Cá voi 'sát thủ' đánh chìm 1.000 con tàu để trả thù?

Nhiều bài đăng trên mạng xã hội gần đây lan truyền thông tin rằng cá voi sát thủ ở gần Tây Ban Nha đã đánh chìm 1.000 con tàu trong một “chiến dịch trả thù”, sau khi một cá thể non bị tàu đâm chết.

Thậm chí một bài đăng trên Facebook thu hút hơn 27.000 lượt tương tác, khẳng định “các nhà khoa học cuối cùng cũng hiểu lý do” vì sao cá voi "sát thủ" (orcas) tấn công tàu. Bài đăng này sau đó đã bị xóa.

Câu chuyện “cá voi báo thù đánh chìm chiếc tàu thứ 1.000” cũng nhận được 5.000 lượt thích trên Threads và hơn 2.000 lượt thích trên Instagram.

Tuy nhiên trang xác thực thông tin Snopes khẳng định đây là tin giả.

Theo dữ liệu thực tế, từ tháng 1-2020 đến giữa năm 2025 chỉ ghi nhận sáu vụ cá voi làm chìm tàu tại khu vực bán đảo Iberia (gồm Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha).

Khoảng 15 con cá voi trong tổng số chưa đến 50 cá thể được xác định đã gây hư hại tàu, nhưng không có trường hợp nào làm người bị thương nghiêm trọng.

Tổ chức Bảo tồn cá voi sát thủ bán đảo Iberia GT Atlantic Orca (GTOA) và Hiệp hội Du thuyền cho biết có khoảng 665 lần “tương tác” giữa cá voi và tàu thuyền từ năm 2020 đến giữa năm 2025.

Tương tác” được định nghĩa là mọi trường hợp cá voi đến gần, quan sát hoặc chạm vào tàu, trong đó một số gây hư hại.

Các nhà khoa học nhấn mạnh việc dùng khái niệm “tương tác” thay vì “tấn công” bởi trong nhiều video, cá voi tỏ ra khá bình tĩnh.

Đến nay, giới nghiên cứu vẫn chưa chắc chắn nguyên nhân. Giả thuyết được ủng hộ nhất cho rằng hành vi này chỉ là một dạng “chơi đùa” hoặc hành vi học được khi cá voi tương tác với tàu để tìm cảm giác cơ thể. Thực tế nhiều lần quan sát cho thấy cá voi con đi cùng mẹ khi tiếp cận tàu.

Tạp chí của Nhóm Nghiên cứu & Giáo dục động vật biển có vú Whales Online từng dẫn ví dụ năm 1987, khi một nhóm cá voi ngoài khơi bờ Tây Mỹ đội xác cá hồi chết trên đầu, được cho là “trào lưu” bắt chước lẫn nhau.

Điều này củng cố giả thuyết rằng cá voi có thể phát triển những hành vi mang tính xã hội, không hẳn là hung hăng.

Một giả thuyết khác, ít được ủng hộ hơn, cho rằng cá voi hành động để “trả thù” sau khi một con trong nhóm bị tàu làm bị thương.

Tuy vậy, giả thuyết này cũng không tương ứng với những câu chuyện “kịch tính” trên mạng xã hội.

Trước đó, Snopes cũng từng nhiều lần kiểm chứng các tin đồn thổi phồng về cá voi, khẳng định chúng không hung hăng như tên gọi cá voi "sát thủ”.