'Bộ tứ' du học dần mất thế độc tôn

Năm nay, số du học sinh đến Canada giảm 60%, kỷ lục kể từ sau đại dịch Covid-19. Lượng sinh viên quốc tế tới Mỹ và Australia cũng giảm đáng kể, gần 20% so với năm ngoái. Chỉ Anh là giảm nhẹ.

Trước đại dịch, du học sinh từ những thị trường trọng điểm như Trung Quốc hay Ấn Độ chủ yếu tới bốn nước này. Tuy nhiên, các dữ liệu cho thấy lựa chọn của họ hiện đã mở rộng tới 14 nước.

Châu Á đang nổi lên thành trung tâm giáo dục quốc tế, theo báo cáo của trang tư vấn du học Studyportals và Hội đồng Anh. Dữ liệu từ 51 triệu sinh viên tiềm năng cho thấy nhu cầu du học tại Nhật Bản và Trung Quốc tăng mạnh nhất; Malaysia, Ấn Độ cũng có "tăng trưởng tích cực".

Nhu cầu học đại học của sinh viên châu Á tại Anh tăng không quá 1%, đồng thời có xu hướng giảm với Canada và Mỹ. Đặc biệt, lượng sinh viên quốc tế muốn học thạc sĩ ở Mỹ giảm đến 61% so với năm ngoái, theo một dữ liệu hồi cuối tháng 9.

Ngược lại, tỷ lệ sinh viên Nhật Bản muốn học chương trình đại học và thạc sĩ dạy bằng tiếng Anh mà không cần đi khỏi châu Á đã tăng lần lượt gần 7% và 5% trong hai năm qua. Số này còn rõ rệt hơn với sinh viên Trung Quốc, tăng tới 32% ở bậc cử nhân và 7% ở bậc thạc sĩ.

"Trọng tâm của giáo dục đại học toàn cầu đang dịch chuyển rõ ràng", theo Edwin van Rest, CEO của Studyportals. Các đại học ở châu Á và khu vực Trung Đông - Bắc Phi không những đang giữ chân sinh viên bản địa, mà còn thu hút cả sinh viên từ các khu vực khác.

Xu hướng này được coi là hệ quả từ các chính sách về thị thực, nhập cư ở "bộ tứ" truyền thống. Trong khi Australia và Canada cùng áp giới hạn sinh viên quốc tế, Anh cấm sinh viên thạc sĩ đưa người phụ thuộc đi cùng. Mỹ có loạt động thái như siết, hủy thị thực; soát hồ sơ mạng xã hội của ứng viên,... gây khó dễ cho nhiều người muốn tới đây du học.

Học phí và sinh hoạt phí leo thang, cũng là động lực chính đẩy du học sinh châu Á tới các lựa chọn khác ngay trong châu lục, vừa gần gũi về văn hóa, vừa có chi phí dễ chịu hơn nhờ sáng kiến quốc tế hóa của các chính phủ.

Nổi bật trong những thị trường đang lên là Hong Kong (Trung Quốc), cho phép tỷ lệ sinh viên ngoài địa phương được hưởng trợ cấp tới 50%. Đầu tư của chính quyền cũng giúp các đại học ở đây thăng tiến trên bảng xếp hạng uy tín thế giới. Tham gia cuộc đua còn có Ireland, Hàn Quốc, Malaysia, New Zealand, Singapore, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và cả Việt Nam.

Nhiều nơi có kế hoạch tuyển sinh quốc tế đầy tham vọng. Ấn Độ đặt mục tiêu thu hút 500.000 sinh viên nước ngoài tính tới 2047. Nhật Bản muốn 400.000 du học sinh vào 2033, còn Hàn Quốc năm nay đã đạt mục tiêu 300.000 du học sinh sớm hai năm.

Đông Nam Á cũng được đánh giá là có nhiều cơ hội. Theo Melissa Banks, đối tác cấp cao tại công ty tư vấn du học The Lygon Group, các nước như Indonesia, Philippines hay Việt Nam không chỉ là đối tác giáo dục của các đại học nước ngoài, mà còn tự thu hút sinh viên.

Ngoài ra, các trung tâm giáo dục tại Trung Đông như UAE, Ả Rập Xê Út, Qatar đều đang có kế hoạch quốc tế hóa mạnh mẽ, như mở rộng chi nhánh hay tăng học bổng toàn phần cho sinh viên quốc tế. Còn hiện tại, Thổ Nhĩ Kỳ và UAE đang thu hút lượng du học sinh quốc tế cao nhất ở khu vực này.

Châu Âu nói chung vẫn có sức hút nhất định. Theo IDP, 30% du học sinh tiềm năng ở Trung Quốc đang cân nhắc Pháp, gần 20% nghĩ tới Đức. Cả hai nơi đều được cho là chào đón du học sinh hơn "bộ tứ", có cơ hội việc làm tốt và gần như miễn học phí.

Fanta Aw, CEO của Hiệp hội các nhà giáo dục quốc tế Mỹ (NAFSA), cho rằng sự dịch chuyển khỏi bốn điểm đến truyền thống trước đây là xu hướng lành mạnh.

"Nhiều cơ sở cạnh tranh ở châu Á và Trung Đông được thành lập bởi những người từng du học ở Mỹ, quay về và tạo dựng năng lực ở quê nhà. Đó là một phần ý nghĩa của giáo dục", bà nói.

Julian Hill, trợ lý Bộ trưởng Giáo dục Quốc tế Australia, và Larissa Bezo, CEO của Cục Giáo dục quốc tế Canada, coi đây là một diễn biến đáng hoan nghênh. Theo Bezo, đây là cơ hội để các thị trường lớn truyền thống hợp tác giáo dục xuyên quốc gia với các điểm đến mới nổi.

Phil Honeywood, Giám đốc điều hành Hiệp hội Giáo dục Quốc tế Australia, đồng tình. "Australia đã có những mối quan hệ đối tác rất mạnh mẽ ở nước ngoài. Đây là cơ hội để Australia trở thành một phần trong quá trình phát triển trung tâm giáo dục mới, thay vì cạnh tranh với nó", Honeywood nói.

Khánh Linh (Theo Inside Higher Ed, The Pie News, University World News)