Bí mật bên trong super app ngân hàng: Công nghệ AI này đang "đọc vị" mọi giao dịch của bạn, và đây là lý do

Không chỉ dừng lại ở chuyển khoản, các ứng dụng ngân hàng hàng đầu Việt Nam đang âm thầm sử dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) và Dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích từng đồng bạn tiêu.

Vài năm trước, ứng dụng ngân hàng chỉ đơn thuần là công cụ để kiểm tra số dư hay thực hiện vài giao dịch chuyển tiền cơ bản. Nhưng bức tranh này đã thay đổi hoàn toàn khi những "ông lớn" như MB Bank, Techcombank, Vietcombank, TPBank... bước vào cuộc đua biến ứng dụng của mình thành "super app tài chính" với một hệ sinh thái khép kín.

Giả thuyết đặt ra là: Sự trỗi dậy này không phải là ngẫu nhiên, mà được thúc đẩy bởi những "vũ khí" công nghệ mạnh mẽ như AI, Big Data, và Machine Learning (học máy). Các ngân hàng đang định hình một mô hình "Ngân hàng trí tuệ" (Intellectual Bank), nơi công nghệ không chỉ hỗ trợ mà còn chủ động dẫn dắt trải nghiệm tài chính của người dùng.

Giải mã công nghệ lõi: AI và Big Data vận hành như thế nào?

Sự chuyển dịch sang ngân hàng số không còn là câu chuyện mới, nhưng cách các ngân hàng Việt Nam đang vũ trang cho ứng dụng của mình bằng AI lại mở ra một chương hoàn toàn khác. Theo báo cáo của Visa năm 2023, tỷ lệ giao dịch trực tuyến của ngành ngân hàng Việt Nam đã lên tới 90%. Con số này của riêng MB Bank năm 2023 là 96,7%. Nguồn sức mạnh đứng sau khả năng "thần kỳ" này đến từ một bộ ba công nghệ:

- Mã phân loại giao dịch (MCC): Các ngân hàng sử dụng mã này để tự động nhận diện và gắn nhãn cho từng danh mục chi tiêu của người dùng.

- Phân tích từ khóa: Hệ thống AI tiếp tục "quét" nội dung chi tiêu để xác định chính xác hơn các loại hình chi tiêu cụ thể như "ăn uống" hay "mua sắm".

- Học máy (Machine Learning): Đây là yếu tố then chốt giúp hệ thống trở nên thông minh hơn theo thời gian. Nó học từ thói quen của hàng triệu người dùng để liên tục cải thiện độ chính xác.

Điển hình là TPBank, ngân hàng này tiên phong với các tính năng đột phá như ChatPay, cho phép người dùng chuyển tiền qua giao diện hội thoại, nơi AI tự phân tích ngữ cảnh và hành vi để tối ưu thao tác. Thậm chí, tính năng Paste to Pay còn đi xa hơn khi ứng dụng công nghệ nhận diện ký tự quang học (OCR) và AI ngôn ngữ để tự động phân tích một đoạn tin nhắn được sao chép, sau đó điền thông tin giao dịch mà không cần người dùng nhập liệu. Tương tự, ngân hàng số Cake by VPBank cũng định vị mình là "Next Gen AI Bank" , với những thành tích đáng nể: 5 triệu khách hàng tính đến cuối năm 2024, doanh thu trên mỗi người dùng tăng gấp ba lần, và lọt top 4 nhà phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) tiếng Việt.

Tác động đến người dùng và bức tranh tài chính tương lai

Việc ứng dụng AI và Big Data không chỉ là một cuộc chạy đua công nghệ giữa các ngân hàng, mà nó đang thực sự định hình lại mối quan hệ giữa người dùng và tiền bạc của họ.

Trước hết, lợi ích lớn nhất và rõ ràng nhất là sự tiện lợi. Gánh nặng phải nhập liệu thủ công từng khoản chi tiêu vào một ứng dụng thứ ba dần được loại bỏ. Ngân hàng có thể "tự động phân loại toàn bộ chi tiêu của người dùng mà không cần đến thao tác nhập liệu thủ công". Điều này giúp người dùng có cái nhìn tổng quan, trực quan hơn về dòng tiền của mình thông qua các báo cáo tài chính ngay trong ứng dụng. Ngân hàng TNEX cho phép người dùng đặt hạn mức chi tiêu và cảnh báo khi sắp "vung tay quá trán".

Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng đi kèm với câu hỏi về quyền riêng tư và sự "khóa chân" người dùng vào một hệ sinh thái duy nhất. Khi toàn bộ lịch sử tài chính tập trung ở một nơi, ngân hàng có được một bức tranh toàn cảnh về khách hàng, nhưng người dùng cũng có thể trở nên phụ thuộc và ngần ngại chuyển đổi nhà cung cấp dịch vụ.

Tương lai của tài chính cá nhân không còn là những giao dịch thụ động. Ông Nguyễn Hưng, Tổng giám đốc TPBank, chia sẻ rằng mục tiêu của ngân hàng không chỉ là phản ứng theo yêu cầu mà là "chủ động hiện diện đúng lúc, đúng ngữ cảnh". Đây là tầm nhìn về một ngân hàng có khả năng dự đoán nhu cầu và cung cấp giải pháp tài chính cá nhân hóa một cách liền mạch, thậm chí trước cả khi người dùng nhận ra họ cần nó.

Sự tích hợp AI và Big Data không còn là một tính năng cộng thêm, mà đã trở thành xương sống cho chiến lược "super app" của các ngân hàng hàng đầu tại Việt Nam. Từ việc tự động hóa các tác vụ nhàm chán đến việc cung cấp những hiểu biết sâu sắc về tài chính, công nghệ đang biến những ứng dụng ngân hàng từ công cụ giao dịch đơn thuần thành trợ lý tài chính thông minh, cá nhân hóa.

Cuộc cách mạng "Ngân hàng trí tuệ" đã bắt đầu. Nó hứa hẹn một tương lai nơi các dịch vụ tài chính trở nên thông minh hơn, chủ động hơn và gắn kết chặt chẽ hơn với đời sống hàng ngày. Câu hỏi không còn là "liệu" các ngân hàng có thành công hay không, mà là người dùng sẽ thích ứng với kỷ nguyên tài chính mới này nhanh đến mức nào, và mối quan hệ giữa chúng ta với tài sản của chính mình sẽ thay đổi ra sao trong tương lai không xa.