Chiếm 1/3 lượng nhập khẩu của Mỹ, ngành công nghiệp hơn 2 tỷ USD của Thái Lan lo sốt vó khi hạn chót thuế quan sắp đến, đứng trước nguy cơ mất khách ‘sộp’

Bất ổn thuế quan đe dọa ngành công nghiệp sản xuất thức ăn cho thú cưng của Thái Lan.

Trong gần 60 năm, qua hai thế hệ, doanh nghiệp gia đình của ông Chatchai Lertviwatkul tại Thái Lan đã chuyển mình từ một xưởng sản xuất găng tay da thành nhà máy chuyên chế biến thức ăn và đồ ăn vặt cho thú cưng. Hiện nay, khoảng 1/3 sản lượng của công ty S.I.P. Siam Inter Pacific được xuất khẩu sang Mỹ từ nhà máy nhỏ ở ngoại ô Bangkok.

Vì vậy, khi biết tin Tổng thống Donald Trump công bố mức thuế dự kiến 36% lên hàng hóa nhập khẩu từ Thái Lan vào tháng 4, ông Lertviwatkul đã choáng váng. Điều này sẽ ảnh hưởng ra sao đến công ty ông và toàn ngành xuất khẩu thức ăn thú cưng của Thái Lan?

Từ một ngành phụ trợ, xuất khẩu thức ăn thú cưng đã trở thành mũi nhọn mới của Thái Lan, với kim ngạch đạt 2,5 tỷ USD trong năm qua – gần gấp đôi so với 5 năm trước. Thái Lan hiện là nhà cung cấp thức ăn thú cưng lớn nhất cho Mỹ, chiếm hơn 1/3 tổng lượng thức ăn nhập khẩu cho chó mèo. Nhưng nếu mức thuế 36% được áp dụng trở lại vào tháng sau, toàn ngành có thể buộc phải tái cơ cấu thị trường xuất khẩu, với Mỹ không còn là điểm đến ưu tiên.

“Nếu đến hạn chót 9/7 mà hai nước không đạt được thỏa thuận, chúng tôi buộc phải tạm dừng xuất hàng sang Mỹ”, ông Lertviwatkul cho biết. “Khách hàng Mỹ không thể gánh thêm chi phí nếu thuế tăng cao như vậy”.

Trước đó, ông kỳ vọng mức thuế chỉ vào khoảng 10-15%, chứ không phải tăng gấp đôi hoặc gấp ba như đề xuất hiện tại. Ngay cả mức cơ bản 10% mà ông Trump vẫn duy trì cũng đã khiến công ty gặp khó khăn. Nếu mức thuế cao hơn được giữ nguyên, ông buộc phải chuyển trọng tâm sang khách hàng châu Á.

Thái Lan hiện là điểm đến hàng đầu cho các doanh nghiệp toàn cầu tìm đối tác gia công thức ăn thú cưng, phần lớn là nhờ nguồn nguyên liệu dồi dào từ ngành chế biến hải sản và thực phẩm vốn đã phát triển. Các sản phẩm phụ như cá, thịt được tận dụng để sản xuất thức ăn ướt và đồ ăn vặt cho thú nuôi.

Trong vài năm qua, hàng loạt tập đoàn lớn đã tăng hiện diện tại Thái Lan. Nestlé Purina đầu tư 150 triệu USD vào nhà máy thức ăn cho mèo ở miền đông Thái Lan. Mars Petcare mở rộng cơ sở sản xuất vào năm 2021. Zuru – tập đoàn đa ngành đến từ Hong Kong – đang xây dựng nhà máy thức ăn thú cưng đầu tiên tại Thái Lan, dự kiến đi vào hoạt động năm 2026.

Ông Alistair King, đồng sáng lập mảng kinh doanh đồ ăn thú cưng của Zuru, cho biết công ty đã chọn Thái Lan thay vì Trung Quốc, Mỹ hay châu Âu để làm trung tâm sản xuất. “Chuỗi cung ứng của Thái Lan là tốt nhất. Đây gần như là lựa chọn duy nhất nghiêm túc mà chúng tôi cân nhắc”, ông nói.

Ngay cả khi chưa rõ liệu Mỹ có hạ thuế nhập khẩu với Thái Lan hay không, giới kinh doanh kỳ vọng mức thuế này sẽ vẫn thấp hơn so với Trung Quốc. Ngoài ra, việc Mỹ áp thuế lên nhôm vốn là vật liệu làm lon khiến sản xuất thức ăn ướt tại Mỹ đắt đỏ hơn.

Một số doanh nghiệp Thái Lan khác, như Bluefalo Petcare, đã tận dụng cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung để tăng tốc xuất khẩu. CEO Tanut Totup chia sẻ, giá đậu nành và lúa mì Mỹ đã giảm 30-40% do Trung Quốc ngừng mua hàng Mỹ. Điều này giúp chi phí nguyên liệu đầu vào giảm mạnh.

Bluefalo, thành lập cách đây 14 năm, hiện có hai nhà máy sản xuất và đang lên kế hoạch xây dựng cơ sở thứ ba để mở rộng xuất khẩu. Công ty không có đội ngũ bán hàng hay tiếp thị nhưng vẫn làm việc với hơn 20 khách hàng quốc tế nhờ nhu cầu tìm đối tác Thái tăng mạnh.

“Một thời gian dài chúng tôi không thể cạnh tranh với Trung Quốc”, ông Totup nói. “Nhưng giờ thì khác. Chừng nào thuế của Thái Lan còn thấp hơn Trung Quốc, chúng tôi vẫn còn cơ hội”.

Giới chức Thái Lan cho biết họ tin tưởng có thể đạt được thỏa thuận với Mỹ để đưa mức thuế về ngưỡng hợp lý hơn. Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Anusorn Tamajai – ứng viên Thống đốc Ngân hàng Trung ương Thái Lan, tình trạng bất ổn chính trị nội bộ có thể cản trở quá trình đàm phán.

Ông Tamajai kiến nghị Thái Lan có thể nhượng bộ bằng cách tăng nhập khẩu nông sản Mỹ hoặc giảm thuế nhập khẩu ngô Mỹ từ mức hiện tại là 73%.

Tham khảo: NYT