Chiến thuật “con ngựa thành Troy” của Ukraine trong vụ tấn công căn cứ Nga

(Dân trí) - Cuộc không kích của Ukraine vào hàng loạt căn cứ quân sự trong lãnh thổ Nga đã cho thấy sức mạnh của máy bay không người lái trong chiến thuật tác chiến hiện đại.

Trong một cuộc tấn công táo bạo được lên kế hoạch trong hơn một năm rưỡi, Ukraine đã thực hiện các cuộc không kích bằng máy bay không người lái quy mô lớn vào hàng loạt căn cứ không quân của Nga, bao gồm một căn cứ ở Siberia cách tiền tuyến khoảng 4.000km, vào ngày 1/6.

Theo kế hoạch của chiến dịch “Mạng nhện”, hàng loạt máy bay không người lái Ukraine đã được triển khai, tấn công ít nhất 5 căn cứ không quân nằm sâu bên trong biên giới Nga. Kiev tuyên bố cuộc tấn công khiến “41 máy bay ném bom của Nga bốc cháy”. Tuy nhiên, Moscow chưa xác nhận thông tin này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky mô tả chiến dịch này là "một kết quả hoàn toàn tuyệt vời" và "chắc chắn sẽ được ghi vào sách lịch sử". Ông cũng thừa nhận kế hoạch cho chiến dịch đã bắt đầu từ 18 tháng trước và những người tham gia chiến dịch "đã rút khỏi lãnh thổ Nga kịp thời".

Cuộc tấn công diễn ra ngay sau khi Nga tăng cường không kích các thành phố của Ukraine và diễn ra ngay trước các cuộc đàm phán quan trọng giữa hai bên. Một vòng đàm phán hòa bình mới dự kiến ​​sẽ bắt đầu tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 2/6.

 “Con ngựa thành Troy”

Trong thần thoại Hy Lạp, câu chuyện về "con ngựa thành Troy" (con ngựa thành Tơ-roa) đã được xem là một bài học kinh điển về chiến thuật quân sự. Quân Hy Lạp khi đó đã giành được thành Troy sau 10 năm chiến đấu nhờ đưa đầy quân lính vào trong một con ngựa gỗ và đánh lừa đối thủ.

Khi đối phương mất cảnh giác, binh lính từ con ngựa gỗ đã tràn ra ngoài và giành được chiến thắng quan trọng khiến quân lính Troy thất thủ.

Nhiều chuyên gia lại một lần nữa nhắc về truyền thuyết Hy Lạp cổ đại sau cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine vào lãnh thổ Nga.

Trong chiến dịch tấn công lần này, các máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV) của Ukraine đã được bí mật tuồn vào Nga, cùng với các thùng gỗ di động. Các thùng này được chở bằng xe tải với máy bay không người lái được giấu bên trong. Phần mái được mở từ xa, sau đó máy bay không người lái cất cánh, khoanh vùng các căn cứ quân sự của Nga ở gần đó để thực hiện các cuộc tấn công chính xác.

Ukraine tuyên bố cuộc tấn công gây thiệt hại 7 tỷ USD, với nhiều máy bay ném bom bị phá hủy trong cuộc tấn công.

Bộ Quốc phòng Nga xác nhận Ukraine đã tiến hành các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái FPV vào 5 căn cứ không quân trên khắp các khu vực Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur, đồng thời nói thêm rằng tất cả các cuộc tấn công vào các sân bay Ivanovo, Ryazan và Amur đều đã bị đẩy lùi thành công.

Cuộc chiến đáng chú ý

Đây là một trong những cuộc đột kích đáng chú ý trong chiến tranh hiện đại, vì chiến dịch này được lên kế hoạch trong 18 tháng.

Chiến dịch này khác với kiểu tấn công mà Ukraine từng thực hiện trước đó, khi các máy bay không người lái lớn hơn thường tấn công vào ban đêm, gần các khu vực giáp biên giới Nga. Lần này, máy bay không người lái cỡ nhỏ được triển khai trong ngày, tấn công xa tiền tuyến và sâu bên trong lãnh thổ Nga.

Tại tỉnh Irkutsk ở miền đông Siberia, cách Ukraine hàng nghìn km, người dân địa phương đã đăng tải video cho thấy những chiếc máy bay không người lái cỡ nhỏ bay ra khỏi nóc xe tải rồi bay về phía một sân bay gần đó, tiếp theo là khói bốc lên sau khi đánh trúng mục tiêu.

Theo giới chức Ukraine, các cuộc tấn công vào các sân bay của Nga đã phá hủy 41 máy bay, bao gồm máy bay cảnh báo sớm A-50 và máy bay ném bom chiến lược Tu-22M3 và Tu-95, hầu hết trong số này hiện ngừng sản xuất và rất khó thay thế. Nga được cho là có chưa đến 100 máy bay ném bom chiến lược và nếu thông tin của Ukraine được xác thực, khoảng 1/3 đội bay này bị ảnh hưởng bởi cuộc tấn công.

Các nhà bình luận liên kết với các cơ quan an ninh của Ukraine chỉ ra rằng hơn 100 máy bay không người lái FPV gắn bom đã được tuồn vào Nga để thực hiện các cuộc tấn công. Chúng được cất giữ cẩn thận trong các thùng gỗ được chế tạo đặc biệt, chất lên nóc xe tải và sau đó được phóng từ xa.

Máy bay không người lái FPV có kích thước nhỏ hơn và có camera tích hợp ở mặt trước, có chức năng gửi video trực tiếp đến người điều khiển. Tính năng này cho phép người điều khiển thực hiện cuộc tấn công chính xác và có thể điều khiển từ xa.

