

Muốn con giỏi tiếng Anh nhưng cũng sợ con kém tiếng Việt

Là phụ huynh của một bé 3 tuổi, mới bắt đầu đi mẫu giáo từ đầu năm học, chị Phạm Thanh (sống tại Quảng Ninh) chia sẻ thời gian này, chị cũng bắt đầu tham khảo các khóa học tiếng Anh cho con.

Tuy nhiên, nhiều khi, người mẹ vẫn tự đặt câu hỏi liệu con học tiếng Anh ở độ tuổi này có sớm quá không, có ảnh hưởng đến việc phát triển tiếng mẹ đẻ hay không.

Nhìn chung, bản thân chị Thanh không phản đối việc cho con tiếp xúc với tiếng Anh từ nhỏ, nhưng khi thấy những trường hợp trẻ học trường quốc tế hoặc học tiếng Anh từ lúc đang tập nói, về nhà chỉ nói tiếng Anh với bố mẹ, ông bà, chị lại lo con mình cũng gặp tình trạng tương tự.

Nhiều lần, khi xem các kênh TikTok dạy con song ngữ, chị Thanh cũng muốn làm điều tương tự với con nhưng rồi lại chần chừ. Với chị, tiếng mẹ đẻ vẫn là điều ưu tiên vì chị muốn con giao tiếp tiếng Việt lưu loát với gia đình trước, sau đó mới đến việc học tiếng Anh.

“Tôi thấy một gia đình trên TikTok dạy con song ngữ theo cách khá hay, mẹ nói tiếng Anh với con còn bố nói tiếng Việt với con, như vậy con vừa học được tiếng Anh vừa không quên tiếng Việt. Cá nhân tôi lại sợ mình không làm được như vậy vì tôi nuôi con một mình, sẽ khó đảm nhận 2 vai trò để nói chuyện với con”, chị Thanh tâm sự.

Trong khi đó, chị Thúy Ngân (trú tại phường Thanh Liệt, Hà Nội) lại ủng hộ việc cho con tiếp xúc với tiếng Anh càng sớm càng tốt, miễn là cách tiếp cận phù hợp. Người mẹ cho rằng đây là giai đoạn vàng để học ngôn ngữ, khi trẻ bắt chước âm thanh giỏi hơn người lớn. Các con có thể tiếp nhận hai ngôn ngữ song song mà không bị rối loạn.

Con gái chị Ngân hiện mới 3 tuổi, tuy nhiên, từ khi hơn 1 tuổi, chị đã cho con nghe tiếng Anh thụ động trong lúc con chơi đồ chơi, đi tắm hay ăn cơm…

Khi con hơn 2 tuổi, chị bắt đầu cho con học tiếng Anh một cách bài bản hơn. Người mẹ chọn trường mầm non song ngữ cho con để có lộ trình bài bản, được giao tiếp với giáo viên bản xứ hàng ngày.

Ngoài ra, ở nhà, chị cho con nghe nhạc, xem hoạt hình tiếng Anh để bổ trợ. Cùng với đó, mẹ dạy con học qua trò chơi, ví dụ tìm đồ vật kèm theo từ tiếng Anh đơn giản.

Nhiều người lo ngại con có thể quên tiếng mẹ đẻ, nói lẫn lộn ngôn ngữ, song chị Ngân khẳng định khi được nghe cả hai ngôn ngữ thường xuyên, trẻ sẽ tự tách bạch.

Ví dụ, nếu mẹ nói tiếng Việt, con gái chị sẽ nói tiếng Việt. Nếu chuyển sang tiếng Anh, con sẽ tự “bật chế độ” nói tiếng Anh.

“Trẻ học tiếng Anh sớm không ‘lợi bất cập hại’, quan trọng là bố mẹ không đặt nặng áp lực học, chỉ tạo môi trường tự nhiên để con tiếp cận. Những năm đầu đời, trẻ bắt chước âm thanh tốt, học ngoại ngữ sớm dễ có phát âm chuẩn, gần với người bản xứ”, chị Ngân nói.

