Chính quyền Mỹ có hành động chưa từng thấy với Toà án Hình sự quốc tế

TPO - Chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa áp lệnh trừng phạt 4 thẩm phán của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC). Đây được coi là hành động trả đũa chưa từng có với toà án đã phát lệnh bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và điều tra cáo buộc quân đội Mỹ phạm tội ác chiến tranh ở Afghanistan.

Theo tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, Washington đưa các thẩm phán Solomy Balungi Bossa của Uganda, Luz del Carmen Ibanez Carranza của Peru, Reine Adelaide Sophie Alapini Gansou của Benin và Beti Hohler của Slovenia vào danh sách trừng phạt.

Trước trụ sở của ICC ở Hà Lan. (Ảnh: Reuters)

"Là thẩm phán của Tòa án Hình sự quốc tế, 4 cá nhân này đã tích cực tham gia vào các hành động phi pháp và vô căn cứ của Tòa án Hình sự quốc tế nhắm vào Mỹ hoặc đồng minh thân cận của chúng tôi - Israel. Tòa án Hình sự quốc tế bị chính trị hóa và tuyên bố sai sự thật rằng họ có toàn quyền điều tra, buộc tội và truy tố công dân Mỹ và các đồng minh của chúng tôi", ông Rubio tuyên bố.

ICC chỉ trích động thái này, cho rằng đây là nỗ lực phá hoại tính độc lập của một tổ chức tư pháp quốc tế mang lại hy vọng và công lý cho hàng triệu nạn nhân của "những hành động tàn bạo không thể tưởng tượng nổi".

Cả hai thẩm phán Bossa và Ibanez Carranza đều trở thành thẩm phán ICC từ năm 2018. Năm 2020, họ tham gia vào quyết định phúc thẩm cho phép công tố viên ICC mở cuộc điều tra chính thức để làm rõ cáo buộc quân đội Mỹ phạm tội ác chiến tranh ở Afghanistan.

Từ năm 2021, ICC giảm ưu tiên cho cuộc điều tra về hành động của quân đội Mỹ ở Afghanistan và tập trung làm rõ cáo buộc Chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban phạm tội ác.

Các thẩm phán ICC cũng đã ban lệnh bắt giữ Thủ tướng Netanyahu, cựu Bộ trưởng quốc phòng Israel Yoav Gallant và lãnh đạo Hamas Ibrahim Al-Masri vào tháng 11 năm ngoái, với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người trong cuộc xung đột ở Dải Gaza.

Ông Rubio cho biết, hai thẩm phán Alapini Gansou và Hohler đã cho phép ban lệnh bắt giữ hai ông Netanyahu và Gallant.

Quyết định này làm sâu sắc thêm sự thù địch của chính quyền Mỹ với ICC. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của chính quyền Tổng thống Trump, Washington đã áp đặt lệnh trừng phạt công tố viên Fatou Bensouda và trợ lý của bà vì công việc mà tòa án thực hiện tại Afghanistan.

Quyết định trừng phạt của Mỹ sẽ gây trở ngại cho các cá nhân liên quan khi thực hiện những giao dịch tài chính thông thường, vì bất kỳ ngân hàng nào có quan hệ với Mỹ hoặc thực hiện giao dịch bằng đô la đều phải tuân thủ lệnh trừng phạt.

Điều này xảy ra vào thời điểm khó khăn của ICC, khi toà án này vẫn chao đảo vì các lệnh trừng phạt trước đó của Mỹ nhằm vào công tố trưởng Karim Khan. Ông Khan tạm từ chức từ tháng trước, trong thời gian Liên Hợp Quốc điều tra cáo buộc ông có hành vi tình dục sai trái.

Được thành lập năm 2002, ICC có thẩm quyền quốc tế để truy tố tội diệt chủng, tội ác chống lại loài người và tội ác chiến tranh tại các quốc gia thành viên hoặc trong tình huống được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc yêu cầu. Mỹ, Trung Quốc, Nga và Israel không phải thành viên của toà án này.

ICC đang điều tra tội ác chiến tranh liên quan đến cuộc xung đột Israel – Hamas, cuộc xung đột Nga - Ukraine cũng như các cuộc xung đột và chiến tranh ở Sudan, Myanmar, Philippines, Venezuela và Afghanistan.