Buồn của quốc gia Đông Nam Á đang là 'khách ruột' của gạo Việt: Người dân bàng hoàng vì giá đắt đỏ, nguồn cung gạo chất lượng cao khan hiếm

Dù sản lượng tăng và dự trữ lớn, giá gạo đang tăng lên mức cao kỷ lục tại quốc gia này.

Giá gạo tại Indonesia gần đây đã tăng lên mức cao kỷ lục, bất chấp sản lượng thu hoạch dồi dào và lượng dự trữ lớn. Tình trạng này được cho là xuất phát từ chính sách mua sắm mới của Chính phủ nhằm hỗ trợ nông dân, song lại gây tác động ngược tới thị trường và người tiêu dùng.

Theo số liệu chính thức, giá gạo chuẩn cỡ trung bình tại Indonesia đạt 15.950 rupiah/kg (tương đương 0,96 USD) trong tháng 8, tăng gần 5% so với đầu năm và chạm mức kỷ lục từng thiết lập hồi tháng 3/2024. Mặc dù giá có hạ nhiệt trong tháng 9, mức tăng từ đầu năm 2023 đến nay vẫn vượt 24%.

Sự leo thang này diễn ra trong bối cảnh Chính phủ của Tổng thống Prabowo Subianto đã đẩy mạnh chính sách tự cung tự cấp lương thực. Từ tháng 1, Jakarta nâng giá mua chính thức đối với gạo chưa xay xát từ 6.000 lên 6.500 rupiah/kg, đồng thời giao Tổng công ty Lương thực Nhà nước Bulog thu mua 3 triệu tấn gạo nội địa, gần gấp 3 lần năm trước. Đến tháng 3, quy định được nới rộng cho phép mua với “mọi chất lượng” gạo, thay vì chỉ loại đáp ứng chuẩn độ ẩm và tỉ lệ hạt vỡ.

Các chuyên gia cho rằng động thái này khiến Bulog gom phải lượng lớn gạo kém chất lượng, tạo áp lực cho hàng nghìn nhà máy xay xát phải trả giá cao hơn để cạnh tranh nguồn hàng. Nhiều nông dân đã tranh thủ bán nhanh để chốt giá, đẩy giá thị trường lên cao. Đến ngày 8/9, kho dự trữ Bulog đạt gần 4 triệu tấn, gần gấp đôi so với cuối năm ngoái.

Thanh tra Indonesia tháng trước công bố khảo sát cho thấy 8/35 siêu thị tại Jakarta không còn gạo trên kệ. Báo cáo nhận định giá tăng không bắt nguồn từ thiếu cung mà do quản lý lúa gạo chưa tối ưu. Chính quyền cáo buộc một số công ty xay xát thao túng thị trường, trong khi cảnh sát đã khởi tố 30 quan chức vì vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng.

Để hạ nhiệt, Chính phủ yêu cầu Bulog tung ra 1,3 triệu tấn gạo từ nay đến cuối năm, trong đó hơn 210.000 tấn đã được phân phối ra thị trường tính đến 20/9. Giá gạo đã bắt đầu có dấu hiệu giảm, song người tiêu dùng vẫn phàn nàn về tình trạng khan hiếm gạo chất lượng cao.

Bối cảnh này diễn ra khi sản lượng gạo nội địa dự kiến tăng hơn 10% trong năm 2025, đạt 33,52 triệu tấn, cao hơn nhu cầu tiêu thụ khoảng 31,2 triệu tấn. Indonesia cũng không cần nhập khẩu trong năm nay, sau khi từng xuất khẩu 4,52 triệu tấn gạo vào 2024.

Trái ngược với Indonesia, giá gạo toàn cầu đang hạ nhiệt, với gạo 5% tấm của Thái Lan giảm 21,5% tính đến tháng 8.

Theo Reuters