Cắt giảm 40.000 việc làm, hãng viễn thông nổi tiếng thế giới chịu áp lực vì thuế tăng, nợ nần chồng chất phải rao bán tài sản

Hãng viễn thông này đang nợ ròng đến 19,8 tỷ Bảng Anh, phải bán bớt tài sản ở Italy, Ireland và thậm chí rao bán bộ phận kinh doanh quốc tế.

Tập đoàn viễn thông khổng lồ của Anh, BT Group, đang trong quá trình thực hiện một trong những đợt cắt giảm nhân sự lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp nước này với mục tiêu loại bỏ hơn 40.000 việc làm từ nay đến năm 2030.

Quyết định táo bạo này được dẫn dắt bởi CEO Allison Kirkby, cho thấy đây không chỉ là một động thái tái cơ cấu thông thường mà còn là tín hiệu rõ ràng về tác động sâu rộng của kinh tế vĩ mô, công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), lên thị trường lao động.

Áp lực

Tờ Financial Times (FT) cho hay việc BT cắt giảm hàng chục nghìn việc làm xuất phát từ nhiều yếu tố đan xen, bao gồm từ nền kinh tế khó khăn, áp lực cạnh tranh, nhu cầu chuyển đổi số đến sự trỗi dậy của công nghệ mới.

Đầu tiên, CEO Kirkby bày tỏ lo ngại về việc tăng thuế, đặc biệt là việc tăng bảo hiểm quốc gia của người sử dụng lao động (Employers’ National Insurance) có thể khiến BT tốn hơn 100 triệu Bảng Anh. Bà cảnh báo rằng "điều cuối cùng tất cả chúng ta cần là bị đánh thuế thêm nữa".

Mặc dù vậy, CEO này cũng ghi nhận chính phủ đang "làm việc rất chủ động" với doanh nghiệp để vực dậy nền kinh tế.

"Cần thời gian để vực dậy một nền kinh tế từng phải đối mặt với nhiều cú sốc", CEO Kirkby thừa nhận.

Năm tài chính vừa qua, mặc dù dòng tiền tự do (free cash flow) của tập đoàn đã tăng 25 % lên hơn £1,6 tỷ nhờ cắt giảm chi phí, nhưng nợ ròng vẫn duy trì ở mức gần 19,8 tỷ Bảng Anh. Nhà đầu tư lớn như Sunil Mittal (nắm 24,5 % cổ phần) đã liên tục thúc giục ban lãnh đạo tối ưu hóa cấu trúc chi phí để nâng giá trị cổ phiếu.

Tiếp đó là chuyển đổi số và tự động hóa bằng AI. Đây là nguyên nhân cốt lõi và được CEO Allison Kirkby nhấn mạnh rõ ràng. Bà đã thẳng thắn tuyên bố rằng kế hoạch cắt giảm hiện tại "chưa phản ánh hết tiềm năng của AI".

Trí tuệ nhân tạo có khả năng tự động hóa hàng loạt các tác vụ lặp đi lặp lại, từ dịch vụ khách hàng (chatbot, trợ lý ảo) đến quản lý mạng lưới, phân tích dữ liệu và thậm chí là các công việc văn phòng hành chính.

Hãng tin Reuters cho hay BT đã đưa vào sử dụng các trợ lý ảo trong chăm sóc khách hàng, xử lý hàng chục nghìn tương tác mỗi tuần, và dự kiến sẽ ứng dụng AI sâu hơn trong khâu mạng và bảo trì hạ tầng. Nếu AI cho phép thực thi các tác vụ nhanh hơn, ít lỗi hơn và không cần can thiệp thủ công, BT hoàn toàn có thể "nhỏ hơn nữa" so với kế hoạch ban đầu.

Điều này giúp giảm đáng kể nhu cầu về nguồn nhân lực. BT đang tích cực triển khai AI để tối ưu hóa quy trình, nâng cao hiệu quả và giảm chi phí vận hành.

Bên cạnh đó, áp lực cạnh tranh khốc liệt cũng khiến BT phải sa thải nhân lực. Thị trường viễn thông Anh đang ngày càng trở nên cạnh tranh gay gắt.

Các đối thủ nhỏ hơn với mô hình kinh doanh tinh gọn, cùng với các thương vụ sáp nhập lớn (như Vodafone và Three gần đây), tạo ra áp lực lớn buộc BT phải tìm cách giảm chi phí để duy trì lợi thế cạnh tranh về giá và dịch vụ. Việc tinh gọn bộ máy giúp BT linh hoạt hơn trong việc phản ứng với các biến động thị trường.

Vừa qua, sự kiện sáp nhập trị giá 16,5 tỷ Bảng giữa Vodafone và Three tạo ra một thế lực mới trong mảng di động, buộc BT phải tăng tốc quảng bá thương hiệu EE và Plusnet để giữ thị phần. Thêm vào đó, tốc độ giảm nhu cầu dịch vụ thoại cố định và doanh số thiết bị di động sụt giảm cũng làm suy yếu doanh thu từ mảng truyền thống, khiến tập đoàn phải liên tục tái cấu trúc mạnh mẽ, tập trung vào các hoạt động cốt lõi tại Anh.