Lý do phụ huynh muốn con học tiếng Anh từ 1-2 tuổi

Trao đổi với Tri Thức - Znews, ThS Trần Thị Phương Chi (giáo viên tiếng Anh, trường THCS Thanh Xuân, Hà Nội) nhìn nhận hiện nay, trẻ em có môi trường tiếp xúc đa dạng. Vì vậy, một số trẻ rất giỏi và có thể giao tiếp tự tin bằng tiếng Anh từ khi còn nhỏ. Do đó, nhiều gia đình sẵn sàng đầu tư một khoản lớn để trang bị thêm cho con một ngôn ngữ mới.

Tuy nhiên theo cô Chi, đó là những trường hợp cá biệt, còn việc học ngoại ngữ từ sớm (1-2 tuổi) chưa phù hợp với đa số trẻ Việt Nam. Nếu phụ huynh cứ bất chấp cho con học tiếng Anh từ sớm, trẻ có thể gặp một số nguy hại.

Cụ thể hơn, ở Việt Nam hiện tại, trình độ giáo viên đã được nâng cao nhiều hơn trước nhưng vẫn chưa thực sự được tốt như mong đợi. Trẻ cần được dạy đúng ngay từ đầu, nếu giáo viên tại các trung tâm phát âm sai, trẻ bắt chước sai và khó sửa về sau.

Một trung tâm chạy quảng cáo khóa học tiếng Anh dành cho trẻ 1 tuổi. Ảnh: Facebook trung tâm.

Vì vậy, cô giáo khuyên trước khi quyết định đầu tư cho con, cha mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia hoặc người có kinh nghiệm.

Trong khi đó, thầy Trình Đạt, giáo viên tiếng Anh tại Hà Nội, lại cho rằng xu hướng cho trẻ học tiếng Anh từ sớm như hiện nay là hợp lý, bởi ngôn ngữ này đang dần trở thành kỹ năng thiết yếu, không chỉ đơn thuần là một môn học.

Hơn nữa, phụ huynh ngày nay đều mong muốn con tiếp xúc tiếng Anh theo cách tự nhiên, vui vẻ, thông qua trò chơi, ca hát thay vì chỉ học để thi cử.

So với 5-10 năm trước, thầy Đạt cũng thấy xu hướng học tiếng Anh có sự thay đổi rõ rệt. Trước đây, trẻ thường chỉ bắt đầu học từ tiểu học, chủ yếu tập trung vào ngữ pháp và kiến thức sách vở. Còn hiện nay, các em có cơ hội tiếp xúc sớm nhờ công nghệ, mạng xã hội và sự lan tỏa của quan điểm về “độ tuổi vàng” để học ngoại ngữ.

Theo thầy Đạt, tâm lý cho con học tiếng Anh sớm cũng chịu tác động từ nhiều yếu tố, đặc biệt là toàn cầu hóa và nhu cầu cạnh tranh trong học tập, việc làm khiến tiếng Anh được xem như lợi thế. Bên cạnh đó là áp lực từ bạn bè, xã hội khi thấy “con người ta” học tiếng Anh sớm.

Không chỉ vậy, mạng xã hội cũng đóng vai trò lớn trong việc định hình tư tưởng, khi liên tục xuất hiện các clip nhấn mạnh lợi ích của việc học tiếng Anh sớm, câu chuyện trẻ đạt IELTS ở độ tuổi rất nhỏ, khiến nhiều cha mẹ lo lắng rằng nếu không cho con đi học sớm sẽ bị tụt hậu.

Với trường hợp trẻ học tiếng Anh từ 3 tuổi hoặc sớm hơn, thầy Đạt cho rằng nếu định hướng cho con học tập theo phương pháp đúng, đây sẽ là lợi thế. Thầy giáo lý giải ở giai đoạn này, não bộ rất linh hoạt, tiếp thu ngôn ngữ như tiếng mẹ đẻ.

