Chặn thao túng chứng khoán từ trong trứng nước, không chờ nhà đầu tư mất tiền mới xử kẻ gian

Hàng loạt quy định mới và đột phá được ban hành không chỉ giúp doanh nghiệp thuận lợi hơn trong huy động vốn, mà còn tăng hàng rào bảo vệ nhà đầu tư chứng khoán, ngăn chặn hành vi gian lận, lừa đảo, thao túng và trục lợi.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) vừa tổ chức Hội nghị phổ biến nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn thi hành, trong khuôn khổ dự án hợp tác với JICA. Nhằm giúp tổ chức, doanh nghiệp và nhà đầu tư cập nhật, hiểu rõ hơn các quy định pháp luật mới.

Nỗ lực ngăn chặn thao túng, lừa đảo chứng khoán

Phát biểu tại hội nghị, ông Hoàng Văn Thu - Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - chia sẻ cùng với Nghị định 245 và Thông tư 19, Luật số 56 đánh dấu bước hoàn thiện quan trọng trong hệ thống pháp lý về chứng khoán, bảo đảm các quy định mới được triển khai đồng bộ, thống nhất và hiệu quả theo tinh thần Quốc hội thông qua.

Theo ông Thu, trọng tâm của đợt sửa đổi lần này là tăng cường công tác giám sát, xử lý nghiêm các hành vi gian lận, lừa đảo trong hoạt động phát hành và chào bán chứng khoán. Đồng thời quy định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan nhằm nâng cao hiệu quả phòng ngừa và xử lý vi phạm.

Ông nhấn mạnh phòng ngừa và ngăn chặn là việc hết sức quan trọng, bởi để đến lúc "đặt bút ký quyết định xử phạt" là điều không ai mong muốn.

Luật mới cũng sửa đổi, bổ sung nhóm quy định nhằm nâng cao tính minh bạch, hiệu quả trong hoạt động phát hành, chào bán chứng khoán. Tháo gỡ các vướng mắc trong thực tiễn, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thị trường chứng khoán và hướng tới mục tiêu nâng hạng.

Mạnh tay "lọc" doanh nghiệp yếu kém trên sàn chứng khoán

Nâng cao chất lượng công ty đại chúng và thị trường chứng khoán là một trong những trọng tâm của các quy định sửa đổi, được cụ thể hóa tại Luật số 56, Nghị định 245 và Thông tư 19.

Theo bà Lê Thị Thu Hằng - Phó trưởng Ban Giám sát công ty đại chúng (SSC) - cho biết quy định về vốn điều lệ tối thiểu 10 tỉ đồng để trở thành công ty đại chúng đã không còn phù hợp.

“Có người chỉ cần góp một căn hộ là đủ điều kiện”, bà ví von, cho thấy ngưỡng này quá thấp, trong khi nhiều doanh nghiệp thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu.

Từ thực tế đó, luật mới yêu cầu doanh nghiệp phải duy trì vốn chủ sở hữu tối thiểu 30 tỉ đồng, nếu không sẽ bị xem xét hủy tư cách công ty đại chúng.

Quy định trên có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, nhằm bảo đảm an toàn tài chính, nâng chuẩn doanh nghiệp và tăng cường bảo vệ nhà đầu tư.

Về hồ sơ đăng ký, luật bổ sung yêu cầu doanh nghiệp nộp "báo cáo về vốn điều lệ đã góp tính đến thời điểm đăng ký, được kiểm toán bởi tổ chức kiểm toán độc lập", phía kiểm toán chấp nhận toàn phần. 

Giúp kiểm soát chặt chẽ quá trình góp vốn, tăng vốn, nâng cao tính minh bạch và chất lượng hàng hóa trên sàn.

Bà Hằng chia sẻ trước đây cơ quan quản lý phải kiểm tra từng chứng từ, có doanh nghiệp tăng vốn 10-15 lần trong thời gian ngắn, gây áp lực lớn cho công tác thẩm định. Nhờ quy định mới, khối lượng công việc của ủy ban giảm đáng kể, hồ sơ doanh nghiệp chuyên nghiệp hơn và quá trình IPO thuận lợi hơn.

Luật số 56 cũng khắc phục tình trạng hồ sơ kéo dài nhiều năm, rút ngắn quy trình, tăng hiệu quả quản lý và tạo môi trường thuận lợi hơn cho doanh nghiệp đại chúng hóa.

Đáng chú ý, bà Hằng cho biết trước đây việc xử phạt các doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ công bố thông tin chưa đủ tính răn đe do thiếu quy định cụ thể. 

Với luật mới, cho phép hủy tư cách công ty đại chúng nếu doanh nghiệp chây ì không công bố thông tin trong hai năm liên tiếp, không đăng ký cổ phiếu hoặc niêm yết trong vòng một năm sau khi được xác nhận, hoặc không còn đáp ứng điều kiện đại chúng.

Bà Hằng nhấn mạnh tổ chức và cá nhân lập hồ sơ, báo cáo phải chịu trách nhiệm về tính trung thực, hợp pháp và đầy đủ.

Tại hội nghị, bên cạnh cập nhật quy định mới đối với công ty đại chúng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng phổ biến và giải đáp thắc mắc liên quan đến các điểm sửa đổi, bổ sung của Luật Chứng khoán, về chào bán và phát hành. Cùng những điều chỉnh trong tổ chức thị trường, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán.