Bắt buộc dạy tiếng Anh từ lớp 1: Tìm đâu ra 30.000 giáo viên?

Đề án 2025-2035 đặt mục tiêu mọi học sinh Việt đều học tiếng Anh từ lớp 1, nhưng bài toán thiếu 30.000 giáo viên là thách thức lớn.

Đề án 'Đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học giai đoạn 2025-2035, tầm nhìn đến năm 2045' vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Ước tính đề án sẽ tác động đến khoảng 50.000 cơ sở giáo dục trên cả nước với gần 30 triệu trẻ em, học sinh, sinh viên và khoảng 1 triệu cán bộ quản lý, giáo viên ở tất cả các cấp học, ngành đào tạo.

Bài toán giáo viên tiếng Anh

Trên thực tế trước khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018, tiếng Anh chỉ bắt buộc dạy từ cấp THCS, ở cấp tiểu học tiếng Anh là môn tự chọn. Khi triển khai chương trình mới từ năm học 2020-2021 mới bắt buộc dạy tiếng Anh từ lớp 3. Các lớp 1, 2 nếu có điều kiện triển khai chỉ theo hình thức dạy tăng cường, tự chọn.

Chỉ việc dạy tiếng Anh bắt buộc từ lớp 3 đã là thách thức lớn đối với nhiều địa phương trên cả nước. Theo thống kê của Bộ GD-ĐT, cả nước còn thiếu trên 20.000 giáo viên các môn tiếng Anh, tin học, mỹ thuật, âm nhạc..., trong đó thiếu nhiều nhất là giáo viên tiếng Anh. 

Có nhiều địa phương khi triển khai Chương trình giáo dục phổ thông 2018 không có giáo viên tiếng Anh tiểu học. Điển hình như Mèo Vạc (Hà Giang cũ) chỉ có một giáo viên tiểu học vào năm đầu tiên triển khai chương trình mới.

Theo Bộ GD-ĐT, để triển khai dạy học môn tiếng Anh bắt buộc từ lớp 1 sẽ phát sinh thêm biên chế giáo viên tiếng Anh trong các trường tiểu học trên cả nước với gần 10.000 người. Để triển khai đề án ở các cơ sở giáo dục mầm non cũng cần thêm khoảng 12.000 giáo viên tiếng Anh.

Cuối tháng 9-2025, Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực tổ chức phiên họp xin ý kiến góp ý dự thảo đề án này, ý kiến của các chuyên gia vẫn tập trung nhiều vào việc chuẩn bị đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất, trang thiết bị và cho rằng cần có lộ trình cụ thể rõ ràng hơn đi kèm với các giải pháp thực hiện. 

Bên cạnh đó các chuyên gia cũng cho rằng không nên dàn hàng ngang thực hiện ở tất cả các địa phương mà nơi nào thuận lợi thực hiện trước với quy mô triển khai khác nhau. Việc bù đắp giáo viên phải có tính toán để tạo nguồn từ các cơ sở đào tạo sư phạm, trong đó quan tâm đến đào tạo giáo viên là người địa phương với các chế độ đãi ngộ để họ cam kết trở về địa phương công tác sau khi tốt nghiệp.

Ông Lâm Thế Hùng - Phó giám đốc Sở GD-ĐT Tuyên Quang - cho rằng việc thực hiện đề án tại địa phương có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số không chỉ khó khăn về giáo viên mà còn khó cả phía học sinh. 

Nhiều học sinh vào lớp 1, khả năng nghe nói, giao tiếp tiếng Việt đã khó. Nếu triển khai tiếng Anh là ngôn ngữ thứ hai sẽ càng khó khăn hơn. Vì thế cần có lộ trình riêng đối với những địa phương đặc thù.

Nhiều trường đã triển khai

Năm học 2025-2026, hầu hết các trường tiểu học ở Hà Nội đã triển khai dạy tiếng Anh từ lớp 1 theo hình thức tự chọn (phụ huynh đăng ký, trường tổ chức). Có những trường đã triển khai với 100% học sinh từ cấp tiểu học, có trường bố trí học sinh có nhu cầu học tiếng Anh vào các lớp riêng.

Tháng 10-2025, Sở GD-ĐT Hà Nội đã tổ chức tập huấn đổi mới phương pháp dạy học tiếng Anh và giải pháp đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học cho hơn 600 cán bộ phòng văn hóa xã hội của 126 xã, phường cùng hơn 800 cán bộ quản lý, giáo viên tiếng Anh cốt cán của các trường tiểu học công lập và tư thục trên địa bàn. 

Trước đó Hà Nội cũng quyết định nâng chuẩn tiếng Anh quốc tế bằng hình thức trực tiếp cho khoảng 1.900 giáo viên tiếng Anh.

Ông Trần Thế Cương, Giám đốc Sở GD-ĐT Hà Nội, cho biết năng lực ngoại ngữ của học sinh Hà Nội xếp thứ 3/63 tỉnh, TP trên toàn quốc (lúc chưa sáp nhập). Địa phương tiên phong, quyết tâm thực hiện các giải pháp để dần từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học. 

Nhưng với nhiều khó khăn như thiếu trường lớp, sĩ số học sinh/lớp cao, thiếu giáo viên... có rất nhiều việc phải giải quyết từng bước. "Nâng trình độ giáo viên là giải pháp ưu tiên. Từ đội ngũ cốt cán mới lan tỏa về các trường, chia sẻ kinh nghiệm, cách làm để triển khai đại trà" - ông Cương nói.

Một số hiệu trưởng Hà Nội cho rằng cần có cơ sở pháp lý rõ ràng hơn để huy động lực lượng tình nguyện viên, giáo viên là người nước ngoài tham gia dạy học, tổ chức hoạt động nói tiếng Anh trong trường học.