'Cây gậy và củ cà rốt' của Mỹ trước Iran

Tiến hành đàm phán

Hôm qua 11.4, Reuters dẫn thông báo từ cơ quan ngoại giao Iran cho hay nước này đồng ý tiến hành đàm phán vấn đề hạt nhân với Mỹ để mở ra cơ hội đối thoại giữa hai bên.

Thông báo trên được đưa ra sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa ném bom Iran nếu việc đối thoại thất bại. Washington đang gia tăng áp lực nhằm vào Tehran. Tối 10.4, Reuters đưa tin Mỹ đã áp đặt một số biện pháp trừng phạt đối với các mạng lưới giao dịch dầu của Iran, bao gồm cả một khu lưu trữ dầu thô có trụ sở tại Trung Quốc được kết nối thông qua một đường ống dẫn đến một nhà máy lọc dầu độc lập.

Bên cạnh đó, nhóm tác chiến tàu sân bay Mỹ USS Carl Vinson mang theo chiến đấu cơ F-35 đã đến Trung Đông. Hiện tại, một nhóm tác chiến tàu sân bay khác của Mỹ là USS Harry S.Truman cũng đang hiện diện tại đây và tham gia các cuộc tấn công nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen từ ngày 15.3. Houthi được xem là một lực lượng thân hữu với Iran. Việc Mỹ điều động thêm nhóm tác chiến tàu sân bay USS Carl Vinson đến Trung Đông không chỉ nhằm gia tăng sức mạnh tấn công Houthi mà còn mang ý nghĩa răn đe Iran trong bối cảnh hiện nay.

Tình thế của Iran

Trả lời Thanh Niên ngày 11.4, chuyên gia tình báo quân sự Mỹ Carl O.Schuster nhận xét: "Tình hình Mỹ - Iran đang căng thẳng, nhưng hành động mạnh mẽ của Tổng thống Trump đã khiến Tehran phải tham gia đàm phán và giảm hỗ trợ các lực lượng quân sự ở khu vực. Có lẽ, các cuộc đàm phán ban đầu diễn ra một cách lặng lẽ và không chính thức cho đến tháng 5. Các cuộc đàm phán chính thức có thể bắt đầu tại UAE hoặc một "quốc gia trung lập" khác (theo quan điểm của Iran) vào giữa mùa hè. Các cuộc đàm phán sẽ không diễn ra nhanh chóng hoặc suôn sẻ, nhưng nếu Tổng thống Trump có thể duy trì áp lực kinh tế và quân sự, một thỏa thuận mới về chương trình hạt nhân của Iran có thể đạt được vào cuối năm".

Theo chuyên gia Schuster, các diễn biến trong 8 tháng qua đã buộc Iran phải chấp nhận thực tế. Đó là Israel đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho các lực lượng thân Iran như Hamas ở Dải Gaza và Hezbollah ở Li Băng, rồi đồng minh chính của Iran ở Trung Đông là chế độ của ông Bashar al-Assad ở Syria đã sụp đổ. Sau đó, việc Tổng thống Trump tái đắc cử đã chấm dứt chính sách xoa dịu của người tiền nhiệm Joe Biden đối với Tehran. Tổng thống Trump thể hiện thông điệp rằng Tehran phải dừng chương trình hạt nhân và ngừng tài trợ cho các lực lượng quân sự.

"Tổng thống Trump đã đảo ngược cách tiếp cận so với người tiền nhiệm bằng hành động mạnh mẽ được hỗ trợ bởi ngoại giao. Trong khi đó, với những gì đã xảy ra ở Syria, Iran cho thấy họ không đủ nguồn lực hỗ trợ nhiều hơn cho các lực lượng quân sự thân thiết khi xảy ra vấn đề. Thêm vào đó, nhưng vụ Israel tấn công bên trong Iran khiến cho uy tín của Tehran giảm sút", vị chuyên gia tình báo phân tích.

Tuy nhiên, ông Schuster nhận định: "Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là Iran sẽ từ bỏ chiến lược trước phương Tây. Đối với Tehran, các cuộc đàm phán và bất kỳ thỏa thuận nào sau đó đều chỉ nhằm mục đích đạt được sự tạm dừng trước sức ép lớn từ Nhà Trắng. Có thể Tehran vẫn tin rằng trong chính quyền Mỹ vẫn có sự chia rẽ giữa 2 phe "cương" và "nhu" trong chính sách với Iran".