Cảnh giác với lũ quét, sạt lở đất sau mưa bão số 3

Bão số 3 đổ bộ vào đất liền với cường độ không mạnh nhưng đáng lo hơn là mưa lớn diện rộng do ảnh hưởng hoàn lưu bão khiến nhiều khu vực ở Bắc bộ, Thanh Hóa, Nghệ An những ngày tới có nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất.

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia cho biết trong ngày 22.7, bão số 3 đã đổ bộ, ảnh hưởng đến đất liền các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình, Thanh Hóa… và suy yếu thành áp thấp nhiệt đới. Đáng lưu ý, hoàn lưu bão gây mưa lớn diện rộng ở Bắc bộ, bắc Trung bộ từ ngày 21 - 23.7. 

Mưa lớn sau bão phức tạp, khó lường

Ông Hoàng Văn Đại, Phó giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, cho biết hoàn lưu sau bão số 3 đang gây mưa lớn diện rộng và diễn biến phức tạp. Dự báo trong ngày 23.7, khu vực nam Sơn La, nam Phú Thọ, Nghệ An, Thanh Hóa tiếp tục có mưa lớn.

Trong nhiều đợt mưa bão trước đây, khi bão đổ bộ thì thiệt hại trực tiếp ít nhưng nguy hiểm hơn là mưa lớn do hoàn lưu bão. Trong cơn bão số 3, các tỉnh đông bắc Bắc bộ, Bắc Trung bộ đã có mưa lớn liên tục trong nhiều ngày nên nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất.

Cũng theo ông Đại, trong nhiều trận lũ quét, sạt lở đất xảy ra trước đây ở miền Trung, Tây nguyên, miền núi phía bắc thì trước đó đều có những trận mưa với cường xuất lớn lượng mưa trên 100 mm/giờ. Đây là những trận mưa đặc biệt nguy hiểm sẽ khiến các sông, suối nhỏ tạo dòng chảy rất nhanh, gây xói mòn đất đá dẫn đến kích hoạt lũ quét, sạt lở đất.

"Khi có mưa lớn, người dân nên chủ động rà soát địa hình ở xung quanh khu vực đang sinh sống để kịp thời phát hiện tiếng động, âm thanh lạ, các vết lún, nứt là dấu hiệu báo trước của sạt lở đất. Nếu như nhà ở ven sông, suối nhỏ, sườn đồi núi khi có mưa lớn thì ban đêm phải hết sức cảnh giác, nên sơ tán, tìm chỗ an toàn", ông Đại nói và khuyến cáo trước mỗi đợt mưa lớn, mưa bão người dân cũng nên chủ động theo dõi thông tin từ cơ quan chức năng địa phương.

Chuyển trọng tâm ứng phó mưa lớn

Sáng 22.7, khi bão số 3 bắt đầu đổ bộ vào đất liền ven biển các tỉnh Hưng Yên, Ninh Bình, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà cùng đoàn công tác T.Ư đã đi kiểm tra công tác phòng, chống bão tại một số điểm xung yếu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Tại cống Ngọc Quang (xã Xuân Lập), nơi đã có hiện tượng ngấm nước, địa phương đã dự trữ khoảng 1.000 m³ đất đắp, phương tiện cơ giới và sẵn sàng phương án huy động khoảng 200 người để xử lý ngay nếu xảy ra sự cố. Phó thủ tướng nhấn mạnh đây là vị trí có nguy cơ cao, cần thường xuyên kiểm tra, trực ban 24/24 giờ trong thời gian bão đổ bộ và mưa lớn kéo dài, chuẩn bị đầy đủ vật tư, nhân lực để ứng phó kịp thời.

Tại hồ Cửa Đạt, công trình thủy lợi, thủy điện quan trọng ở thượng nguồn sông Chu với dung tích 1,4 tỉ m³, đại diện đơn vị quản lý, vận hành cho biết theo tính toán kịch bản cực đoan với lượng mưa khoảng 400 - 500 mm, mực nước hồ Cửa Đạt hiện nay có thể lên đến 104 m, trong khi mực nước dâng bình thường là 110 m. Tuy nhiên, trước khả năng xuất hiện một đợt mưa lớn vào cuối tuần, phương án điều tiết sớm đang được cân nhắc. Dữ liệu nước từ thượng nguồn đổ về hồ Cửa Đạt, trong đó có thủy điện Hủa Na (Lào) đang được theo dõi, cập nhật liên tục. Tỉnh Thanh Hóa cũng tổ chức chỉ đạo tập trung bảo đảm dữ liệu quan trắc và dự báo được cập nhật liên tục, trực tuyến, phục vụ công tác phòng, chống thiên tai.

Nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của hồ Cửa Đạt đối với an toàn hạ du, Phó thủ tướng lưu ý công tác vận hành phải hết sức chủ động, tính toán kỹ các kịch bản, không để bị động khi mưa lớn xảy ra. Ông yêu cầu các cơ quan chuyên môn phải theo dõi sát tình hình mưa, dòng chảy về hồ từ lưu vực, nhất là khu vực phía thượng nguồn bên Lào.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh trọng tâm ứng phó lúc này phải chuyển sang vấn đề mưa lớn, nhất là khi Thanh Hóa và bắc Nghệ An là những địa bàn trọng điểm về mưa lớn do ảnh hưởng của bão số 3. Do đó, cần đặc biệt lưu ý đến các khu vực hồ, đập, hồ chứa, nhất là các hồ lớn - nơi tiềm ẩn nguy cơ sự cố khi lượng mưa vượt ngưỡng. Bên cạnh đó, các vùng có nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét cũng phải được rà soát kỹ lưỡng.