Chiến lược vươn mình của “ông lớn” sữa Việt

Đó là chiến lược mới của Nutifood trên đường ra thế giới mà Trần Bảo Minh đang thực hiện. Trần Bảo Minh kể, anh đã đi Mỹ, Pháp, EU, Nhật, Úc… và phát hiện khá nhiều công ty, nông trại nhỏ có lịch sử hàng trăm năm, có thương hiệu đẹp, câu chuyện hay, sản phẩm độc đáo nhưng bị "nuốt chửng" bởi những "ông lớn", sản xuất hàng loạt với giá rẻ. Số trụ lại cũng có đối tượng khách hàng riêng nhưng để phát triển thì rất khó.

"Đó là những cái Nutifood nhắm tới", Trần Bảo Minh nói. Anh muốn "mượn" các câu chuyện hay của những doanh nghiệp này, kết hợp với lợi thế của Nutifood để chinh phục thị trường Đông Nam Á tỉ dân với sức mua đang gia tăng mạnh mẽ. Bởi anh biết rất rõ, ở khu vực kinh tế năng động này, sản phẩm gắn với câu chuyện truyền cảm hứng là hết sức quan trọng. Trần Bảo Minh đã chứng kiến một doanh nghiệp Singapore mua một thương hiệu nhỏ nhưng có câu chuyện đặc sắc ở Ma Rốc và xây dựng thành công chuỗi cà phê cao cấp tại đảo quốc sư tử. Điều đó củng cố thêm chiến lược "mượn chuyện, hợp sức" của Trần Bảo Minh với các doanh nghiệp nhỏ ở các nước phương Tây vẫn giữ được những bí quyết riêng, lâu đời mà những "ông to" không có. Và nếu có thể sử dụng những bí quyết đó nhưng công nghiệp hóa cho nó to ra, nhanh hơn thì...

"Tôi muốn những công ty đó làm vệ tinh của Nutifood. Tất nhiên điều đó không đơn giản bởi dù nhỏ nhưng họ có niềm kiêu hãnh truyền qua nhiều thế hệ. Thế nên mình phải xây một câu chuyện đủ lớn, kèm theo một cơ hội đủ hấp dẫn thì mới thuyết phục được họ", Trần Bảo Minh nói.

"Câu chuyện đủ lớn" của Trần Bảo Minh là Nutifood có tiềm lực vươn ra thị trường Đông Nam Á đang giàu lên nhanh chóng và là nhà dinh dưỡng hàng đầu tại thị trường nội địa 100 triệu dân.

"Tôi nói với họ, Việt Nam chính là tương lai, giống như thị trường Mỹ 50 năm trước, chúng tôi đang có thứ cho họ phát huy. Em biết đấy, thị trường Indonesia, Thái Lan… vẫn chuộng hàng Mỹ, châu Âu. Thế thì mình sẽ "mượn" câu chuyện từ phương Tây để chinh phục người tiêu dùng Đông Nam Á. Nếu bảo vươn mình thì tôi vươn mình theo cách đó. Tôi sẽ có thương hiệu Anh, Pháp, Mỹ… đầy đủ hết, nhưng phục vụ cho dân châu Á đang giàu lên nhanh chóng để mang tiền về Việt Nam", Trần Bảo Minh cười sảng khoái, tự tâm đắc với kế hoạch của mình. Anh đang mơ tới một ngày bằng sự kết hợp như vậy, Nutifood sẽ có thêm nhiều sản phẩm chất lượng cao, với những câu chuyện truyền cảm hứng để vươn ra thế giới.

Trần Bảo Minh đã xác định rõ, anh không chạy đua theo những cái đã "định danh" vị trí số 1 trên thị trường nhưng Nutifood sẽ phải là số 1 của một số thứ. "Người ta sản xuất sản phẩm đó mấy chục năm rồi, họ hiệu quả hơn mình, rẻ hơn mình, tốt hơn mình, làm sao mình ăn được họ? Phải khác biệt hơn, độc đáo hơn và đúng trent hơn. Cái đó khó chứ không đơn giản, nhưng tuyệt nhiên không thể giống họ, giống là thua nhé em", Minh nhấn mạnh.

