Châu Âu cứng rắn với mục tiêu điện hóa 2035, bất đồng vẫn sâu sắc

Hội nghị Đối thoại Chiến lược lần thứ 3 về tương lai ngành công nghiệp ôtô châu Âu vừa diễn ra tại Brussels đã tái khẳng định định hướng chiến lược: điện hóa sẽ là con đường chủ đạo, bất chấp áp lực từ kinh tế, chính trị và cạnh tranh toàn cầu.

Hội nghị Đối thoại Chiến lược lần thứ 3 giữa Ủy ban châu Âu (EC) và giới lãnh đạo các hãng xe được tổ chức tại Brussels (Bỉ) vẫn chưa tìm được tiếng nói chung trước đề xuất mở rộng các loại công nghệ mới như hybrid hay pin nhiên liệu hydrogen...

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nhấn mạnh lại cam kết loại bỏ xe động cơ đốt trong mới vào năm 2035, coi đây là bước đi then chốt để đạt mục tiêu trung hòa khí thải vào năm 2050. Một nguồn tin về cuộc họp khẳng định với Euronews: "Dù hoàn cảnh ra sao, tương lai ngành công nghiệp ôtô sẽ gắn liền với điện hóa".

Dù nhiều nhà sản xuất xe mong muốn linh hoạt hơn trong việc thực thi các mục tiêu CO₂, quan điểm chung từ Brussels là: cạnh tranh toàn cầu sẽ buộc ngành công nghiệp phải chuyển đổi, kể cả khi các mục tiêu được nới lỏng.

Theo nguồn tin nội bộ, EC vẫn kiên quyết chuyển đổi toàn bộ sản phẩm mới sang thuần điện kể từ năm 2035, mặc dù nhiều lãnh đạo các thương hiệu và nhà cung cấp phụ kiện đã cảnh báo trước nguy cơ ảnh hưởng xấu đến tình hình tài chính.

CEO Audi Gernot Döllner nhận định: "Xe điện hiện là công nghệ tốt nhất để giảm phát thải CO₂ trong những năm tới. Việc kéo dài tranh luận về động cơ đốt trong chỉ gây hoang mang cho khách hàng".

Ông Ola Källenius, Chủ tịch ACEA kiêm CEO Mercedes-Benz, nhấn mạnh: "Chúng tôi đồng ý với Chủ tịch Ủy ban rằng cần có hành động nhanh chóng. Không ai đặt cược nhiều vào thành công của định hướng di chuyển không phát thải như các nhà sản xuất ôtô châu Âu".

Cho đến hiện tại, EC vẫn chưa xem xét lại tiêu chuẩn CO₂ cho xe hạng nặng. Tỷ lệ xe thuần điện trong phân khúc xe van chỉ chiếm 8,5%, trong khi xe tải và xe buýt điện chỉ có 3,5%.

Ông kêu gọi khẩn trương điều chỉnh khung chính sách CO₂ cho phù hợp thực tế, đồng thời bảo đảm sự cân bằng giữa 3 yếu tố: giảm phát thải carbon, khả năng cạnh tranh và khả năng chống chịu chuỗi cung ứng. Ông Källenius nói thêm: "Chúng tôi chưa giải quyết hết khác biệt, nhưng không gian giải pháp đang rộng mở và chúng tôi tin tưởng những tháng tới sẽ đem lại kết quả".

Ủy ban châu Âu cũng thừa nhận cần hành động đồng bộ trên 3 mảng: ôtô con, xe thương mại nhẹ và xe tải hạng nặng. Ở cả 3 lĩnh vực này, điện hóa sẽ là hướng đi chính. Tuy nhiên, để thành công, cần đẩy mạnh các biện pháp kích cầu và điều kiện nền tảng: năng lượng giá rẻ, hạ tầng sạc dồi dào, cùng với ưu đãi thuế và chính sách hỗ trợ rõ ràng.

Trước đó, nhiều hãng xe lớn như Mercedes-Benz và BMW đã lên tiếng phản đối chính sách một chiều của EC, cho rằng hạn chót 2035 để chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện là "lao thẳng vào tường".

Trong khi thị phần ôtô con thuần điện ở EU đã đạt 15,6%, xe van chỉ ở mức 8,5% và xe tải, xe buýt điện mới chiếm 3,5%. Christian Levin, CEO Tập đoàn Traton và Scania, cảnh báo: "Các nhà sản xuất xe tải và xe buýt đã sẵn sàng cho quá trình chuyển đổi xanh, nhưng điều kiện hỗ trợ thì chưa. Hạ tầng sạc công suất cao, lưới điện và ưu đãi mua xe còn quá thiếu".

Các lãnh đạo ngành nhấn mạnh EU không thể chờ đến năm 2027 mới xem xét lại tiêu chuẩn CO₂ cho xe hạng nặng, mà cần giám sát và hành động ngay để đưa vận tải đường bộ đi đúng lộ trình trung hòa khí thải.

EC và các bên liên quan đồng ý với việc phát triển một Liên doanh Nghiên cứu và Đổi mới Ôtô, đồng thời nhấn mạnh vai trò tham gia trực tiếp của doanh nghiệp ngay từ giai đoạn khởi đầu.

Bên lề hội nghị, Ủy ban châu Âu và các bên liên quan đã ký một Bản ghi nhớ về thúc đẩy hợp tác giữa các chương trình đổi mới. ACEA hoan nghênh ý định phát triển một Liên doanh Nghiên cứu và Đổi mới Ôtô, đồng thời nhấn mạnh vai trò tham gia trực tiếp của doanh nghiệp ngay từ giai đoạn khởi đầu.

Ngành công nghiệp ôtô châu Âu, vốn đóng góp khoảng 7,5% GDP EU và tạo việc làm cho hơn 13,2 triệu người, đang chịu sức ép nặng nề từ doanh số sụt giảm, chi phí năng lượng cao, cạnh tranh trợ cấp từ Trung Quốc và căng thẳng thương mại với Mỹ.

Theo ACEA, ngành công nghiệp ôtô mang đến 7,5% GDP cho EU với 13,2 triệu việc làm, chiếm 10,3% tổng số việc làm trong toàn bộ ngành sản xuất. Thặng dư thương mại mà ngành công nghiệp này mang đến cho EU lên đến 106,7 tỷ Euro, và hơn 383,7 tỷ Euro tiền thuế cho các chính phủ châu Âu.

Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu Stéphane Séjourné từng cảnh báo vào tháng 4/2025 rằng ngành ôtô đang ở trong tình thế "nguy hiểm sinh tử". Ông nói: "Có nguy cơ bản đồ tương lai của ngành ôtô toàn cầu sẽ được vẽ lại mà không có châu Âu". Hiện tại, ngành công nghiệp ôtô tại EU mang đến thặng dư thương mại lên đến 106,7 tỷ Euro với mức thuế đóng góp lên đến 383,7 tỷ Euro, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của châu Âu.