Biểu tình trên sàn catwalk: Sự phản kháng cần thiết hay chiêu trò giật 'spotlight'?

Tuần lễ thời trang từ lâu không còn xa lạ với những tình huống kịch tính và phá vỡ trật tự. Một số người cho rằng chính sự hỗn loạn và những màn thể hiện lệch chuẩn đó lại là chất xúc tác, giúp ngành thời trang duy trì sức nóng và sự mới mẻ.

Trong mùa thời trang vừa qua - trải dài từ New York, London, Paris đến Milan, khán giả chứng kiến vô vàn khoảnh khắc gây chú ý cả trên lẫn ngoài sàn diễn, có thể kể đến như Louis Vuitton và Saint Laurent mở màn Paris Fashion Week, Katie Holmes và Amanda Seyfried dẫn đầu nhóm sao mặc đẹp khi dự show thời trang ở New York, Milan Fashion Week khai mạc khi ngành hàng xa xỉ gặp khó khăn...

Ẩn sau ánh đèn rực rỡ và những bước chân người mẫu là một “cơn khát” mãnh liệt với sự trình diễn táo bạo và khác biệt. Và một nhân vật đang "đọc vị" rất rõ nhu cầu này, chính là những kẻ phá hoại sàn diễn - runway crasher. 

Mục đích của họ thường là để phơi bày những lỗ hổng trong ngành công nghiệp thời trang. Thông điệp họ mang đến thường xoay quanh việc phản đối sử dụng da, lông thú hay lên tiếng về khủng hoảng môi trường, lao động và biến đổi khí hậu mà ngành này đang gây ra.

Nơi biểu tình lý tưởng của những kẻ phá hoại

Theo Vogue, khi mọi ánh mắt đều đổ dồn về tuần lễ thời trang, sàn catwalk nghiễm nhiên trở thành công cụ truyền tải thông điệp hiệu quả nhất.

Điển hình là tại show Xuân Hè 2020 của Gucci, người mẫu Ayesha Tan-Jones giơ tay với dòng chữ “Mental health is not fashion” (Sức khỏe tinh thần không phải là thời trang), nhằm phản đối việc thương hiệu thiết kế trang phục gợi nhớ đến bệnh nhân tâm thần.

Ngay cả những nhà mốt lớn với hệ thống kiểm soát khủng hoảng truyền thông bài bản cũng không tránh khỏi những cú chen ngang này. Tháng 10-2021, khi Louis Vuitton trình làng bộ sưu tập Xuân Hè, một nhà hoạt động xã hội bước lên sàn diễn với tấm biển “Overconsumption = Extinction" (Tiêu dùng quá mức = Tuyệt chủng) nhằm phản đối lối sống lãng phí.

Trước đó, Paris Fashion Week 2020 cũng chứng kiến một người biểu tình xuất hiện trong show của Dior với dòng chữ “We are all fashion victims” (Tất cả chúng ta đều là nạn nhân của thời trang).

Gần đây nhất, tháng 9-2023, show Xuân Hè 2024 của Coach bị tổ chức bảo vệ động vật (PETA) can thiệp: hai người phụ nữ đột nhập sàn catwalk, một người sơn toàn thân mô phỏng cảnh lột da động vật, người còn lại mang bảng hiệu phản đối sử dụng da.

Dù show diễn đánh dấu 10 năm Stuart Vevers đồng hành cùng Coach, nhưng điều khiến công chúng bàn tán lại chính là màn biểu tình, chứ không phải cột mốc đáng nhớ đó.

Sàn diễn rất cần những sự phản kháng đó

Biên tập viên thời trang Brenda Weischer của tạp chí 032c cho rằng sàn diễn luôn cần có chỗ cho sự phản kháng, dù là về bất kỳ chủ đề nào.

"Kẻ phá hoại sàn diễn đã tồn tại từ lâu. Chỉ là trước kia chúng ta không có mạng xã hội để soi xét từng khoảnh khắc như bây giờ.

Những đoạn đó thường bị cắt khỏi video chính thức hoặc chẳng ai biết đến. Ngày nay, mọi thứ đều bị ghi lại và lan truyền như cháy rừng trên các nền tảng số.

Tôi hiểu cảm giác cấp bách của người biểu tình. Nhưng hầu hết những pha đột nhập này lại bị biến thành "meme" nhiều hơn là tạo ra phong trào phản đối. Cuối cùng là bất lợi cho cả đôi bên. Dù vậy với mức độ chú ý đổ dồn về tuần lễ thời trang như hiện tại, thì đây vẫn là nơi lý tưởng nhất để truyền đi thông điệp" - bà Brenda Weischer chia sẻ.

Bình luận viên thời trang kiêm YouTuber Rian Phin lo ngại: "Người xem, bao gồm cả tôi, không thể xác định liệu đó là chỉ là sự cố ngoài ý muốn hay là chiến lược quảng bá của các hãng thời trang".

Còn nhà báo thời trang Alexandra Hildreth nhận định: "Các hoạt động gần đây của tổ chức bảo vệ động vật PETA tại tuần lễ thời trang không mang tính phá hoại. 

Có thể là bất lịch sự khi phá ngang một sự kiện, nhưng điều đó không gây tổn hại gì. Nếu bạn muốn thay đổi, sẽ không bao giờ có thời điểm phù hợp. Dù có người khó chịu vì khoản đầu tư tiền bạc và công sức bỏ ra cho một show diễn, nhưng đôi khi ta cần phải nhìn rộng ra bối cảnh xã hội để hiểu lý do đằng sau hành động phản kháng".

Khi cần truyền đi thông điệp tới đúng người - những nhà thiết kế, giới truyền thông, lãnh đạo thương hiệu - thì tuần lễ thời trang là nơi lý tưởng nhất.

"Tất cả những ai cần nghe đều đang tụ hội tại một chỗ. Nếu muốn tạo sự thay đổi trong một ngành vốn bảo thủ như thời trang, thì những hành động như vậy - đúng thời điểm, đúng địa điểm - là hoàn toàn cần thiết" - Alexandra Hildreth khẳng định.