Cần có giải pháp ngăn chặn thông tin xấu, độc trên không gian mạng

Nhiều trang mạng xã hội dù không phải cơ quan báo chí, nhưng hoạt động không khác gì báo chí. Điều này khiến cho người đọc không thể phân biệt được đâu là thông tin chính thống, đâu là không chính thống.

Thông tin được đại biểu Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) nêu tại phiên thảo luận tổ kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV về dự thảo luật Báo chí sửa đổi, chiều 23.10. 

Đại biểu Hoàn chia sẻ đôi lúc cũng không thể phân biệt được các tin tức, ngay cả thông tin trên các website phải kiểm tra rất kỹ lưỡng, nếu không sẽ nhiễu loạn thông tin.

Tin giả, tin giật gân lan truyền nhanh hơn tin chính thống

Đại biểu Hoàn dẫn chứng diễn biến thị trường vàng, bất động sản vừa qua có nhiều YouTuber, Tiktoker lên trang mạng định hướng dư luận, bình luận về chính sách pháp luật nhà nước về cấm giao dịch chuyển nhượng, đánh thuế nhà thứ hai… khiến người dân xem và tin hơn là thông tin từ các cơ quan báo chí chính thống. 

"Đặc biệt, những trang sử dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo, thay đổi giọng nói, hình ảnh. Nhìn hình ảnh rõ ràng là lãnh đạo phát biểu, giọng nói đó, môi mấp máy đúng như vậy, thử hỏi người dân có tin hay không?",ông Hoàn nêu.

Do đó, đại biểu đoàn Thanh Hóa cho rằng, cần phải có giải pháp, không chỉ là cơ quan quản lý Bộ VH-TT-DL, mà cả công an, liên quan an ninh mạng, chứ không phải chỉ cơ quan báo chí để ngăn chặn tin xấu, độc. 

Cùng quan điểm này, đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy (đoàn Tây Ninh) chỉ ra xu hướng cung cấp thông tin không chỉ các cơ quan báo chí chính thống nữa mà cả các cá nhân, tổ chức cung cấp thông tin và nhiều người có thể trở thành nhà báo. Họ có bóng dáng tương đối đầy đủ đặc trưng của báo chí như nội dung thông tin, dấu hiệu nhận biết tên kênh, xây dựng sản phẩm thông tin chuyên biệt và đặc biệt là có lượng người xem cực kỳ lớn… 

Do đó, đại biểu Thúy cho rằng, cần gọi tên ra sao để đưa vào quản lý, bởi các kênh này có lượng người xem rất lớn và tác động dư luận xã hội rất lớn. Đồng thời, cần quy định một số nguyên tắc về tác nghiệp, đạo đức nghề nghiệp... tương tự như báo chí để quản lý hiệu quả hơn. 

Chưa công bằng giữa báo chí và mạng xã hội

Đại biểu Huỳnh Thanh Phương (đoàn Tây Ninh) nêu thực trạng: "Mọi người có thể đăng tin, phát video bình luận như nhà báo, các YouTuber, TikToker, Facebooker sản xuất nội dung tương tự như báo chí, nhưng không chịu trách nhiệm pháp lý và chuẩn mực nghề nghiệp, gây thông tin thật giả lẫn lộn, nên không biết đâu là tin thật, tin giả", ông Phương nêu. 

Đáng nói, trong khi tin giả, tin giật gân đi nhanh hơn, truyền nhanh hơn thì tin thật, tin chính thống chậm hơn. Bởi báo chí chính thống bị ràng buộc nhiều quy định, nên tạo sự thiếu công bằng. Pháp luật cũng chưa theo kịp thực tế xã hội số, chưa có cơ chế quản lý bản quyền, quảng cáo, doanh thu với các nền tảng xuyên biên giới, quyền hiển thị… Cạnh đó là thách thức bảo vệ bản quyền, quyền tác giả, tình trạng cắt ghép, sao chép thông tin tràn lan trên mạng...

Vì vậy, đại biểu đề nghị khuôn khổ pháp lý cần quy định rõ trách nhiệm pháp lý, nghĩa vụ thuế, bản quyền của các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới khi đăng tải, phát thông tin quảng bá sản phẩm báo chí; cho phép cơ quan báo chí mở kênh nội dung trên nền tảng mạng nhưng phải đăng ký, lưu chiểu và chịu trách nhiệm nội dung.

Đại biểu Hoàng Thị Thanh Thúy thì đề nghị thiết lập cơ chế hỗ trợ pháp lý, đầu mối tiếp nhận thông tin phản ánh khiếu nại, yêu cầu hỗ trợ nhà báo bị xâm hại khi tác nghiệp. Bà lý giải vừa qua có nhiều thông tin nhà báo bị cản trở, hành hung, đe dọa. 

"Họ liên hệ cơ quan nào, công an hay địa phương, thực hiện biện pháp khẩn cấp bảo vệ họ hay xử lý vi phạm hành chính, cần quy định rõ về vấn đề này. Việc này không chỉ bảo vệ cá nhân nhà báo mà còn bảo vệ quyền tự do ngôn luận", đại biểu Thúy nêu. 

Bên cạnh đó, đại biểu đề nghị cần bổ sung cơ chế xử lý chế tài với người phát ngôn, người có trách nhiệm trả lời né tránh, không thực hiện đúng quy định. Bà Thúy cũng dẫn chứng đã có trường hợp khi nhà báo liên hệ với sở, ngành về vấn đề nhạy cảm như ô nhiễm môi trường, nhưng không được trả lời, né tránh. 

Hiện cũng không có quy định thời hạn các cơ quan trả lời báo chí, không có chế tài liên quan tới việc không trả lời, làm giảm vai trò giám sát cơ quan báo chí và phóng viên. Vì vậy, nữ đại biểu đoàn Tây Ninh cho rằng, cần có hình thức xử phạt vi phạm hành chính ngoài các quy định đã có trong luật.