Cháu tôi chỉ còn tôi là dì ruột, giờ cháu muốn để lại tài sản cho cháu ngoại tôi, cần làm gì?

Tôi có người cháu gọi bằng dì (tôi là chị ruột của mẹ cháu nhưng không ai còn giấy khai sinh). Cha mẹ cháu mất từ lâu và hiện cháu đang sống một mình. Cháu muốn để lại căn nhà cho cháu ngoại tôi.

Cháu tôi phải làm những thủ tục gì để cháu ngoại tôi có thể được nhận tài sản sau khi cháu tôi qua đời (cháu tôi chỉ còn tôi là dì ruột). Nếu trường hợp cháu tôi không kịp làm di chúc mà qua đời thì tài sản sẽ được xử lý ra sao?

- Luật sư Nguyễn Hùng Quân (Đoàn luật sư TP.HCM) trả lời:

Pháp luật dân sự có quy định về thừa kế theo di chúc nên trong trường hợp này cháu của bạn có thể lập di chúc bằng văn bản để lại toàn bộ căn nhà cho người cháu ngoại và chỉ phát sinh hiệu lực khi người để lại di chúc mất.

Căn cứ theo Điều 624 Bộ luật Dân sự 2015 thì "Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết".

Và di chúc bằng văn bản có nhiều hình thức là: không có người làm chứng hoặc có người làm chứng hoặc công chứng, chứng thực tại cơ quan, tổ chức có thẩm quyền.

Tuy nhiên, để đảm bảo tính pháp lý và hạn chế sai sót dẫn đến di chúc có thể bị vô hiệu hoặc phát sinh tranh chấp về sau, cháu của bạn trong lúc tinh thần còn minh mẫn, sáng suốt thì nên đến văn phòng công chứng hoặc UBND xã/phường gần nhất, đem theo giấy tờ về quyền sở hữu nhà đất để thực hiện lập di chúc có công chứng/chứng thực ý nguyện của mình.

Khi di chúc phát sinh hiệu lực thì cháu ngoại của bạn chủ động liên hệ cơ quan đang lưu giữ di chúc công chứng/chứng thực để làm thủ tục kê khai di sản thừa kế và cập nhật biến động sang tên quyền sở hữu cho mình.

Nếu trong trường hợp cháu của bạn không kịp làm di chúc mà mất thì di sản sẽ được chia theo pháp luật, từng hàng thừa kế theo thứ tự ưu tiên căn cứ theo Điều 650, 651 Bộ luật Dân sự 2015.

Nếu cháu của bạn không còn ai là người ở hàng thừa kế thứ nhất và thứ hai thì di sản sẽ thuộc về hàng thừa kế thứ 3. Nếu chỉ còn mình bạn là dì ruột thì bạn là người duy nhất hưởng toàn bộ di sản thừa kế này.