Tối cùng ngày chúng tôi gặp, Trần Bảo Minh có cuộc hẹn điện thoại với chủ một công ty "bé bé" ở Mỹ. Trong chuyến đi tới xứ sở cờ hoa trước đó, anh đã thấy sản phẩm của công ty này "chễm chệ" trên kệ với giá cao gấp đôi sản phẩm phổ biến cùng loại. "Vì chất lượng và sự khác biệt. Đó cũng chính là chiến lược mà Nutifood định hình cho mình trong kỷ nguyên mới", Minh quả quyết.

Khi nói "Việt Nam chính là tương lai" để thuyết phục đối tác, Trần Bảo Minh nói thật những gì anh nghĩ. Chủ đề mà chúng tôi đề cập đầu tiên trong câu chuyện là về những thay đổi của đất nước trong năm 2025 để chuẩn bị cho kỷ nguyên giàu có và thịnh vượng. Với góc nhìn của một doanh nghiệp, anh khẳng định: Việt Nam giờ đây quá hấp dẫn để đầu tư.

"Nếu đặt tầm nhìn 10 năm tới, Đông Nam Á đang nổi lên là khu vực kinh tế năng động, tầng lớp trung lưu tăng nhanh, nhu cầu tiêu dùng lớn. Một nhà đầu tư nhìn thấy cơ hội khu vực này, họ sẽ chọn một nước có hạ tầng viễn thông, đường xá, đồng tiền, kinh tế, chính trị... ổn định, xây dựng vài nhà máy rồi từ đó "đánh" ra cả thị trường Đông Nam Á gần 1 tỉ dân với tăng trưởng 6-8%/năm. Trong bức tranh đó, nếu em đặt bảng xếp hạng, Việt Nam có thể nằm ở vị trí dẫn đầu", Trần Bảo Minh phân tích. Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8,5% trong năm nay và 2 con số trong những năm tới. Môi trường đầu tư đang được cải thiện nhanh chóng, đặc biệt là chính trị - xã hội ổn định.

Nhưng cũng ở vị trí nhà đầu tư, Trần Bảo Minh đặt vấn đề: Mình có nhiều điểm để thu hút đại bàng thì mình cũng phải lên một bộ tiêu chí xem để "đại bàng" tới đậu thì cần cái gì? Mình đang tốt ở chỗ nào thì phát huy, chỗ nào đang kém thì phải cải thiện. Ví dụ một doanh nghiệp Mỹ muốn xây nhà máy công nghệ, ngoài những yếu tố cơ bản về hạ tầng, ổn định vĩ mô thì vấn đề họ sẽ quan tâm là nhân công có trình độ cao, làm được việc. Việt Nam muốn thu hút đầu tư vào lĩnh vực này, phải có các trường đào tạo nghề, chuẩn bị sẵn nguồn nhân lực. Nhưng tay nghề, trình độ thôi cũng chưa đủ, một vấn đề Trần Bảo Minh nhắc đi nhắc lại trong câu chuyện giữa chúng tôi, đó là tính kỷ luật, tính tuân thủ và tính công nghiệp của người lao động.

"Rất nhiều người của ta càng giỏi lại càng không tuân thủ. Quy trình vận hành 5 bước nhưng làm một thời gian là tự lược bớt 1-2 bước. Cứ chặc lưỡi, ôi giời cái đó cần gì phải nhiều bước như vậy. Không em nhé. Để đi tới cái quy trình 5 bước đó là sự kết hợp của khoa học, kinh nghiệm và nghiên cứu hàng trăm năm. Có thể hôm nay em bỏ 1 bước không sao, nhưng chỉ cần 1% xảy ra chuyện là hư hỏng hết. Nên ở nước ngoài, họ rất tuân thủ, ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác, thành thạo đến mức nhắm mắt cũng thao tác được cũng không bao giờ tự động cắt bớt quy trình. Đó là tính công nghiệp mà mình phải học nếu muốn công nghiệp hóa đất nước", Trần Bảo Minh nói một lèo, còn tôi bỗng giật mình ngang. Đúng là đâu đó trong mỗi chúng ta vẫn còn tâm lý đó…

Vấn đề này thực ra tôi cũng từng nghe nhiều doanh nhân chia sẻ. Những nước phát triển sau như Việt Nam có may mắn được lựa chọn công nghệ mới nhất, tốt nhất. Nhưng không phải có nhà máy hiện đại nhất, máy móc thiết bị tối tân nhất thì mình làm ra sản phẩm chất lượng tốt nhất. Đó chỉ là điều kiện cần, điều kiện đủ là con người và tư duy để vận hành an toàn, hiệu quả. Thế nên cùng với hiện đại hóa máy móc thì phải hiện đại hóa con người.

