Căng thẳng Israel - Iran leo thang

Một số chỉ huy quân sự hàng đầu và nhà khoa học hạt nhân Iran thiệt mạng trong cuộc tấn công mới nhất của Israel

Israel tấn công phủ đầu Iran vào rạng sáng 13-6 (giờ địa phương) trong chiến dịch không kích gây nhiều thiệt hại cho Tehran và làm gia tăng nguy cơ dẫn đến cuộc chiến toàn diện giữa hai nước này.

Người phát ngôn quân đội Israel cho biết khoảng 200 máy bay tham gia chiến dịch trên, phá hủy hàng chục trạm radar và bệ phóng tên lửa đất đối không ở Iran. Nhiều địa điểm tại thủ đô Tehran cũng bị không kích trong cuộc tấn công mà Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói là nhắm vào cả cơ sở hạt nhân và quân sự. Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) xác nhận một cuộc không kích đã đánh trúng cơ sở làm giàu uranium ở Natanz và cho biết đang theo dõi chặt chẽ mức độ phóng xạ. Trong khi đó, Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran cho biết một phần cơ sở làm giàu hạt nhân Natanz bị hư hại nhưng không có hiện tượng rò rỉ phóng xạ hạt nhân hoặc ô nhiễm hóa học nào xảy ra.

Danh sách mục tiêu còn gồm các quan chức đứng đầu chương trình hạt nhân và kho vũ khí tên lửa đạn đạo của Iran. Truyền thông Iran cho biết một số chỉ huy quân sự hàng đầu đã thiệt mạng, trong đó có Tướng Hossein Salami, Tổng Tư lệnh Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC); Tướng Mohammad Bagheri, Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Iran; Tướng Gholam Ali Rashid, chỉ huy của Bộ Tư lệnh Trung tâm Khatam al-Anbiya… Trong số 6 nhà khoa học hạt nhân thiệt mạng có ông Fereydoun Abbasi, cựu lãnh đạo Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran.

Vài giờ sau khi nhà lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei cảnh báo về "sự trừng phạt nghiêm khắc" nhằm vào Israel, Iraq cho biết hơn 100 máy bay không người lái của Iran đã bay qua không phận nước này. Jordan cho biết lực lượng không quân và hệ thống phòng thủ của mình cũng đánh chặn một số tên lửa và máy bay không người lái xâm nhập không phận. Quân đội Israel xác nhận đã đánh chặn các máy bay không người lái của Iran được phóng đi để trả đũa.

Theo AP, giới lãnh đạo Israel nhấn mạnh cuộc tấn công phủ đầu trên nhằm ngăn chặn một mối đe dọa nhãn tiền khi cho rằng Tehran sẽ chế tạo bom hạt nhân. Dù vậy, hiện chưa rõ Iran đã tiến gần tới đâu trong việc đạt được điều đó hoặc liệu nước này có thực sự lên kế hoạch tấn công Israel trong thời gian tới hay không. Đài Al Jazeera nhận định cuộc tấn công trên không chỉ nhắm vào chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân của Tehran mà còn nhằm phá hủy hệ thống "chỉ huy và điều hành" ở Iran.

Một số chuyên gia nhận định phản ứng trả đũa của Iran nhiều khả năng phụ thuộc vào một số yếu tố: mức độ thương vong dân sự, việc các lãnh đạo chính trị hoặc quân sự chủ chốt có bị nhắm đến hay không, mức độ thiệt hại đối với các năng lực (cả thông thường và hạt nhân) của nước này. Trong trường hợp trả đũa Israel, Iran có lẽ sẽ tấn công các địa điểm, cơ sở và căn cứ quân sự và Mỹ khi đó sẽ can thiệp, giống như những gì đã làm vào tháng 4 và tháng 10-2024.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến lo ngại Iran sẽ tấn công các mục tiêu dân sự của Israel. Một kịch bản gây bất an khác là Israel tiến hành chiến dịch kéo dài để đạt được mục tiêu loại bỏ năng lực hạt nhân của Tehran. Khi đó, Iran sẽ đáp trả bằng nhiều cách khác nhau, dẫn đến xung đột dai dẳng.