‘Chậm lại một chút’ để không bị phạt tới 20 triệu đồng vì lan truyền tin giả

Tạm dừng, chậm lại một chút khi tiếp nhận thông tin để phân tích, đánh giá – hành động nhỏ này giúp bạn tránh tiếp tay cho tin giả và bị phạt hành chính lên tới 20 triệu đồng.

Thói quen nguy hiểm

Chia sẻ tại tọa đàm “Ứng phó với tin giả trên mạng xã hội như thế nào” do báo Thanh Niên tổ chức ngày 26/6, Luật sư Hà Hải – Phó chủ nhiệm Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh – chỉ ra một thói quen của nhiều người dùng mạng xã hội, đó là vô tư chia sẻ tin giả, tin sai sự thật mà không hề kiểm chứng với suy nghĩ “không sao đâu”.

Tuy nhiên, ông Hải nhận xét đây là một quan điểm sai lầm và nguy hiểm. Cơ quan chức năng có đầy đủ cơ sở pháp lý để xử lý hành vi vi phạm pháp luật một cách triệt để.

Ông cho hay, pháp luật hiện hành quy định xử phạt hành chính lên tới 20 triệu đồng đối với việc chia sẻ tin giả, tin sai sự thật, dù cá nhân không tạo ra tin giả.

Ngoài ra, các doanh nghiệp tạo điều kiện để cung cấp, lan truyền tin giả cũng có thể bị phạt lên tới 50 triệu đồng và tước quyền hành nghề hoặc tạm dừng hoạt động.

Trong một số trường hợp, còn có khả năng bị xử lý hình sự như tội làm nhục người khác, xâm phạm đời sống riêng tư, lợi dụng các quyền tự do dân chủ, tội tàng trữ, phát tán và tuyên truyền chống phá Nhà nước.

Trước đó, Thượng tá Đỗ Minh Kim, Phó trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm công nghệ cao, Bộ Công an cũng nhấn mạnh tất cả tin giả, tin sai sự thật đều vi phạm pháp luật.

Ông thông tin, năm 2024, Bộ Công an đã khởi tố 474 vụ và xử lý 1.071 bị can liên quan hoạt động phát tán tin giả, tin sai sự thật; số trường hợp bị Công an TP. Hồ Chí Minh xử lý là 108, tăng 20% so với năm 2023.

Gần đây nhất, Công an TP. Hồ Chí Minh đã đấu tranh, xác minh và xử lý hình sự các đối tượng quản trị trang YouTube “Người đưa tin”, chuyên phát tán thông tin tiêu cực, xuyên tạc nhằm mục đích câu view, câu like.

Thượng tá nhấn mạnh, khi cá nhân, tổ chức bị xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp, hãy nghĩ ngay đến các cơ quan có thẩm quyền. Thu thập bằng chứng, tài liệu và gửi văn bản yêu cầu cơ quan chức năng xử lý tin giả, sai sự thật.

Tạm dừng trước khi chia sẻ

Tại tọa đàm, các chuyên gia đã cùng nhau thảo luận về vấn nạn tin giả tại Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng.

Theo Thượng tá Đỗ Minh Kim, AI và deepfake đóng góp 53% tổng số tin giả và là công cụ yêu thích của tội phạm mạng. Tin giả không chỉ gây rối loạn thông tin mà còn gây rối loạn xã hội.

Ông nêu 6 dạng tin giả phổ biến, đó là chính trị xã hội; kinh tế tài chính; y tế, sức khỏe; AI, deepfake; bóp méo pháp luật, gây hiểu sai quy định; xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín cá nhân, doanh nghiệp.

Để xử lý tin giả, cơ quan chức năng dùng tới các biện pháp hình sự, hành chính, kỹ thuật và các biện pháp khác như pha loãng thông tin, lấy cái đẹp dẹp cái xấu, lấy thông tin thật đè thông tin giả.

Dưới góc nhìn doanh nghiệp, ông Dương Trường An, Trưởng phòng Pháp chế Acecook, chia sẻ những ảnh hưởng tiêu cực mà công ty của ông cũng như ngành hàng mì ăn liền gặp phải do những thông tin thất thiệt, không qua kiểm chứng như mì nhiễm độc, mì chứa chất gây hại cho sức khỏe. Nếu không xử lý kịp thời trong vài giờ đầu, uy tín và danh dự gây dựng nhiều năm sẽ bị hoen ố.

Ông cũng cho rằng, do hoang mang và cả hiếu kỳ mà người tiêu dùng chia sẻ tin thất thiệt cho người thân, bạn bè. Trong tình huống này, người tiêu thụ thông tin, tiếp nhận tin giả vô tình trở thành người phát tán tin giả.

Để giải quyết vấn đề này, Tiến sĩ Huỳnh Văn Thông – Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, Đại học quốc gia TP. Hồ Chí Minh, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục, truyền thông, nâng cao nhận thức.

Ông đề xuất đưa các chương trình giáo dục, huấn luyện kỹ năng đánh giá, phân tích thông tin vào nhà trường và xem kỹ năng này là một năng lực cơ bản của công dân.

Với mỗi cá nhân tiêu thụ thông tin, theo ông, nên tạo thói quen tạm dừng, chậm lại một chút. “Chỉ riêng hành vi đọc hay không đọc, chia sẻ hay không chia sẻ, phản ứng hay không phản ứng với một loại thông tin có dấu hiệu tin giả đã là một đóng góp đáng giá”, ông nói.

Đồng tình với quan điểm này, Trung tá Võ Ngọc Toản, Giảng viên khoa Chính trị, Trường đại học An ninh nhân dân khuyến nghị người dân bình tĩnh khi tiếp nhận thông tin, kiểm tra từ các kênh chính thống như báo đài, các bộ liên quan, công cụ tìm kiếm; phản ánh có trách nhiệm, chụp ảnh màn hình để báo cáo cơ quan chức năng thay vì chia sẻ trên mạng.