"Chúng ta muốn thoát ra khỏi chiếc áo chật nên đã đột phá tư duy. Chúng ta có tiềm năng và đang có chính sách đúng đắn để huy động mọi nguồn lực trong xã hội thì đi tới đâu do chúng ta quyết thôi. Nhưng cũng đừng sốt ruột mà làm chắp vá. Giờ chúng ta làm, 5-7 năm sau mới có những cái mầm đầu tiên. Từ những mầm đầu tiên đó, chúng ta gieo trồng ra thì mình mới có một cánh rừng đẹp, chắc chắn và bền vững", Trần Bảo Minh lưu ý. 

Có cơ hội trò chuyện với Trần Bảo Minh, người được mệnh danh là "phù thủy marketing của Việt Nam" nhiều năm liên tục, tôi bắt đầu nhận thấy "độ chín" của anh. Vẫn thừa tự tin nhưng Trần Bảo Minh giờ đây có sự tĩnh tại của người kinh nghiệm trận mạc. Anh kiểm soát hành trình đi tới mục tiêu, tối ưu những cơ hội, vừa đi vừa gia cố nền móng vững chắc chứ không ồn ào, tất tay như trước. Trần Bảo Minh nói, một công ty cũng như một quốc gia, đều phải có học thuyết tăng trưởng của riêng mình. Học thuyết đó phải tận dụng những cơ hội của thời đại nhưng cũng tối ưu lợi thế của bản thân chứ không lao theo "xu hướng" như con thiêu thân. "Vậy học thuyết tăng trưởng của anh và của Nutifood trong kỷ nguyên mới là gì?", tôi hỏi. Trần Bảo Minh trả lời: Học thuyết tăng trưởng của Nutifood nói riêng và các doanh nghiệp phát triển bền vững nói chung không đo bằng quy mô doanh số mà bằng lợi nhuận ròng/vốn.

"Chứ làm to nhưng sử dụng hết tài nguyên thiên nhiên, phá cả môi trường, bất chấp đạo đức… to như thế thì một ông to nhiều ông chết. Nên Công ty Nutifood hiện có những cái nhìn thấy rõ nếu làm là lời ngay vài trăm tỉ đồng nhưng chúng tôi không làm. Nó lấy đi cái nguồn lực mà lẽ ra để vào chỗ khác nó tạo ra tăng trưởng tốt, bền vững hơn. Luôn luôn là lựa chọn, vấn đề là em chọn cái gì thôi", anh chia sẻ.

Nói thì nói vậy, Trần Bảo Minh cũng hiểu để vượt qua chính mình khi đối mặt với những câu chuyện như vậy không hề đơn giản. Thỉnh thoảng nhìn cái ông "nhỏ nhỏ" bên cạnh tăng trưởng vù vù, dù biết là không bền vững nhưng vẫn có những nao núng trong đội ngũ. Ngược lại, có những giai đoạn tâm lý tự mãn khiến người ta "ngủ quên", mà cạnh tranh trên thị trường không cho phép chúng ta lơ là dù chỉ là một phút. Tất cả những cái đó vẫn luôn xuất hiện trong hành trình phát triển của bất cứ doanh nghiệp nào.

"Đó có thể là khi mình đang thắng vài sản phẩm mới, mình nhìn quanh một cách lơ mơ nhưng lại nghĩ người ta không bằng mình. Nó giống như em đi đến một số sân bay ở Mỹ, châu Âu..., em thấy nó không đẹp, không hiện đại, sang trọng bằng nhiều sân bay ở châu Á. Nhưng đừng nghĩ các sân bay mới đã hoạt động hiệu quả, an toàn hơn nhé. Nó có thể rất đẹp vì xây sau, cái gì cũng mới nhất, hiện đại nhất nhưng chưa chắc là tốt nhất. Vì muốn tốt nhất nó còn phụ thuộc vào con người vận hành. Mấu chốt vẫn là con người", Trần Bảo Minh nhấn mạnh.

"Mấu chốt là con người" của Trần Bảo Minh luôn hàm nghĩa rất rộng. Nó còn là mỗi người phải vượt qua chính mình, biết nhìn xuống để học cái hay, biết nhìn xa để bỏ qua những cái không bền vững, biết nhìn sâu để không xem nhẹ đối thủ…

Đó cũng chính là lúc tôi nhìn thấy một Trần Bảo Minh "rất chín".