Bí ẩn công nghệ mới Trung Quốc lột trần ‘áo tàng hình’ F-35 Mỹ từ khoảng cách gần 2.000km

Trung Quốc công bố công nghệ tàu bay stratos có khả năng phát hiện máy bay tàng hình F-35 Mỹ từ khoảng cách 1.800km nhờ cảm biến hồng ngoại tiên tiến. Công nghệ này khiến giới quân sự phương Tây lo ngại ưu thế ‘vô hình’ của Mỹ có thể bị xóa sổ.

Trung Quốc gần đây đã công bố một bước tiến công nghệ đáng chú ý với khả năng phát hiện máy bay tàng hình F-35 của Mỹ từ khoảng cách gần 2.000km, nhờ vào một loại tàu bay stratos (stratospheric airship) được trang bị hệ thống cảm biến hồng ngoại tiên tiến. 

Nghiên cứu này, được thực hiện bởi các nhà khoa học tại Viện Quang học, Cơ học Tinh vi và Vật lý Trường Xuân (CIOMP), đã làm dấy lên nhiều tranh luận về tính hiệu quả của công nghệ tàng hình thế hệ thứ năm của Mỹ và tiềm năng thay đổi cán cân trong chiến lược phòng thủ khu vực. 

Dựa trên các nguồn tin South China Morning Post, Meta-Defense và MIG News, bài viết sẽ phân tích công nghệ mới này và ý nghĩa của nó đối với an ninh toàn cầu.

Công nghệ tàu bay stratos và khả năng phát hiện F-35

Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Công nghệ Hàng không Vũ trụ (Aerospace Technology), các nhà khoa học Trung Quốc đã phát triển một loại tàu bay stratos hoạt động ở độ cao 20km, được trang bị cảm biến hồng ngoại sử dụng công nghệ thủy ngân-cadmium-telluride và kính viễn vọng có khẩu độ 300mm. 

Tàu bay này có khả năng phát hiện dấu hiệu nhiệt (infrared signature) của máy bay F-35 từ khoảng cách lên đến 1.800km khi quan sát từ phía sau hoặc bên hông của máy bay. 

Nghiên cứu tập trung vào các kịch bản chiến đấu mô phỏng khi F-35 được coi là một trong những mối đe dọa lớn đối với Trung Quốc.

Điểm mấu chốt của công nghệ này nằm ở việc khai thác điểm yếu của F-35: dấu hiệu nhiệt từ luồng khí thải động cơ. 

Mặc dù lớp phủ hấp thụ radar và bề mặt máy bay được làm mát xuống mức trung bình 281 độ Kelvin (khoảng 7,85°C), giúp F-35 gần như 'tàng hình' trước các hệ thống radar truyền thống, luồng khí thải động cơ có nhiệt độ gần 1.000 độ Kelvin lại phát ra bức xạ hồng ngoại mạnh gấp hàng nghìn lần so với thân máy bay. 

Bằng cách tập trung vào dải bước sóng 2,8-4,3 micromet, nơi nhiễu khí quyển ở mức tối thiểu, tàu bay stratos của Trung Quốc có thể phát hiện F-35 với độ chính xác cao, đặc biệt khi quan sát từ góc phía sau hoặc bên hông. 

Tuy nhiên, khả năng phát hiện giảm xuống còn khoảng 350km khi quan sát từ phía trước do dấu hiệu nhiệt yếu hơn.

Ưu điểm và hạn chế của tàu bay Stratos

Tàu bay stratos mang lại nhiều lợi thế chiến lược. Hoạt động ở độ cao 20km hoặc hơn, chúng nằm ngoài tầm với của hầu hết các tên lửa đất đối không và máy bay chiến đấu, đồng thời có khả năng duy trì hoạt động liên tục trong nhiều tháng nhờ vào các tấm pin năng lượng mặt trời. 

So với vệ tinh, tàu bay stratos có chi phí sản xuất và vận hành thấp hơn đáng kể, đồng thời cung cấp khả năng giám sát liên tục ở vùng gần không gian (near-space), một khu vực được coi là 'điểm ngọt' giữa vệ tinh và máy bay cảnh báo sớm (AWAC). 

Việc triển khai một mạng lưới các tàu bay này có thể tạo ra một hệ thống cảnh báo sớm mạnh mẽ, làm giảm đáng kể khả năng hoạt động bí mật của các máy bay tàng hình như F-35.

Tuy nhiên, công nghệ này không phải không có hạn chế. Tàu bay stratos di chuyển với tốc độ chậm, chỉ khoảng 120km/h, và có kích thước lớn (dài khoảng 150m), khiến chúng dễ trở thành mục tiêu cho các hệ thống đánh chặn chuyên dụng.

Ngoài ra, hiệu quả phát hiện phụ thuộc vào góc quan sát, với khoảng cách phát hiện giảm đáng kể khi F-35 được quan sát từ phía trước. 

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc đang tập trung vào việc cải thiện tốc độ và kích thước của tàu bay để khắc phục những nhược điểm này.

Ý nghĩa chiến lược và tác động toàn cầu

Phát hiện này đánh dấu một bước tiến lớn trong chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập (anti-access/area denial - A2/AD) của Trung Quốc, đặt ra thách thức trực tiếp cho ưu thế tàng hình của các máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm như F-35 và F-22. 

Theo các nguồn tin, công nghệ tàu bay stratos không chỉ hiệu quả mà còn có chi phí thấp, mở ra khả năng triển khai rộng rãi và làm thay đổi cục diện an ninh khu vực, đặc biệt ở khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. 

Một số chuyên gia quốc phòng cho rằng, khi kết hợp với các hệ thống radar chống tàng hình như JY-27A và vệ tinh giám sát quỹ đạo thấp, tàu bay stratos có thể tạo thành một mạng lưới phát hiện đa tầng, khiến các máy bay tàng hình của Mỹ khó hoạt động mà không bị phát hiện.

Sự phát triển này cũng làm gia tăng căng thẳng Mỹ - Trung, đặc biệt sau vụ việc bóng bay do thám Trung Quốc bị bắn hạ trên không phận Mỹ vào năm 2023. 

Trong khi Trung Quốc tuyên bố đó là một tàu bay dân sự phục vụ mục đích khí tượng, các quan chức Mỹ cho rằng nó mang thiết bị thu thập thông tin tình báo. 

Vụ việc đã làm nổi bật sự cạnh tranh ngày càng gay gắt trong lĩnh vực công nghệ không gian gần, nơi các tàu bay stratos đang trở thành một phương tiện giám sát hiệu quả và tiết kiệm chi phí.