Cảnh báo về "bong bóng" robot hình người

Nhà khoa học robot nổi tiếng Rodney Brooks đưa ra lời cảnh tỉnh dành cho các nhà đầu tư đang rót hàng tỷ USD vào các startup phát triển robot hình người.

Nhà khoa học robot nổi tiếng Rodney Brooks, người đồng sáng lập công ty iRobot và có hàng thập kỷ giảng dạy, nghiên cứu tại Viện Công nghệ Massachusetts MIT, tỏ ra đặc biệt hoài nghi trước nỗ lực của các công ty như Tesla hay một startup robot AI gây chú ý thời gian gần đây là Figure trong việc huấn luyện robot thao tác khéo léo bằng cách cho chúng xem video con người làm việc. Trong một bài viết mới, ông gọi cách tiếp cận này là “ảo tưởng thuần túy”.

Vấn đề cốt lõi, theo ông Rodney Brooks, nằm ở bàn tay con người: cấu trúc cực kỳ tinh vi, chứa khoảng 17.000 thụ thể cảm ứng chuyên biệt - mức độ mà chưa robot nào có thể tiệm cận. 

Trong khi máy học đã tạo ra bước tiến đột phá ở nhận diện giọng nói và xử lý hình ảnh, thành công đó dựa trên hàng thập kỷ tích lũy dữ liệu nền tảng. “Với dữ liệu xúc giác, chúng ta hoàn toàn không có truyền thống này”, ông Brooks nhấn mạnh.

Một rào cản khác là yếu tố an toàn. Theo ông Brooks, robot hình người cỡ lớn tiêu thụ năng lượng khổng lồ chỉ để giữ thăng bằng, và khi ngã, chúng trở nên nguy hiểm. Về mặt vật lý, một robot gấp đôi kích thước mẫu hiện tại sẽ có năng lượng gây hại gấp 8 lần.

Chuyên gia này dự đoán trong vòng 15 năm tới, những robot “hình người” thành công thực sự sẽ mang bánh xe, nhiều cánh tay, cảm biến chuyên dụng và từ bỏ hình dáng con người. Ông tin rằng số vốn hàng tỷ USD hiện nay chỉ đang tài trợ cho những thử nghiệm tốn kém, không bao giờ mở rộng thành sản phẩm đại trà.

Đây không phải lần đầu Brooks “dội gáo nước lạnh” vào kỳ vọng của giới khởi nghiệp và các nhà đầu tư. Năm 2024, trong cuộc trao đổi dài với chuyên trang công nghệ TechCrunch, ông phân tích lý do vì sao kỳ vọng dành cho AI tạo sinh vượt quá khả năng thực tế, thậm chí đôi khi còn làm tăng khối lượng công việc.

Chẳng hạn, tổ chức phi lợi nhuận nghiên cứu AI METR đã tuyển 16 lập trình viên hàng đầu từ các kho mã nguồn mở để đo lường tác động của AI lên phát triển phần mềm thực tế. Họ được giao gần 250 vấn đề cần giải quyết, vừa có, vừa không có sự hỗ trợ của công cụ AI. Kết quả: khi sử dụng AI, các lập trình viên mất nhiều hơn 19% thời gian, trong khi lại tin rằng mình đã được tăng tốc 20%.

Trong nhiều năm, Brooks cũng liên tục phản bác quan điểm cho rằng AI là mối đe dọa tồn vong đối với nhân loại – một nhận định mà Elon Musk và nhiều nhân vật khác thường nhấn mạnh. TechCrunch từng trò chuyện với ông về chủ đề này tại MIT từ năm 2017, thời điểm bức tranh còn rất khác so với hiện nay, nhưng những điểm tương đồng vẫn hiện hữu.

Tuy nhiên trên thực tế các công ty phát triển robot hình người vẫn đang thu hút sự chú ý đặc biệt của các nhà đầu tư.

Công ty Apptronik chuyên phát triển robot hình người đã huy động gần 450 triệu USD. Công ty này có sự hậu thuẫn của Google và hợp tác cùng nhóm robot của DeepMind cuối năm 2024 nhằm kết hợp AI tiên tiến với phần cứng và trí tuệ hiện thân hiện đại.

Một công ty khác là Figure cũng đi theo hướng tương tự, nhận vốn từ Microsoft, quỹ OpenAI Startup Fund và ký thỏa thuận hợp tác với OpenAI vào tháng 2/2024 để tích hợp nghiên cứu AI với hiểu biết sâu về phần cứng và phần mềm robot. 

Tuy nhiên, mối quan hệ này kết thúc gần 1 năm sau, vào tháng 3/2025, khi FigureAI tuyên bố đạt được “bước đột phá lớn” trong phát triển hệ thống AI cho robot ngay tại nội bộ công ty.

Đầu tháng này, Figure thông báo đã huy động thành công hơn 1 tỷ USD trong vòng gọi vốn mới nhất, qua đó nâng định giá công ty lên mức đáng kinh ngạc 39 tỷ USD.