Campuchia tung ‘át chủ bài’ KS‑1C: Tên lửa Trung Quốc đủ sức khóa chặt bầu trời biên giới Campuchia-Thái Lan

Với radar mảng pha hiện đại, tầm bắn 70km, khả năng tiêu diệt đa mục tiêu, KS-1C không chỉ là vũ khí chiến lược mà còn là biểu tượng cho tham vọng quân sự của Trung Quốc tại Đông Nam Á. Liệu hệ thống có đủ sức thay đổi cán cân phòng không khu vực?

Tên lửa KS-1C, còn được biết đến với tên gọi Kaishan-1C hoặc HQ-12C, là hệ thống phòng không tầm trung do Trung Quốc phát triển, được thiết kế để đối phó với các mối đe dọa trên không hiện đại. 

Hệ thống này là phiên bản xuất khẩu nâng cấp của HQ-12, do Công ty Công nghiệp Không gian Giang Nam (Base 061) thuộc Tập đoàn Khoa học và Công nghiệp Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASIC) phát triển. 

KS-1C đã được nhiều quốc gia như Campuchia, Thái Lan, Myanmar, Turkmenistan và Uzbekistan đưa vào sử dụng, phản ánh sự phổ biến và tính cạnh tranh của hệ thống này trên thị trường quốc tế. 

Bài viết sẽ phân tích chi tiết các khía cạnh công nghệ của KS-1C, bao gồm thiết kế, radar, tên lửa và khả năng tác chiến, dựa trên các nguồn tin từ Army Recognition.

Tổng quan về hệ thống KS-1C

KS-1C là một phần của hệ thống phòng không Kaishan, được phát triển từ những năm 1980 với nguyên mẫu đầu tiên được thử nghiệm thành công vào năm 1989 và hoàn thiện vào năm 1994. 

Hệ thống này được thiết kế để thay thế các hệ thống phòng không lạc hậu và cạnh tranh với các hệ thống tương tự như MIM-23 Hawk của Mỹ. 

KS-1C sử dụng công nghệ radar mảng pha, một bước tiến quan trọng so với các hệ thống phòng không trước đó của Trung Quốc, và được cải tiến qua các biến thể KS-1 và KS-1A để đạt hiệu suất cao hơn.

Hệ thống KS-1C được trang bi radar mảng pha thụ động (PPAR) cung cấp khả năng phát hiện và theo dõi mục tiêu.

Mỗi tổ hợp gồm 4 bệ phóng, mỗi bệ mang 2 tên lửa; sử dụng cơ chế phóng từ ống phóng (canister) thay vì ray phóng như các phiên bản trước; đảm bảo phối hợp giữa các thành phần và cung cấp dữ liệu mục tiêu; xe chở đạn dự phòng mang theo 16 tên lửa bổ sung để tái nạp nhanh.

Công nghệ radar

Một trong những điểm nổi bật của KS-1C là hệ thống radar mảng pha, đánh dấu bước tiến công nghệ của Trung Quốc trong lĩnh vực phòng không. 

Các biến thể radar được sử dụng trong hệ thống này bao gồm radar SJ-212 được sử dụng trong phiên bản KS-1 ban đầu, có khả năng theo dõi 50 mục tiêu ở khoảng cách tối đa 27km. 

Radar này được phát triển dựa trên công nghệ radar 30N6E1 của Nga, cho thấy sự kết hợp giữa công nghệ nội địa và học hỏi từ nước ngoài.

KS-1C sử dụng radar H-200 đa chức năng, có tầm phát hiện lên đến 70km, cải thiện đáng kể so với SJ-212.

Radar này cho phép hệ thống phát hiện và theo dõi các mục tiêu ở khoảng cách xa hơn, đồng thời xử lý nhiều mục tiêu cùng lúc với độ chính xác cao. 

Radar H-200 cũng hỗ trợ khả năng chống nhiễu điện tử, một yếu tố quan trọng trong môi trường tác chiến hiện đại.

