Cách Hà Lan thúc đẩy cách mạng xe điện - Báo VnExpress

Theo báo cáo của Chương trình Hạ tầng Sạc Quốc gia Hà Lan (NAL), quốc gia này hiện có gần 184.000 điểm sạc công cộng, đạt mật độ 10,04 điểm trên 1.000 dân - cao nhất châu Âu và vượt xa nhiều nền kinh tế lớn như Đức, Pháp hay Italy. Tỷ lệ phủ sóng hạ tầng đạt 83% toàn quốc, với khoảng 1.600 điểm sạc mới được lắp đặt mỗi tháng. Nếu tính cả hệ thống sạc tư nhân và bán công cộng, tổng số điểm sạc tại Hà Lan đã vượt 500.000.

Chính phủ Hà Lan đặt mục tiêu tăng gấp 8 lần số điểm sạc vào năm 2030, nhằm đáp ứng nhu cầu khi lượng xe điện bán ra mỗi năm dự kiến vượt 200.000 từ năm 2025. Quốc gia này cũng ban hành khung pháp lý sớm hơn 5 năm so với mục tiêu của Liên minh châu Âu. Nếu EU dự kiến dừng bán xe động cơ đốt trong từ năm 2035, Hà Lan chọn mốc 2030.

Nhiều thành phố đã bắt đầu triển khai vùng không phát thải (Zero Emission Zones - ZEZ) từ năm 2025, yêu cầu xe tải, xe van và taxi mới phải sử dụng điện hoặc hydro. Riêng Amsterdam đặt mục tiêu cấm toàn bộ xe xăng dầu vào năm 2030, đồng thời bổ sung 128 xe buýt điện và 160 trạm sạc ngay trong năm 2024.

Ngoài chính sách từ chính phủ, khu vực tư nhân cũng được khuyến khích đóng vai trò chủ lực. Các doanh nghiệp vận hành thương mại không chỉ mở rộng mạng lưới sạc, mà còn thử nghiệm công nghệ trạm đổi pin và trạm sạc nhanh dọc các tuyến cao tốc. Người dân có thể tìm thấy trạm sạc tại hầu hết khu dân cư, kể cả vùng nông thôn.

Các chuyên gia nhận định, cách tiếp cận này giúp Hà Lan giải quyết hiệu quả "bài toán con gà - quả trứng" trong chuyển đổi sang phương tiện điện. Khi hạ tầng sạc được phủ kín, nỗi lo "hết pin giữa đường" giảm đáng kể, tạo điều kiện để người dân yên tâm chuyển đổi phương tiện. Thành công của Hà Lan không chỉ nhờ diện tích nhỏ và mật độ dân cư cao, mà còn nhờ sự phối hợp hiệu quả giữa trung ương, địa phương và doanh nghiệp.

Từ kinh nghiệm của Hà Lan, giới chuyên gia cho rằng Việt Nam có thể học hỏi trong quá trình xây dựng hạ tầng và chính sách cho xe điện. Dù vẫn là thị trường mới nổi, Việt Nam đang ghi nhận tốc độ tăng trưởng nhanh. Theo số liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) và Bộ Công Thương, năm 2024, xe điện và hybrid đã chiếm 22% tổng doanh số ôtô mới. BloombergNEF cũng xếp Việt Nam vào nhóm thị trường xe điện tăng trưởng nhanh nhất Đông Nam Á ba năm liên tiếp, đứng thứ hai toàn cầu sau Brazil.

Chính sách được xem là "chìa khóa" thúc đẩy xu hướng này. Từ tháng 3/2022, Chính phủ miễn hoàn toàn lệ phí trước bạ cho ôtô điện chạy pin đến tháng 2/2027. Hà Nội và TP HCM đang xây dựng kế hoạch hạn chế xe máy xăng và mở rộng chính sách hỗ trợ xe máy điện - phân khúc phương tiện chiếm tỷ trọng lớn tại Việt Nam.

Các hãng sản xuất nội địa cũng đang cho thấy nỗ lực để thay đổi thói quen tiêu dùng theo hướng xanh hơn. VinFast là một trong những doanh nghiệp nổi bật với nhiều chính sách ưu đãi lớn được áp dụng trên toàn quốc như ưu đãi về giá; miễn phí sạc; hỗ trợ lãi suất khi mua trả góp; chương trình mua xe 0 đồng; tặng 100% lệ phí trước bạ khi mua xe máy điện VinFast... Ngoài ra, đây còn là hệ thống 150.000 cổng sạc phủ rộng 34 tỉnh, thành phố cùng mô hình trạm đổi pin dành cho xe máy điện vừa được VinFast công bố triển khai. Giới chuyên gia nhận định, diễn biến này cho thấy thị trường Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt tốc trong lộ trình chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Thái Anh