Chính sách thuế Mỹ chờ tòa tối cao 'phán xử'

Nếu Tòa án Tối cao Mỹ coi chính sách thuế quan của chính phủ Tổng thống Donald Trump là vi hiến, nền kinh tế và thương mại toàn cầu có thể đối diện những xáo trộn lớn.

Ưu tiên cho ông Trump

Tờ The Hill hôm qua (10.9) đưa tin Tòa án Tối cao Mỹ nhất trí đẩy nhanh quy trình xử lý đơn kháng cáo của chính quyền Tổng thống Trump đối với phán quyết của một tòa án phúc thẩm vào cuối tháng trước, liên quan chính sách thuế quan của Nhà Trắng.

Phiên điều trần của Tòa án Tối cao về vụ án trên sẽ diễn ra vào tuần đầu tháng 11, và tòa có thể đưa ra phán quyết vào cuối năm nay, trong khi nếu theo thông thường, phán quyết có thể phải chờ đến giữa năm sau, CNBC cho hay. Tòa án sẽ quyết định liệu chính quyền ông Trump có vượt quyền khi áp thuế đối ứng trong thời gian qua hay không. Đây cũng là lần đầu tiên tòa án cấp cao nhất của Mỹ xem xét tính pháp lý về chính sách quan trọng của chính quyền Tổng thống Trump nhiệm kỳ 2.

Trước đó, tòa phúc thẩm liên bang tại thủ đô Washington D.C (Mỹ) ngày 29.8 đã ra phán quyết rằng việc ông Trump áp thuế đối ứng toàn cầu với hầu hết đối tác thương mại của Mỹ, dựa theo Đạo luật quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế (IEEPA), là vượt thẩm quyền. Ông Trump hồi tháng 2 đã viện dẫn tình trạng khẩn cấp của vấn đề buôn lậu fentanyl vào Mỹ để áp thuế Canada, Trung Quốc và Mexico. Đến tháng 4, chủ nhân Nhà Trắng nêu tình trạng thâm hụt thương mại để áp thuế đối ứng lên hàng chục đối tác toàn cầu.

Chính sách thuế quan của Mỹ vẫn sẽ có hiệu lực cho đến khi Tòa án Tối cao ra phán quyết. Nhà Trắng kỳ vọng tòa án với đa số thẩm phán bảo thủ sẽ đưa ra quyết định có lợi.

Liệu có cú sốc lớn?

Giới quan sát nhận định vẫn có khả năng Tòa án Tối cao Mỹ phán chính quyền ông Trump không có thẩm quyền áp thuế quan. Khi đó, chính phủ phải hoàn thuế với số tiền lớn, đồng thời thương mại toàn cầu có thể xáo trộn.

Trong một văn bản gửi lên Tòa án Tối cao hồi tuần trước, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cảnh báo rằng Mỹ có thể phải hoàn thuế 750 - 1.000 tỉ USD, nếu tòa chờ đến giữa năm sau mới ra phán quyết. Ông Bessent cũng nói kịch bản hoàn lại số tiền lớn sẽ gây gián đoạn nghiêm trọng. Vào ngày 2.9, Tổng thống Donald Trump đã nhấn mạnh: "Nếu Tòa án Tối cao đưa ra quyết định sai, điều đó sẽ hủy hoại đất nước".

Trường hợp Tòa án Tối cao coi chính sách thuế quan của chính quyền ông Trump là vi hiến, điều này có thể tạo ra làn sóng các doanh nghiệp Mỹ gấp rút đề nghị chính phủ hoàn thuế, diễn biến có thể gây tác động sâu rộng đến nền kinh tế Mỹ, trong khi cơ chế hoàn tiền vẫn chưa được xác định, theo Forbes.

Ngoài ra, như Tổng thống Trump đã đề cập, Washington có thể phải rút lại những thỏa thuận thương mại đã đạt được với các đối tác. Các chuyên gia cho rằng những tháng qua, thuế quan được ông Trump dùng làm công cụ gây sức ép đối ngoại. Do đó, việc lật lại chính sách này cũng được dự báo sẽ tác động đáng kể đến động thái chính trị và ngoại giao của Washington.

Phán quyết của Tòa án Tối cao Mỹ cũng sẽ làm rõ lập trường cơ quan tư pháp cao nhất nước này, trước những thắc mắc về quyền lực của Tổng thống Trump trong việc áp đặt thuế quan khẩn cấp mà không có sự chấp thuận rõ ràng từ quốc hội Mỹ.