Radar mảng pha thụ động của KS-1C cho phép hệ thống theo dõi đồng thời 50 mục tiêu và dẫn đường cho 8 tên lửa để tấn công 6 mục tiêu cùng lúc, với xác suất tiêu diệt mục tiêu điển hình (như máy bay) đạt ≥0,89. 

Điều này cho thấy hệ thống có khả năng xử lý các mối đe dọa đa dạng, từ máy bay chiến đấu đến tên lửa hành trình và máy bay không người lái (UAV).

Tên lửa và cơ chế phóng

Tên lửa KS-1C có các đặc điểm kỹ thuật ấn tượng, phù hợp với vai trò phòng không tầm trung. Mỗi tên lửa dài khoảng 5,6m, nặng từ 886 đến 900kg, mang đầu đạn nổ phá mảnh nặng 100kg.

Hệ thống có thể tấn công mục tiêu ở khoảng cách từ 5km đến 70km và độ cao từ 0,3km đến 27km, phù hợp để đối phó với các mục tiêu bay thấp như tên lửa hành trình hoặc bay cao như máy bay chiến đấu.

KS-1C sử dụng ống phóng (canister) thay vì ray phóng như các phiên bản trước, giúp tăng tính linh hoạt và giảm thời gian chuẩn bị phóng. 

Ống phóng cũng bảo vệ tên lửa tốt hơn trong điều kiện môi trường khắc nghiệt, đồng thời giúp tăng tốc độ tái nạp.

Đầu đạn nổ phá mảnh có bán kính sát thương vượt quá 50m, với xác suất tiêu diệt mục tiêu cao, đặc biệt đối với máy bay chiến đấu truyền thống.

Khả năng tác chiến và ứng dụng thực tiễn

KS-1C được thiết kế để đối phó với nhiều loại mối đe dọa trên không, bao gồm máy bay chiến đấu với khả năng theo dõi và tấn công đồng thời nhiều mục tiêu, KS-1C có thể đối phó hiệu quả với các phi đội máy bay chiến đấu hiện đại.

Tầm bắn và độ cao linh hoạt cho phép hệ thống tiêu diệt các mục tiêu bay thấp và tốc độ cao, vốn là thách thức lớn đối với các hệ thống phòng không cũ hơn.

Hệ thống có khả năng hoạt động như một phần của mạng lưới phòng không tích hợp, phối hợp với các hệ thống khác như QW-3 MANPADS và TH-S311 để tạo ra một lưới phòng không phân tầng hiệu quả.

Trong bối cảnh Campuchia triển khai KS-1C gần biên giới Thái Lan, hệ thống này được đánh giá là một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa lực lượng phòng không của nước này. 

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng KS-1C của Campuchia chưa được tích hợp vào một mạng lưới radar hoặc giám sát không phận đầy đủ, khiến hiệu quả tác chiến bị hạn chế trong các kịch bản xung đột thực tế, đặc biệt khi đối mặt với các lực lượng không quân hiện đại như F-16 của Thái Lan.

Ý nghĩa chiến lược

Việc Campuchia triển khai KS-1C, đặc biệt gần biên giới Thái Lan vào năm 2025, phản ánh xu hướng hiện đại hóa quân đội và sự phụ thuộc ngày càng tăng vào công nghệ quân sự Trung Quốc. 

Hệ thống này không chỉ tăng cường khả năng phòng không mà còn là biểu tượng cho mối quan hệ quân sự ngày càng sâu sắc giữa Campuchia và Trung Quốc, trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị gay gắt ở khu vực Đông Nam Á.

Tuy nhiên, sự thiếu hụt mạng lưới radar tích hợp và khả năng không chiến hạn chế của Không quân Hoàng gia Campuchia có thể làm giảm hiệu quả của KS-1C trong các tình huống xung đột thực tế, đặc biệt khi đối đầu với các lực lượng không quân hiện đại hơn như của Thái Lan. 

Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát triển một hệ thống phòng không tích hợp toàn diện, thay vì chỉ dựa vào các hệ thống độc lập.