Việc tiếp xúc sớm còn giúp phát triển tư duy sáng tạo, miễn là việc học diễn ra trong bầu không khí vui vẻ, nhẹ nhàng, không áp lực. Một lưu ý là trẻ chỉ nên học qua trò chơi, âm nhạc, truyện ngắn để ngoại ngữ trở thành một phần tự nhiên trong cuộc sống.

Độ tuổi nào là phù hợp?

Về độ tuổi, thầy Đạt cho hay nhiều nghiên chỉ ra khoảng 4-6 tuổi được xem là giai đoạn thuận lợi để bắt đầu học ngoại ngữ. Bởi trước đó, trẻ cần nền tảng tiếng Việt vững chắc để tránh nguy cơ mất dần tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, thầy giáo cũng nhấn mạnh rằng mỗi độ tuổi đều có lợi thế riêng. Trẻ lớn hơn thì có ưu điểm là tư duy phản biện, khả năng phân tích tốt.

Trong khi đó, cá nhân cô Phương Chi lại cho rằng việc học tiếng Anh nên bắt đầu khi trẻ lên 3 tuổi, khi đã có khả năng nhận thức sự việc xung quanh.

Để tránh đặt áp lực thành tích lên con và tránh biến việc học sớm thành sự chán ghét tiếng Anh sau này, cô Chi khuyên ở giai đoạn 3-10 tuổi, cha mẹ nên nuôi dưỡng sự yêu thích với ngôn ngữ thay vì ép buộc.

Trong đó, phụ huynh cần tạo môi trường học tự nhiên cho trẻ, tiếp xúc tiếng Anh thông qua bài hát, truyện tranh, phim hoạt hình thay vì chỉ học qua sách vở hay bài kiểm tra.

Bố mẹ có thể tham gia học cùng con, đóng vai người học để con thực hành dạy bố mẹ; sử dụng tình huống thực tế để nhắc con về bài học. Bên cạnh đó, phụ huynh nên đặt mục tiêu phù hợp với độ tuổi, không chạy theo thành tích bởi giai đoạn đầu, điều quan trọng là trẻ có thể giao tiếp và hiểu tiếng Anh một cách tự nhiên.

“Phụ huynh cũng cần lưu ý cần khuyến khích thay vì so sánh với những đứa trẻ khác, bởi mỗi trẻ có tốc độ học khác nhau. Bên cạnh đó là tôn trọng cảm xúc của trẻ. Nếu con tỏ ra mệt mỏi hay không hứng thú, cha mẹ hãy lắng nghe và điều chỉnh phương pháp học”, cô Chi nói.

Bàn thêm về mô hình mầm non song ngữ, thầy Trình Đạt khuyên rằng nếu có điều kiện, phụ huynh có thể cho con theo học vì môi trường giao tiếp hàng ngày sẽ giúp phát triển song song cả hai ngôn ngữ. Còn nếu chưa đủ kinh tế, việc tạo điều kiện để trẻ “tắm” trong tiếng Anh qua phim ảnh, âm nhạc, trò chơi cũng là lựa chọn hiệu quả.

Nhìn chung, thầy Trình Đạt khuyên phụ huynh nên tạo môi trường học tiếng Anh vui vẻ, không ép buộc và có thể bắt đầu từ những hoạt động đơn giản như hát, xem hoạt hình hay chơi trò chơi song ngữ 15-30 phút mỗi ngày. Sự liên tục mới là yếu tố quyết định, bởi ngôn ngữ là quá trình tích lũy.

Cha mẹ cũng nên khuyến khích con nói tự do, không sửa lỗi quá sớm để giữ động lực, đồng thời phân biệt rõ ràng hai ngôn ngữ trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, việc theo dõi tiến bộ để kịp thời điều chỉnh, kết hợp với các lớp học chất lượng hoặc môi trường song ngữ, sẽ giúp trẻ xây dựng nền tảng tiếng Anh vững chắc ngay từ đầu.