Bước đi cần thiết để Việt Nam trở thành một quốc gia an toàn số

Theo chuyên gia Đại học RMIT, chiến dịch “An toàn số cho mọi người” được dẫn dắt bởi nhà nước, có sự đồng hành của doanh nghiệp, báo chí và cộng đồng, là bước đi cần thiết để Việt Nam trở thành một quốc gia an toàn số.

Nghị quyết 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã xác định rõ quan điểm: “Bảo đảm chủ quyền quốc gia trên không gian mạng; bảo đảm an ninh mạng, an ninh dữ liệu, an toàn thông tin của tổ chức và cá nhân là yêu cầu xuyên suốt, không thể tách rời trong quá trình phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia”.

Trong “Chiến lược an toàn, an ninh mạng quốc gia, chủ động ứng phó với các thách thức từ không gian mạng đến năm 2025, tầm nhìn 2030” ban hành tháng 8/2022, Thủ tướng Chính phủ cũng đã đặt mục tiêu tỷ lệ người sử dụng Internet có cơ hội tiếp cận hoạt động nâng cao nhận thức, kỹ năng và công cụ bảo đảm an toàn, an ninh mạng đạt 80% vào năm 2025 và 90% vào năm 2030.

Ở góc nhìn chuyên gia truyền thông, Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm, giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp, Đại học RMIT Việt Nam vừa có bài viết lý giải “Vì sao Việt Nam cần một chiến dịch an toàn số cho mọi người?”, nhấn mạnh sự vào cuộc mạnh mẽ hơn của truyền thông vào công cuộc xây dựng môi trường số an toàn cho mọi người.

Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm cho rằng, truyền thông cần trở thành công cụ phòng ngừa tội phạm chủ động. Việt Nam cần có một chiến dịch quốc gia, có thể mang tên “An toàn số cho mọi người”, lấy truyền thông làm tuyến phòng thủ đầu tiên để giúp người dân nhận diện, phản ứng và tự bảo vệ mình trong không gian số.

Để bền vững, “An toàn số cho mọi người” nên được thể chế hóa như một phần của Chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế số và xã hội số định hướng đến năm 2030, thay vì chỉ là phong trào ngắn hạn.

Bên cạnh đó, cần có khung pháp lý với phản ứng nhanh, cho phép ngân hàng và cơ quan chức năng phong tỏa tài khoản trong trường hợp khẩn cấp. Đồng thời, Việt Nam nên cân nhắc thành lập một cơ quan an toàn số quốc gia tương tự eSafety Commissioner của Australia, chịu trách nhiệm quản lý nội dung nguy hại, lừa đảo và giáo dục kỹ năng số cho người dân.

“Cuối cùng, điều cốt lõi vẫn là giáo dục kỹ năng số toàn dân, đặc biệt với người cao tuổi và học sinh, những nhóm dễ bị tổn thương nhất. Khi người dân hiểu rằng an toàn mạng là trách nhiệm của từng cá nhân, không chỉ là việc của cơ quan nhà nước, lá chắn cộng đồng mới thật sự hình thành và phát huy hiệu quả”, Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm nhấn mạnh.

Chuyên gia Đại học RMIT Việt Nam cũng khuyến nghị: “An toàn số cho mọi người phải trở thành cam kết quốc gia bảo vệ người dân trong không gian số. Khi mỗi tin nhắn lừa đảo có thể gây ra tổn thất hàng tỷ đồng, khi nạn nhân không chỉ mất tiền mà còn mất niềm tin vào chuyển đổi số, thì truyền thông không thể đứng ngoài cuộc. Truyền thông phải trở thành tuyến phòng thủ đầu tiên, nơi mỗi bài báo, mỗi video, mỗi cảnh báo đều góp phần ngăn chặn một vụ việc có thể xảy ra.

Chiến dịch “An toàn số cho mọi người”, được dẫn dắt bởi nhà nước, có sự đồng hành của doanh nghiệp, báo chí và cộng đồng, chính là bước đi cần thiết để Việt Nam trở thành một quốc gia an toàn số, nhân văn và vững mạnh trong kỷ nguyên dữ liệu”.