Bỏ việc văn phòng để làm freelancer nhưng thu nhập chưa bằng một nửa

Cách đây tròn 10 năm, tôi đã đưa ra quyết định mà nhiều người khi ấy coi là liều lĩnh: nghỉ việc ở một công ty truyền thông để trở thành freelancer toàn thời gian. Khi đó, khái niệm "freelancer" ở Việt Nam vẫn chưa phổ biến. Người ta thường nghĩ làm tự do là thất nghiệp, không ổn định. Nhưng tôi lại chọn đi con đường ấy, vừa vì khao khát tự do, vừa vì muốn thử thách bản thân.

Nhìn lại thời gian đã qua, tôi nhận ra làm freelancer là một hành trình nhiều màu sắc: có những tháng kiếm được gấp ba bốn lần lương văn phòng, nhưng cũng có lúc rơi vào cảnh không có một dự án nào, phải chắt bóp từng đồng. Thế nhưng, chính hành trình ấy đã giúp tôi trưởng thành hơn, hiểu rõ giá trị lao động và biết trân trọng cả sự tự do lẫn áp lực.

Ngày mới bắt đầu, tôi nhận những công việc nhỏ lẻ, từ viết nội dung quảng cáo, dịch thuật cho đến thiết kế đơn giản. Tôi làm việc bất kể ngày đêm, miễn có khách hàng đồng ý trả tiền. Nhưng thu nhập chẳng đáng bao nhiêu, nhiều tháng chỉ bằng một nửa mức lương cũ. Gia đình lo lắng, bạn bè khuyên tôi nên quay lại với "công việc ổn định". Tôi cũng từng hoang mang: liệu mình có đi sai đường?

Bước ngoặt đến trong năm thứ hai khi tôi nhận ra rằng "freelancer không chỉ là làm việc ở nhà, mà thực sự là kinh doanh dịch vụ cá nhân". Tôi bắt đầu xây dựng thương hiệu cá nhân, lập hồ sơ năng lực, học thêm kỹ năng quản lý dự án, đàm phán và định giá. Tôi hiểu rằng nếu không biết cách đặt giá trị cho công sức của mình, khách hàng cũng khó mà tôn trọng. Những năm này, tôi dần có khách hàng lâu dài, dự án ổn định hơn và bắt đầu có khoản tiết kiệm.

>> Nghỉ việc từ tuổi 30 để làm freelancer, shipper

Từ năm thứ sáu đến năm thứ tám, tôi thấy rõ sự khác biệt giữa freelancer và nhân viên văn phòng. Tôi có thể làm việc ở bất cứ đâu: một quán cà phê nhỏ, thư viện yên tĩnh hay thậm chí khi đang đi du lịch. Tôi chủ động chọn dự án phù hợp với sở thích và năng lực, từ chối những công việc khiến mình không thoải mái. Tự do này mang lại cảm giác "làm chủ cuộc sống", điều mà khi còn đi làm công ty tôi chưa từng có.

Nhưng đi kèm tự do là áp lực. Không có hợp đồng lao động, không bảo hiểm, không đồng nghiệp để chia sẻ, mọi thứ từ quản lý thời gian đến chăm sóc sức khỏe tinh thần tôi đều phải tự lo. Có giai đoạn tôi kiệt sức vì nhận quá nhiều việc cùng lúc, vừa sợ mất khách hàng, vừa muốn tăng thu nhập. Tôi mới nhận ra, làm freelancer cũng cần kỹ năng quan trọng nhất: biết nói "không".

Sau gần một thập kỷ, tôi đã có mạng lưới khách hàng ổn định, thậm chí nhận được lời mời hợp tác dài hạn từ doanh nghiệp. Nhưng thay vì lao vào làm việc như trước, tôi chọn cách cân bằng: dành nhiều thời gian cho gia đình, học thêm các khóa nâng cao kỹ năng và chia sẻ kinh nghiệm cho các bạn trẻ muốn bước vào nghề.

Tôi nhận ra 10 năm qua, điều quý giá nhất không chỉ là số tiền kiếm được, mà là sự trưởng thành trong tư duy: từ chỗ coi mình là "người làm thuê tự do", giờ tôi nhìn mình như một "doanh nghiệp một người". Tôi học được cách quản trị rủi ro, xây dựng mối quan hệ bền vững, và quan trọng nhất là hiểu rõ giới hạn của bản thân.

Nếu các bạn đang có ý định dấn thân vào con đường này, tôi xin nhấn mạnh mấy điểm sau:

Thứ nhất, freelancer không dành cho tất cả: nó chỉ phù hợp với những ai có tính kỷ luật cao, chủ động và sẵn sàng đối mặt với rủi ro. Nếu bạn quen với được chờ sếp giao việc và nhận lương đều đặn, con đường này có thể khiến bạn chật vật.

Thứ hai, kỹ năng chuyên môn giỏi thôi chưa đủ, bạn cần kỹ năng mềm: đàm phán, quản lý thời gian, quản trị tài chính. Đây là những yếu tố quyết định bạn có thể tồn tại lâu dài hay không.

Thứ ba, phải biết đầu tư cho bản thân: học thêm, rèn luyện sức khỏe, xây dựng thương hiệu cá nhân. Khi bạn phát triển, khách hàng cũng sẽ tìm đến.

Cuối cùng, tự do không đồng nghĩa với "muốn gì làm nấy": tự do thật sự là khi bạn đủ năng lực để lựa chọn cách sống và cách làm việc mà mình mong muốn.

10 năm làm freelancer là 10 năm tôi trải qua đủ cung bậc cảm xúc: từ chênh vênh, lo âu, cho đến tự hào và bình thản. Nếu được chọn lại, tôi vẫn sẽ đi con đường này, bởi chính nó giúp tôi tìm thấy phiên bản trưởng thành và tự tin hơn của bản thân. Tôi không khuyến khích mọi người bỏ việc để làm freelancer, nhưng nếu ai đó thực sự khao khát tự do, sẵn sàng chấp nhận thử thách, thì con đường này hoàn toàn xứng đáng để trải nghiệm.

Như Quỳnh