Việc thoái vốn khỏi các mảng kinh doanh không chiến lược ở Italy, Ireland và thậm chí tách riêng bộ phận quốc tế (đồng thời sẵn sàng nhận các đề nghị mua lại mảng này) cho thấy BT muốn tinh gọn danh mục đầu tư, giảm gánh nặng quản lý và tập trung nguồn lực vào phát triển cơ sở hạ tầng mạng cáp quang và 5G tại thị trường nội địa.

Do đó động thái giảm số lượng nhân viên là một phần không thể thiếu của quá trình này.

Kể từ khi nhậm chức vào tháng 2 năm ngoái, Kirkby đã tiếp tục các kế hoạch cắt giảm tới 55.000 việc làm của người tiền nhiệm Philip Jansen.

Thậm chí CEO Kirkby đang cân nhắc khả năng tách riêng Openreach, mảng kinh doanh cơ sở hạ tầng mạng của BT. Bà cho rằng giá trị của Openreach không được phản ánh đầy đủ trong giá cổ phiếu hiện tại của BT (ước tính khoảng 30 tỷ bảng Anh so với giá trị thị trường 18,5 tỷ bảng Anh của BT).

Việc này sẽ được xem xét sau khi Openreach hoàn tất nâng cấp mạng lưới cáp quang toàn diện (dự kiến đạt 25 triệu ngôi nhà vào năm tới), khi đó chi phí vốn sẽ giảm và dòng tiền tự do sẽ phục hồi.

Ngoài ra CEO Kirkby cũng muốn tối ưu hóa hiệu quả hoạt động. Hiện BT đặt mục tiêu tiết kiệm 3 tỷ Bảng Anh chi phí vào cuối thập kỷ này. Việc cắt giảm nhân sự là một trong những biện pháp trực tiếp nhất để đạt được mục tiêu này.

Với việc xây dựng mạng lưới cáp quang mới, nhiều công việc vận hành và bảo trì mạng lưới cũ trở nên không cần thiết, hoặc có thể được thực hiện bởi ít nhân lực hơn thông qua các công nghệ mới.

Ảnh hưởng sâu rộng

Tờ Business Insider (BI) nhận định quyết định cắt giảm hơn 40.000 việc làm của BT sẽ tạo ra những tác động đáng kể, không chỉ đối với nội bộ công ty mà còn lan rộng ra toàn xã hội và thị trường lao động.

Đối với nhân viên, đây là nhóm chịu ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề nhất. Hàng chục nghìn người sẽ phải đối mặt với nguy cơ mất việc làm, gây ra những thách thức lớn về tài chính, tâm lý và cơ hội nghề nghiệp.

Với hơn 40.000 việc làm nằm trong "tầm ngắm", phần lớn nhân viên chịu ảnh hưởng sẽ là bộ phận hỗ trợ kỹ thuật, vận hành mạng và các vị trí hành chính. Những khu vực vùng nông thôn, nơi BT còn là nhà tuyển dụng lớn, sẽ chịu tổn thương nặng nề, có thể dẫn đến tăng tỉ lệ thất nghiệp địa phương và hệ lụy kinh tế-xã hội. Theo The Times, BT cũng đang xem xét giảm việc thuê ngoài và hợp đồng ngắn hạn, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng nghìn lao động tự do.

Mặc dù BT có thể cung cấp các gói hỗ trợ, nhưng việc tìm kiếm công việc mới trong bối cảnh thị trường lao động cũng đang chịu tác động của AI sẽ là một thử thách. Điều này cũng có thể gây ra tâm lý bất ổn trong số những nhân viên còn lại.

Trái lại, việc cắt giảm lại là tin vui với cổ đông BT. Nếu được thực hiện thành công, việc cắt giảm nhân sự sẽ giúp BT giảm đáng kể chi phí hoạt động, từ đó cải thiện biên lợi nhuận và tăng tính cạnh tranh. Sự lạc quan của các nhà đầu tư (cổ phiếu BT đã tăng 65% kể từ khi CEO Kirkby nhậm chức) cho thấy họ tin tưởng vào hiệu quả của chiến lược này.

Dẫu vậy, việc cắt giảm quy mô lớn có thể ảnh hưởng đến tinh thần làm việc của nhân viên, gây ra sự lo lắng và giảm năng suất trong ngắn hạn. BT sẽ phải đối mặt với thách thức trong việc duy trì văn hóa doanh nghiệp tích cực và đảm bảo rằng những nhân viên còn lại có đủ kỹ năng và động lực để đảm nhận khối lượng công việc lớn hơn.

Ngoài ra nhiều chuyên gia lo ngại tiềm ẩn việc giảm nhân sự có thể ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ khách hàng hoặc khả năng phản ứng nhanh chóng với các sự cố kỹ thuật, đặc biệt trong giai đoạn chuyển đổi phức tạp.

Quyết định cắt giảm hơn 40.000 việc làm của BT là một minh chứng sống động cho sự chuyển đổi không ngừng của nền kinh tế số. Nó cho thấy các doanh nghiệp không thể đứng yên trước làn sóng công nghệ mới và áp lực cạnh tranh. Mặc dù đây là một động thái cần thiết để đảm bảo sự tồn tại và phát triển của BT trong dài hạn, nhưng nó cũng đặt ra những câu hỏi quan trọng về tương lai của việc làm, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và vai trò của chính phủ trong việc quản lý sự thay đổi mang tính cách mạng này.

*Nguồn: FT, BI, Reuters, Times