ChatGPT có làm ‘mòn’ tư duy độc lập, sáng tạo của sinh viên?

Lợi và hại của việc sử dụng ChatGPT trong học tập là đề tài gây chú ý tại hội nghị Sinh viên nghiên cứu khoa học năm 2025, do Trường ĐH Kinh tế - ĐH Huế tổ chức hôm nay 8.6.

Ngày 8.6, Trường ĐH Kinh tế - ĐH Huế tổ chức hội nghị Sinh viên nghiên cứu khoa học năm 2025, với sự tham gia của hàng trăm sinh viên và giảng viên đến từ các khoa, bộ môn, đơn vị đào tạo.

Đáng chú ý, có đề tài nghiên cứu khoa học với chủ đề rất "hot": Thực trạng sử dụng ChatGPT của sinh viên tại các trường ĐH hiện nay. 

Đây là đề tài được nghiên cứu và trình bày bởi các sinh viên Hà Bích Ngọc và Nguyễn Thị Trúc Quỳnh, khoa Quản trị kinh doanh Trường ĐH Kinh tế - ĐH Huế.

Quá trình nghiên cứu, nhóm tác giả trẻ nhận thấy trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là ChatGPT, ảnh hưởng rất lớn đến mọi lĩnh vực của xã hội, đặc biệt là việc sinh viên sử dụng công cụ ChatGPT trong quá trình học tập.

Cụ thể, sau khi khảo sát trực tuyến từ hơn 350 sinh viên nhiều trường đại học ở TP.HCM và một số địa phương khác, kết quả cho thấy ChatGPT có ảnh hưởng đáng kể đến việc học của các sinh viên này.

Nhìn từ góc độ tích cực, ChatGPT có tiềm năng trở thành một công cụ hỗ trợ học tập đắc lực. Sinh viên có thể sử dụng công cụ này để tìm kiếm thông tin nhanh chóng, giải thích các khái niệm phức tạp một cách rõ ràng, gợi ý và phát triển ý tưởng cho bài luận, luyện tập kỹ năng ngoại ngữ...

Điều này không chỉ giúp cá nhân hóa quá trình học tập, thúc đẩy sự chủ động và khả năng tự học mà còn góp phần nâng cao đáng kể hiệu quả tiếp thu kiến thức của người học trong môi trường giáo dục số.

Tuy nhiên, chính sự tiện lợi này cũng đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu việc sử dụng ChatGPT có thực sự nâng cao kết quả học tập, hay chỉ làm "mòn" đi tư duy độc lập và sáng tạo của sinh viên?

Sau khi khảo sát, dựa theo các tài liệu tham khảo, nhóm tác giả chỉ ra việc sử dụng ChatGPT cũng kéo theo nhiều lo ngại về sự lệ thuộc công nghệ, gia tăng hành vi đạo văn, làm suy giảm khả năng tư duy phản biện cũng như năng lực học tập độc lập của người học. Bên cạnh đó, độ tin cậy của thông tin cũng như việc giải quyết các vấn đề phức tạp của công cụ này cũng còn hạn chế.

Nhóm tác giả nhận thấy, tại Việt Nam hiện vẫn chưa có nhiều công trình đi sâu phân tích mối liên hệ giữa việc sử dụng ChatGPT và kết quả học tập của sinh viên một cách hệ thống và thực chứng. Điều này đặt ra nhu cầu cấp thiết đối với việc nghiên cứu toàn diện cả mặt tích cực lẫn tiêu cực của việc sử dụng công cụ này trong bối cảnh giáo dục đại học Việt Nam đang thúc đẩy chuyển đổi số và học tập chủ động.

Hội nghị năm nay còn có hơn 20 đề tài xuất sắc của sinh viên được lựa chọn trình bày, trên nhiều lĩnh vực như kinh tế phát triển, thương mại, tài chính – ngân hàng, kế toán – kiểm toán, marketing, logistics... Điểm đặc biệt của hội nghị là sự chú trọng vào tính ứng dụng thực tiễn của các đề tài, tính mới trong phương pháp tiếp cận và khả năng giải quyết các vấn đề kinh tế – xã hội hiện tại.