Bảo tồn tín ngưỡng thờ Đức Huyền Thiên Chân Vũ ở đình cổ 200 tuổi

Hướng tới kỷ niệm 20 năm ngày Di sản văn hóa Việt Nam (23.11.2005 – 23.11.2025), Ban quản lý hồ Hoàn Kiếm và phố cổ Hà Nội phối hợp với Tiểu ban Quản lý di tích Đình Đông Thành tổ chức tọa đàm 'Đình Đông Thành – Quán Chân Thiên với tín ngưỡng thờ Đức Huyền Thiên Chân Vũ'.

Tọa đàm diễn ra trong không khí trang nghiêm, là dịp để các học giả nhìn nhận lại nguồn gốc, giá trị và sự tiếp biến của tín ngưỡng Huyền Thiên Chân Vũ (hay còn được gọi là Huyền Thiên Trấn Vũ) trong văn hóa Việt Nam, đồng thời làm rõ vai trò đặc biệt của Đình Đông Thành trong dòng chảy văn hóa.

Đề xuất gìn giữ mạch nguồn di sản Đình Đông Thành

GS-TS Đinh Khắc Thuân cho rằng đây là một trong những tín ngưỡng thể hiện rõ tư tưởng dung hòa giữa đạo giáo và tín ngưỡng dân gian, tạo nên sức sống bền vững của văn hóa Việt qua các thời kỳ. Trong khi đó, PGS-TS Nguyễn Tá Nhí (Viện Nghiên cứu Hán Nôm) đã phân tích hàng loạt văn bản cổ cho thấy sự lan tỏa và biến đổi linh hoạt của tín ngưỡng Huyền Thiên Chân Vũ, từ cung đình đến dân gian, phản ánh mối giao thoa văn hóa Việt – Trung nhưng vẫn mang sắc thái riêng biệt của người Việt trong việc tôn vinh các vị thần bảo hộ quốc gia.

Đối với Đình Đông Thành, các nhà nghiên cứu đánh giá đây là một di tích đặc biệt hiếm hoi còn lưu giữ được hệ thống tư liệu Hán Nôm, văn bản hành chính cổ có giá trị cao. Di tích thờ song song Huyền Thiên Chân Vũ Thượng Đế và Đương cảnh Thành hoàng thể hiện sự hòa hợp giữa tín ngưỡng đạo giáo và tín ngưỡng Thành hoàng.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đức Dũng (Cục Di sản văn hóa – Bộ VH-TT-DL) nhấn mạnh rằng việc “chỉnh lý và thống nhất hệ thống thờ tự tại di tích không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo mà còn có giá trị khoa học - góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho công tác bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh đô thị hiện nay”. 

Đáng chú ý, nhóm của TS Lê Phương Duy đề xuất việc số hóa dữ liệu Hán Nôm, lập bản đồ di sản số và phát triển các sản phẩm truyền thông tương tác, giúp kết nối di tích với du lịch văn hóa và giáo dục cộng đồng, mở ra hướng tiếp cận mới trong công tác quản lý và bảo tồn.

Phát biểu tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Đức Tiến – Trưởng tiểu ban Quản lý di tích chia sẻ: “Đình Đông Thành không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng, mà còn là không gian văn hóa sống của cộng đồng phố cổ. Chúng tôi mong muốn những giá trị tâm linh, đạo đức và nhân văn nơi đây sẽ tiếp tục được lan tỏa trong đời sống hôm nay”.

Các ý kiến cũng nhấn mạnh vai trò của cộng đồng dân cư địa phương, những người trực tiếp gìn giữ di tích qua nhiều thế hệ. Chính sự đồng thuận, tự nguyện và ý thức của người dân đã giúp Đình Đông Thành duy trì sức sống của một “di sản sống” - nơi quá khứ và hiện tại giao hòa trong từng nhịp sinh hoạt.

Đình Đông Thành còn được biết đến với tên gọi đình Hàng Vải, nơi thờ Đức thánh tổ Huyền Thiên Thượng đế. Đây là nơi lưu giữ nhiều di vật quý báu như tượng thánh Huyền Thiên Trấn Vũ đúc bằng đồng, 8 tấm bia đá thời Nguyễn ghi lại quá trình xây dựng, trùng tu và những người công đức, 9 đạo sắc phong sớm nhất cùng nhiều hoành phi, câu đối…