Cách người Bhutan hạnh phúc

Bữa ăn này có thể là bữa cuối cùng của tôi. Chuyến đi bộ này cũng vậy. Và khi tôi đi ngủ tối nay, có thể tôi không tỉnh dậy vào ngày mai.

Đối với nhiều người Bhutan, những lời nhắc nhở về cái chết sắp đến được đan xen vào cuộc sống hàng ngày. Tsa-tsas - những hình nón nhỏ bằng bàn tay được các nhà sư đúc từ tro cốt của người đã khuất - rải rác trong các hang động và ven đường, cầu nguyện cho linh hồn đã ra đi.

Những lá cờ trắng được dựng trên các cột vươn cao trên đỉnh núi, gửi lời chúc tốt đẹp vào gió. Trong vô số ngôi chùa của đất nước, những con quỷ ăn thịt, đầu lâu và quái vật địa ngục nhảy múa trên tường với màu sắc rực rỡ nhưng đã phai mờ theo thời gian. Tất cả đều ở đó để nhắc nhở bạn sẽ chết.

Truyền thuyết Bhutan cho rằng để được hạnh phúc, một người phải suy ngẫm về cái chết năm lần mỗi ngày. Chỉ khi thừa nhận thời gian hữu hạn của mình, bạn mới có thể tập trung vào những gì quan trọng và buông bỏ điều không cần thiết.

Dù vậy, nơi có cái chết cũng có sự sống. Ở Bhutan, câu châm ngôn này mang ý nghĩa thực sự. Một sức sống rực rỡ tỏa ra từ cảnh quan nơi đây, từ đỉnh Himalaya bất tận, những khu rừng mịt mù sương và phủ đầy địa y - dấu hiệu của không khí trong lành đến những ruộng lúa bậc thang như dòng dung nham xanh rực chảy tràn xuống sườn đồi. Xen lẫn trong đó là những ngôi làng cổ kính với bức tường bằng đất nện, khung cửa sổ rực rỡ sắc màu và lá cờ cầu nguyện. Tất cả như minh chứng cho sự lao động vất vả và sự khéo léo của con người.

Cư dân nơi đây thiếu tiền bạc nhưng được bù đắp bằng sự dư dả của những niềm vui đơn giản như mỗi bữa ăn đều đến từ đồng ruộng; sự an ủi tinh thần từ những ngôi đền ở mọi góc phố và lá phổi tràn đầy không khí trong lành, thơm mùi thông.

Ở đây, việc theo đuổi hạnh phúc là một chính sách thực sự của chính phủ. Tổng Hạnh phúc Quốc gia (GNH) được đặt ra bởi Đức Vua thứ tư của Bhutan, Jigme Singye Wangchuck, cho thấy quốc gia này coi trọng sức khỏe tinh thần, xã hội và môi trường hơn là của cải vật chất.

Trong bộ phim tài liệu Agent of Happiness, nhà làm phim người Bhutan Arun Bhattarai theo chân hai nhân viên điều tra dân số trong một chuyến đi khắp đất nước để khảo sát mức độ hạnh phúc của người dân Bhutan. Họ gặp một thiếu niên lo lắng về người mẹ nghiện rượu và ba người vợ - tất cả đều kết hôn với một người đàn ông ích kỷ - tìm thấy hy vọng trong tình chị em.

Dù gặp phải những bất hạnh và trong một số trường hợp, điểm hạnh phúc thấp đến mức bi thảm, vẫn có sự bình thản trong những câu chuyện họ chia sẻ.

"Một trong những bài học lớn nhất tôi học được khi thực hiện bộ phim này là về việc chấp nhận thực tại hiện tại", Bhattarai nói. Ông cho biết khả năng thừa nhận hiện tại mang lại cho người Bhutan sức mạnh để vượt qua nghịch cảnh. Với họ, tất cả đều liên kết với nhau và hạnh phúc của người hàng xóm cũng quan trọng như hạnh phúc của chính mình.

Một người được phỏng vấn khác đang đau buồn vì cái chết của vợ, tìm thấy niềm an ủi khi tin cô ấy đã tái sinh thành cháu của mình. Giống như hầu hết Phật tử, người Bhutan tin vào việc tái sinh trên Trái Đất hết lần này đến lần khác. Điều này cũng có thể giải thích tại sao họ lại tận tâm bảo vệ môi trường tự nhiên.

Rừng được bảo vệ và trân trọng như một thực thể sống, nuôi dưỡng đất nước và con người. Túi nylon đã bị cấm ở đây từ năm 1999. Cam kết giữ ít nhất 60% diện tích đất được bao phủ bởi cây cối được ghi trong hiến pháp nước này. Những thung lũng đầy tre và sồi hấp thụ nhiều khí carbon dioxide hơn lượng đất nước thải ra, khiến Bhutan trở thành quốc gia đầu tiên - và hiện là duy nhất - đạt mức carbon âm trên thế giới.

Phí Phát triển Bền vững được áp dụng. Đây là loại thuế du lịch được sử dụng để đầu tư vào các dự án bảo tồn thiên nhiên, chăm sóc sức khỏe và giáo dục cho công dân. Số tiền 100 USD mỗi người mỗi đêm là cái giá rất nhỏ để trả cho hành trình đến một xã hội không bị vấy bẩn bởi lòng tham và sự cạnh tranh.

Trong một thế giới chạy đua với thời gian, Bhutan mang đến một khoảng dừng hiếm có. Sự an yên về thể chất và tinh thần hiện diện trong những khu rừng mờ tối. Trên những con đường dài ngoằn ngoèo, bạn chỉ thấy chim chóc và vô số linh hồn làm người đồng hành.

Khoảng dừng cũng ở trong những pháo đài được sơn trắng, cảm giác như cổng thời gian dẫn đến một thế kỷ đã qua. Nó ở trong những ngôi chùa nơi người hành hương lặng lẽ lần tràng hạt và thì thầm những lời cầu nguyện, để lại một viên sỏi trên bệ cửa sổ sau mỗi vòng xoay theo chiều kim đồng hồ.

Trong trò chơi không ngừng của nhân loại về cuộc sống, cái chết và những khoảng không gian ở giữa, văn hóa Bhutan mang cảm giác cổ xưa lẫn cấp bách, tựa lời nhắc nhở để trân trọng những gì thoáng qua. Nó nhẹ nhàng áp đặt sự tự vấn và suy ngẫm qua những lời dạy của Phật giáo hay sự thuần khiết của nhân tính mà bạn bắt gặp - như những biển chỉ dẫn đến một cuộc sống ý nghĩa, trên suốt chặng đường.

Vì vậy, nếu có điều kiện, hãy đến Bhutan thật sớm. Người Bhutan sẽ nói với bạn rằng không bao giờ chắc được chuyến đi bộ nào sẽ là chuyến cuối cùng.

Hoài Anh (Theo Financial Times)