Bộ trưởng Nội vụ: Hoàn thiện phân loại đơn vị hành chính để triển khai chính sách - Báo VnExpress

Sáng 21/10, tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội về tình hình kinh tế - xã hội, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà giải trình một số nội dung liên quan đến tổ chức bộ máy và nhân lực cấp xã, sau khi nhiều đại biểu phản ánh khó khăn ở cơ sở. Bà cho rằng chất lượng và cơ cấu đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã hiện còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Tổ chức bộ máy sau sắp xếp mới dừng ở mức hướng dẫn hành chính, chưa thật sự ổn định trong khi khối lượng công việc ngày càng lớn.

Theo Bộ trưởng, sau khi rà soát, mức độ phân cấp từ Trung ương đến địa phương hiện đạt khoảng 56%. "Nếu để địa phương tự quyết, tự làm và chịu trách nhiệm, mức độ này vẫn còn thấp, cần tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa", bà nói.

Người đứng đầu Bộ Nội vụ đồng tình với các ý kiến đại biểu cho rằng thủ tục hành chính rườm rà, cơ sở vật chất thiếu thốn và nhiều bất cập phát sinh sau sáp nhập đơn vị hành chính là những rào cản lớn. Để khắc phục, Bộ sẽ tập trung hoàn thiện việc phân loại và xác định tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đô thị - được coi là nền tảng cho việc ban hành chế độ, chính sách và quy hoạch phát triển lâu dài.

Căn cứ vào kết quả phân loại này, Bộ Nội vụ sẽ giao chỉ tiêu biên chế dựa trên vị trí việc làm thực tế của từng địa phương. Chính phủ đang xây dựng đề án tổng thể để báo cáo Bộ Chính trị; sau khi được cấp có thẩm quyền cho ý kiến, Chính phủ sẽ ban hành nghị định và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết, nhằm tháo gỡ triệt để khó khăn của chính quyền cơ sở.

Cùng với đó, Bộ Nội vụ sẽ tiếp tục cơ cấu lại và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, nhất là ở cấp xã. "Trước đây, cán bộ xã chủ yếu thực hiện các nhiệm vụ hành chính đơn thuần, nay vừa phải kiến tạo phát triển, vừa phục vụ người dân. Đây là khối lượng công việc và yêu cầu năng lực rất lớn mà đội ngũ cấp cơ sở phải đáp ứng", Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nói.

Công chức xã 'việc nhiều, lương thấp'

Trước đó, đại biểu Lò Thị Luyến, Phó trưởng đoàn Điện Biên, phản ánh ở nhiều xã miền núi, trụ sở làm việc không còn đáp ứng quy mô mới. "Trụ sở trước đây chỉ đủ cho khoảng 30 người, nay có tới 70-80 cán bộ, công chức làm việc, rất chật chội, thiếu không gian và trang thiết bị", bà nói.

Bộ máy sau sáp nhập phải tiếp cận lượng lớn văn bản hướng dẫn tạm thời, xử lý nhiều đầu việc mới, trong khi lương và phụ cấp vẫn giữ nguyên. Ở vùng cao, nhiều cán bộ phải đi xa hàng chục km, không có nhà công vụ, phải dựng nhà tạm quanh trụ sở. "Sau khi sắp xếp bộ máy, có hơn 1.000 cán bộ, công chức xin nghỉ vì điều kiện quá khó khăn", bà Luyến cho biết.

Đại biểu Hoàng Quốc Khánh, Phó trưởng đoàn Lai Châu, cho rằng mô hình chính quyền hai cấp đã vận hành ổn định, song khối lượng công việc ở cấp xã vẫn quá lớn, lên tới hơn 1.000 đầu việc. Nhiều nhiệm vụ trước đây do phòng ban cấp huyện đảm nhiệm nay chỉ còn một người ở xã phụ trách, dẫn đến quá tải. Ông dẫn ví dụ có nhiệm vụ tỉnh giao nhưng xã không thực hiện được vì cán bộ duy nhất phụ trách phải đưa con xuống Hà Nội nhập học.

"Một người làm nhiều việc, kiêm nhiệm cả hành chính, văn hóa, xã hội, nên rất khó bảo đảm chất lượng", ông nói và kiến nghị Bộ Nội vụ sớm có hướng dẫn để địa phương chủ động tuyển dụng, bù đắp nhân lực còn thiếu.

Đại biểu Siu Hương, Phó trưởng đoàn Gia Lai, cũng nêu thực tế sau khi chuyển 105 nhiệm vụ từ cấp huyện xuống cấp xã, khối lượng công việc tăng mạnh trong khi bộ máy tinh gọn. Nhiều phòng ban phải tham mưu cùng lúc nhiều lĩnh vực như nội vụ, giáo dục, y tế, văn hóa, thông tin, khoa học. "Tinh gọn đầu mối nhưng chưa tinh gọn khối lượng", bà nói.

Trước những khó khăn nêu trên, Phó trưởng đoàn Điện Biên Lò Thị Luyến đề nghị Trung ương quan tâm đầu tư nâng cấp trụ sở làm việc cho các xã mới, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của chính quyền cơ sở và phục vụ người dân. Bà cũng cho rằng cần song song cải thiện môi trường làm việc bằng cách đơn giản hóa biểu mẫu báo cáo, tăng ứng dụng công nghệ thông tin, giúp cán bộ cấp xã giảm tải thủ tục hành chính và có thêm thời gian giải quyết công việc thực chất.

Từ góc nhìn nhân lực, đại biểu Hoàng Quốc Khánh, Phó trưởng đoàn Lai Châu, nhấn mạnh Bộ Nội vụ cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể để địa phương chủ động tuyển dụng, bổ sung biên chế cho cấp xã. Theo ông, đây là giải pháp cấp thiết cho các địa phương miền núi, nơi khối lượng công việc lớn nhưng nhân lực mỏng, khiến bộ máy hoạt động thường xuyên trong tình trạng quá tải.

Bổ sung cho nhóm giải pháp này, đại biểu Siu Hương, Phó trưởng đoàn Gia Lai, kiến nghị Chính phủ đẩy nhanh cải cách tiền lương theo vị trí việc làm, gắn thu nhập với kết quả công tác, đồng thời ban hành chính sách hỗ trợ đi lại và nhà công vụ cho cán bộ vùng khó khăn. "Chỉ khi điều kiện làm việc và đãi ngộ được cải thiện, bộ máy cơ sở mới vận hành ổn định, hiệu quả và bền vững hơn", bà nói.

Sơn Hà - Anh Tú