Cẩn thận với tai nạn điện trong phòng thí nghiệm

Những tai nạn do điện, hóa chất xảy ra hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có các hiểu biết về an toàn.

Tai nạn ở phòng thí nghiệm là nhiều vô cùng nếu không chú ý đến an toàn, trong khi số lượng phòng thí nghiệm hiện có rất nhiều ở các nhà máy, xí nghiệp, cơ quan, trường học…

Tôi có thời gian dài làm việc trong phòng thí nghiệm. Việc an toàn đặt lên hàng đầu bởi không chỉ riêng về điện, máy móc mà nơi đây còn hiện diện nhiều loại hóa chất… Đã có những trường hợp như: một em học sinh lớp 9, trong khi làm thí nghiệm thì bị bỏng do cồn, hậu quả em bị cháy đen cả mặt và một phần ngực.

Hay, một vụ việc rất nhỏ nhặt mà ít ai chú ý: trong một buổi làm vệ sinh của các em học sinh lớp 7. Để xóa các dòng chữ viết trên bàn học các em đã sử dụng ethanol (cồn). Do tất cả các cửa sổ trong phòng đều đóng kín nên không khí trong phòng và ethanol tạo thành một hỗn hợp nổ. Đúng lúc đó một em học sinh bật hộp quẹt và tai nạn đã xảy ra làm 21 học sinh bị thương, 4 em bị bỏng nặng.

Một vụ nổ tại Enschede - Netherlands vào tháng 5.2000, tại một công ty sản xuất pháo hoa làm 20 người chết, 1.000 người bị thương, 200 người mất tích, gây tổn thất lớn.

Làm việc ở phòng thí nghiệm, chúng tôi rất chú trọng về an toàn, ấy vậy mà có một tình huống xảy ra tuy không gây thiệt hại gì nhưng đã làm những người trong cuộc bị một phen hú vía và không được xét thi đua năm đó. Hôm ấy, thiết bị phá mẫu COD nước thải chúng tôi cho hoạt động qua trưa, một ống nghiệm nhỏ bằng ngón tay út bị vỡ nên a xít chảy ra ống inox đun và phun khói mù phòng một thời gian ngắn. May mắn là không gây cháy.

Có 3 yếu tố để tạo nên một đám cháy: ô xy, vật liệu dễ cháy và nguồn nhiệt. Ô xy luôn có quanh chúng ta; vật liệu dễ cháy cũng vậy từ gỗ, giấy, nhựa… cho đến các loại hóa chất như xăng, dầu, cồn, parafin… Nguồn nhiệt ở đây có thể là:

Điện năng: chập điện, quá tải, điện trở tiếp xúc lớn, tĩnh điện sét; hóa năng: sự xuất hiện của nhiệt độ do phản ứng hóa học, quá trình tự cháy; cơ năng: các tia lửa điện của nhiệt độ cao được tạo thành do va đập, ma sát; nhiệt năng: được tạo thành do các thiết bị nung nóng như ấm đun nước, bàn ủi, que diêm cháy dở, mẫu thuốc lá còn đỏ…; quang năng: ánh nắng mặt trời…

Như vậy nói một cách khác là chúng ta đang sống trong một môi trường mà nguy cơ cháy nổ có thể xảy ra vào bất cứ lúc nào, ở đâu. Do đó cách phòng tránh là quan trọng.

Có thể phòng tránh

Những tai nạn điện, hóa chất xảy ra hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có hiểu biết về an toàn. Yêu cầu phòng thí nghiệm/kho hóa chất phải được thiết kế theo quy định về an toàn. Người làm việc phải được huấn luyện về quy trình làm việc an toàn. Trong phòng thí nghiệm/kho phải có đủ tài liệu hướng dẫn.

Một phòng thí nghiệm an toàn phải đạt yêu cầu về thiết kế (lối thoát hiểm, bố trí hợp lý thao tác, có tủ hút khí độc) và trang thiết bị. Phòng thí nghiệm phải có những quy định căn bản về an toàn, nhân viên phải biết cách phòng cháy và các biện pháp sơ cứu, cách lưu trữ an toàn hóa chất, các nguyên tắc an toàn khi tiếp xúc với các chất nguy hiểm (kính bảo hộ)…

Phòng thí nghiệm phải đặc biệt chú ý đến việc phân loại, sắp xếp hợp lý các loại hóa chất (chất độc, cực độc, chất dễ cháy, chất nổ, chất ô xy hóa, chất cực kỳ dễ cháy…). Ngoài cách lưu trữ hóa chất an toàn, kho hóa chất phải thông thoáng, hệ thống điện an toàn…

Nên nhớ rằng: Một phút viết được một quy định về an toàn. Một giờ tổ chức một buổi hội thảo về an toàn. Một tuần lập kế hoạch cho buổi họp an toàn. Một tháng để áp dụng các quy định an toàn vào thực tiễn. Một năm để đạt được giải thưởng về an toàn. Một đời để trở thành một người làm việc an toàn. Nhưng chỉ mất: Một giây để hủy hoại tất cả.