Tôi từng nghĩ sống ở chung cư cao cấp là giải pháp tối ưu cho cuộc sống đô thị hiện đại: sạch sẽ, an ninh tốt, đầy đủ tiện ích, không lo mưa ngập như nhà đất dưới phố. Nhưng giờ đây, tôi đã phải suy nghĩ lại rất nhiều. Bởi vì tôi nhận ra: "cao cấp" trên giấy tờ không có nghĩa là an toàn thực sự trong đời sống.
Trước đây, tôi chọn sống ở chung cư phần vì thuận tiện, phần vì tin rằng "chung cư cao tầng sẽ không bao giờ ngập", không chịu ảnh hưởng của thiên tai như nhà mặt đất. Nhưng thực tế, có những căn hộ tầng hầm bị nước tràn vào, có cư dân phải di dời, hầm xe biến thành bể nước, thang máy dừng hoạt động, và thậm chí có nguy cơ cháy nổ do chập điện từ ngập nước.
Điều đáng sợ không chỉ là sự cố xảy ra, mà là sự chuẩn bị yếu kém và phản ứng chậm trễ của nhiều ban quản lý tòa nhà. Ở không ít nơi, cư dân không nhận được cảnh báo sớm, không có phương án sơ tán xe khỏi hầm, không có bơm thoát nước kịp thời, không ai chịu trách nhiệm rõ ràng. Tôi bắt đầu nhận ra: sống trong một tòa nhà "cao cấp" không có nghĩa là bạn được bảo vệ khỏi mọi bất trắc. Chung cư không phải pháo đài, và càng không thể chỉ dựa vào vẻ ngoài bóng bẩy để đánh giá chất lượng sống thực sự bên trong.
Trước đây, khi tìm mua chung cư, tôi chỉ quan tâm đến nội thất, tiện ích, vị trí trung tâm, hoặc thương hiệu chủ đầu tư. Nhưng giờ tôi bắt đầu tìm hiểu sâu hơn: hệ thống thoát nước của tòa nhà có được thiết kế bài bản không? Có hồ điều hòa hoặc hệ thống tiêu thoát chung quanh hay không? Tòa nhà có thường xuyên diễn tập phòng cháy chữa cháy không? Có máy phát điện dự phòng nếu mất điện do mưa lớn không?
Tôi cũng dành thời gian đọc lại hợp đồng mua bán, điều lệ của ban quản lý và cả các đánh giá của cư dân cũ trên mạng - những điều mà trước đây tôi vẫn xem là "vấn đề pháp lý khô khan". Giờ tôi hiểu rằng đó chính là những thứ bảo vệ quyền lợi thiết thực nhất khi sự cố xảy ra. Và quan trọng hơn cả, tôi chấp nhận một sự thật: không có nơi nào là hoàn hảo. Nhà ở chung cư cũng cần được đánh giá và kiểm soát như bất cứ công trình nào, không thể dựa vào quảng cáo hay lời hứa của chủ đầu tư để "trao niềm tin trọn vẹn".
>> Tôi hối hận ngay khi chuyển từ chung cư xuống nhà mặt đất
Sau sự thay đổi về nhận thức, tôi cũng bắt đầu thay đổi một loạt thói quen sống trong chung cư. Trước đây, tôi thường để xe máy và vài vật dụng cá nhân trong tầng hầm, nghĩ là chẳng bao giờ mất hoặc hỏng được. Bây giờ, cứ mỗi khi có mưa lớn, tôi chủ động dắt xe lên tầng trệt, cất các thiết bị điện khỏi sàn nhà, rút hết ổ điện nếu đi vắng.
Tôi cũng lắp thêm thiết bị báo rò rỉ nước và mua bảo hiểm nhà chung cư – một việc trước đây tôi nghĩ là không cần thiết. Tôi tham gia vào nhóm cư dân để cập nhật thông tin nhanh hơn, cùng nhau gây sức ép lên ban quản lý trong việc kiểm tra hệ thống kỹ thuật định kỳ. Và tôi hiểu, với điều kiện thời tiết ngày càng cực đoan như hiện nay, cách sống "thụ động, trông chờ vào ban quản lý" không còn phù hợp nữa. Ai cũng cần chuẩn bị cho kịch bản xấu, ngay cả trong một căn hộ mà ta nghĩ là an toàn tuyệt đối.
Chất lượng sống trong chung cư phụ thuộc không chỉ vào thiết kế ban đầu, mà còn vào cách cộng đồng cư dân hành xử với nhau. Khi hầm xe ngập, nếu ai cũng chỉ lo cho riêng xe mình, chen lấn, la hét thì hỗn loạn là điều khó tránh. Khi có sự cố kỹ thuật, nếu cư dân không đoàn kết để yêu cầu ban quản lý hành động, mọi chuyện cũng sẽ rơi vào im lặng. Tôi bắt đầu chủ động tham gia các cuộc họp dân cư, cùng bàn bạc các phương án cải tạo chống ngập, góp ý khi cần thiết. Tôi thấy mình không thể đứng ngoài cuộc, vì nếu mình thờ ơ, thì người khác cũng sẽ làm vậy, và rốt cuộc tất cả chúng ta đều chịu thiệt.
Tôi cũng hiểu rằng, các bài học về "sống văn minh" không chỉ là không mở nhạc to hay không vứt rác bừa bãi, mà còn là cùng nhau xây dựng một cộng đồng cư dân có trách nhiệm, có sự gắn kết và hành động kịp thời khi rủi ro xảy ra. "Cao cấp" không phải là cái mác để an tâm. Cao cấp thực sự là khi cư dân được an toàn, được tôn trọng và được sống trong một môi trường được quản lý minh bạch, chuyên nghiệp – điều mà bất kỳ tòa nhà nào cũng phải hướng đến, bất kể là chung cư bình dân hay cao cấp.
TS