Chánh án Lê Minh Trí: Nghiên cứu đề xuất chế tài chủ tịch, phó chủ tịch tỉnh không dự tòa

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho hay sẽ nghiên cứu đề xuất chế tài nghiêm minh chủ tịch, phó chủ tịch không tham dự phiên tòa, không đối thoại hoặc không cung cấp chứng cứ đúng thời hạn.

Chiều 26-5, các đại biểu thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án.

Chưa có chế tài xử lý chủ tịch, phó chủ tịch không dự phiên tòa, không đối thoại

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) nêu thực tế Luật Tố tụng hành chính hiện hành và dự thảo luật sửa đổi, bổ sung lần này chưa có quy định chế tài xử lý các trường hợp chủ tịch, phó chủ tịch hoặc người được ủy quyền không tham dự phiên tòa, không đối thoại hoặc không cung cấp chứng cứ đúng thời hạn.

Trong khi đó, thực tế cho thấy rất ít vụ án có lãnh đạo UBND trực tiếp tham dự, gây khó khăn cho tranh tụng và làm giảm hiệu lực xét xử. Do đó, đại biểu đề nghị xem xét, cân nhắc bổ sung chế tài cụ thể để bảo đảm yêu cầu trách nhiệm và kỷ luật hành chính trong quá trình tổ chức tố tụng.

Đại biểu cũng nêu Luật Tố tụng hành chính hiện hành chỉ cho phép chủ tịch UBND ủy quyền cho phó chủ tịch cùng cấp, khác với thực tế ủy quyền cho lãnh đạo cơ quan chuyên môn, không phù hợp với quy định.

Ông Hùng đề nghị giữ nguyên quy định hiện hành hoặc mở rộng cho phép ủy quyền cho người đứng đầu cơ quan chuyên môn am hiểu vụ việc, với điều kiện rõ ràng, chặt chẽ, đảm bảo trách nhiệm và đúng quy định.

Đại biểu cũng nêu dự thảo luật quy định thời hạn giải thích bản án 15 ngày nhưng thiếu chế tài vi phạm, gây đình trệ thi hành án. Ông đề nghị bổ sung chế tài đối với tòa án để nâng cao kỷ cương, hiệu quả hậu xử lý.

Mặt khác, hiện nay chưa có quy định xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan hành chính nếu cố tình không thi hành hoặc để tồn đọng bản án hành chính. Đại biểu đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm cá nhân để tăng cường hiệu lực thi hành án.

Nghiên cứu mức độ chế tài nghiêm minh nhưng phù hợp thực tiễn

Giải trình sau đó, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết ông rất trân trọng và cảm ơn những nội dung, ý kiến của đại biểu Nguyễn Tâm Hùng. Tuy nhiên, để bổ sung mức chế tài như thế nào sẽ nghiên cứu.

Ông Trí cho hay thời điểm ông là viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, ông Nguyễn Hòa Bình làm chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã có trình bày ở Quốc hội một lần về việc này.

Theo ông Trí, luật hiện hành chưa có chế tài rõ ràng người có liên quan về trách nhiệm tố tụng hành chính như chủ tịch UBND nhưng không dự phiên tòa, không cung cấp tài liệu, không đối thoại. 

Việc này dẫn đến tình trạng chủ tịch, phó chủ tịch UBND lúc thực hiện trách nhiệm, lúc không.

Bản thân ông Trí cũng nhiều lần nêu nếu không sửa luật sẽ không nghiêm. Dù vậy, ông cũng nêu một vấn đề mâu thuẫn, nếu quy định nghiêm bắt buộc phải đối thoại sẽ phát sinh mâu thuẫn khi có những địa phương phát triển mạnh, nhiều vụ việc phải đối thoại, phải ra tòa (có địa phương 1 năm có 500 việc phải đối thoại, ra tòa), như vậy sẽ rất áp lực với chủ tịch UBND tỉnh, thành, họ sẽ không có thời gian để điều hành, quản lý.

Nếu nghiêm phải có chế tài. Vấn đề đặt ra không nghiêm không chấp hành nhưng nếu nghiêm làm không nổi.

"Chính mâu thuẫn chỗ này nên tôi và ông Nguyễn Hòa Bình có trình bày trước Quốc hội nhưng chưa có kiến nghị. Hôm nay, đại biểu Tâm có ý kiến chúng tôi sẽ nghiên cứu xem chế tài mức độ nào" - ông Trí nói.

Ông Trí cũng cho biết sẽ suy nghĩ một lần nữa, nghiên cứu kỹ làm sao cho hài hòa giữa thực tiễn với kỷ cương của mình nhưng phải có lộ trình, bởi đã quy định nghiêm sẽ phải chấp hành, mà chấp hành lại mâu thuẫn tạo áp lực công việc rất lớn.

"Luật hiện hành chỉ cho ủy quyền tới phó nhưng thực tế ông chủ tịch ủy quyền cấp dưới nữa. Hiện nay cũng đang lờ lờ cho qua chứ đúng ra là không được, giám đốc sở cũng cử, thanh tra cũng cử nhưng vẫn quá tải, thực tiễn đang như vậy" - ông nói.

Từ đó, ông Trí ghi nhận và sẽ có nghiên cứu sau đó báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, một lần nữa trình lại Quốc hội xem xét mức độ chế tài như thế nào để đảm bảo vừa nghiêm minh nhưng phải thực tiễn phù hợp.