Economist đưa tin những máy bay không người lái này đã sử dụng mạng điện thoại di động của Nga để truyền cảnh quay trở lại Ukraine, phần lớn sau đó được chia sẻ trên mạng xã hội.

Một giả thuyết được đặt ra là những người lái xe tải không biết họ đang chở gì. Các nhà phân tích cho biết chiến thuật này tương tự vụ tấn công năm 2022 vào cầu Kerch, khi một quả bom giấu trong xe tải đã phá hủy một phần cây cầu nối bán đảo Crimea với đất liền Nga.

Tác động tới cục diện chiến sự

Việc Ukraine tuyên bố phá hủy số lượng lớn máy bay ném bom của Nga ở các khu vực nằm sâu trong lãnh thổ Nga đã chứng minh tính hiệu quả của các cuộc tấn công sâu bằng máy bay không người lái và đưa chiến tranh máy bay không người lái lên một tầm cao mới.

Trong một thời gian, Ukraine đã tiến hành một chiến dịch tấn công tầm xa vào các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga. Mục đích của Kiev là làm suy yếu sức mạnh của Nga bằng cách tấn công các cơ sở và nhà máy lọc dầu.

Ukraine cũng muốn chứng minh với các nước phương Tây và các nhà cung cấp viện trợ rằng chiến thắng của Nga không phải là điều tất yếu. Ngoài ra, Kiev còn muốn gây áp lực chính trị lên Tổng thống Nga Vladimir Putin để đàm phán một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh có lợi cho Ukraine.

Ngoài cuộc chiến ở Ukraine, cuộc tấn công này một lần nữa nhấn mạnh tác động của máy bay không người lái đối với chiến tranh. Đây là kinh nghiệm đáng chú ý về việc cân bằng giữa số lượng nhỏ các hệ thống vũ khí tinh vi với số lượng lớn các vũ khí giá rẻ hơn.

Đây cũng là kinh nghiệm cho thấy các căn cứ quân sự, cả trong các vùng chiến sự và cũng như trong lãnh thổ một nước, hiện dễ bị tổn thương hơn bao giờ hết trước các loại vũ khí giá rẻ, dễ cất giấu và triển khai nhanh chóng mà không cần báo trước.

Các cuộc tấn công mới nhất bằng máy bay không người lái vào lãnh thổ Nga sẽ có tác động nhất định tới cuộc xung đột.

Thứ nhất, tương tự những cuộc tấn công trước đó, cuộc tấn công gần đây sẽ buộc Nga phải xem xét lại nơi đặt các khí tài không quân chiến lược cũng như cách bảo vệ máy bay ném bom và cơ sở hạ tầng tại các căn cứ quân sự.

Điều này có thể buộc Nga phải dịch chuyển máy bay thường xuyên hơn để tránh bị phát hiện hoặc di chuyển xa hơn nữa khỏi tầm bắn của Ukraine. Các cuộc tấn công cũng buộc Nga phải tái triển khai các hệ thống phòng không từ nơi khác đến các căn cứ để bảo vệ, mặc dù vẫn chưa rõ các hệ thống này sẽ được lấy từ tiền tuyến hay các vị trí chiến lược khác.

Thứ hai, tùy thuộc vào số lượng máy bay bị phá hủy hoặc hư hại, các cuộc tấn công có thể sẽ làm giảm số lượng máy bay ném bom của Nga, những phương tiện có thể mang và phóng tên lửa tầm xa vào Ukraine. Đây là một mục tiêu quan trọng của Ukraine vì những tên lửa này khó đánh chặn hơn, tấn công chính xác hơn và mang đầu đạn lớn hơn nhiều so với máy bay không người lái.

Tên lửa được triển khai trên máy bay ném bom thường đạt tỷ lệ xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Ukraine cao hơn so với máy bay không người lái. Việc làm suy yếu phương tiện phóng tên lửa của Nga đóng vai trò rất quan trọng đối với việc bảo vệ cơ sở hạ tầng và nỗ lực chiến tranh chung của Ukraine.

Thứ ba, các cuộc tấn công cũng tác động đến tinh thần của người Ukraine, đối với cả dân thường và binh lính.

Tinh thần luôn quan trọng trong chiến tranh. Khi Ukraine bị hàng trăm máy bay không người lái của Nga tấn công gần như hàng đêm, người Ukraine cũng muốn thấy những đòn phản công. Mặc dù Ukraine thường xuyên đáp trả bằng các cuộc tấn công máy bay không người lái quy mô lớn vào các mục tiêu chiến lược ở Nga, nhưng cuộc tấn công hôm 1/6 có lẽ là cuộc tấn công mạnh nhất trong suốt thời gian qua.

Thứ tư, khi tiến hành cuộc tấn công ngay trước các cuộc đàm phán hòa bình tại Istanbul vào ngày 2/6, Ukraine dường như ra tín hiệu với các nước ủng hộ rằng Kiev vẫn tiếp tục chiến đấu, rằng Nga vẫn đang vật lộn để đạt được tiến triển ở Ukraine và lập trường đàm phán chưa được tiết lộ của Nga phải được xem xét một cách nghiêm túc.

Các cuộc không kích mới nhất của Ukraine vào các sân bay của Nga sẽ tác động đến cuộc chiến, nhưng một số chuyên gia cho rằng chúng không có khả năng thay đổi tính toán chính trị của Điện Kremlin. Nga vẫn tuyên bố đẩy lùi các cuộc tấn công của Ukraine vào các căn cứ quân sự, đồng thời tiếp tục cử phái đoàn tới Istanbul đàm phán.