Bạn đã nhầm khi nghĩ cứ dùng điện thoại ít là tốt

Các nghiên cứu về lợi ích và tác hại của việc dùng điện thoại vẫn còn chưa rõ ràng. Tuy vậy, điều đặc biệt cần chú ý không phải là trẻ sử dụng thiết bị bao lâu, mà để làm gì.

Hành vi sử dụng điện thoại mới là nguyên nhân chính ảnh hưởng sức khoẻ tâm lý. Ảnh: New York Times.

Một nghiên cứu mới đã cho thấy thời lượng dùng mạng xã hội, hay điện thoại nói chung chỉ là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến trẻ em. Phát hiện này, kèm với các nghiên cứu trước đây, cho thấy điện thoại dùng ít hay nhiều vẫn có khả năng gây hại cho nhóm người dùng nhỏ tuổi.

Nghiên cứu được đăng trên trên tạp chí y khoa JAMA, theo dõi hơn 4.000 trẻ em khoảng 10 tuổi trên khắp nước Mỹ trong vòng 4 năm. Kết luận cho rằng thời gian sử dụng thiết bị nhiều hơn không dẫn đến tỷ lệ hành vi tự tử cao hơn sau 4 năm đó.

Thay vào đó, trẻ có nguy cơ cao hơn đối với các hành vi này cho biết việc sử dụng công nghệ đã trở thành nghiện, tức là gặp khó khăn khi phải dừng sử dụng, hoặc nhu cầu phải dùng ngày càng nhiều. Một số trẻ thể hiện hành vi nghiện dù thời lượng sử dụng màn hình không quá cao.

Kết quả cho biết đến năm 14 tuổi, trẻ có hành vi nghiện cao có nguy cơ xuất hiện ý nghĩ tự làm hại bản thân cao gấp 2-3 lần so với các trẻ khác. Trong số đối tượng tham gia, có gần một nửa được đánh giá là có mức độ sử dụng mang tính nghiện cao.

“Đây là nghiên cứu đầu tiên xác định hành vi sử dụng mang tính nghiện mới thực sự là nguyên nhân gốc rễ, chứ không phải thời lượng sử dụng”, bà Yunyu Xiao, phó giáo sư ngành tâm thần học và khoa học sức khỏe cộng đồng tại Weill Cornell Medical College, cũng là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

Hành vi nghiện có thể khó kiểm soát hơn ở trẻ em, do lúc này vùng vỏ não trước trán, bộ phận giúp giảm các hành động bốc đồng, chưa phát triển hoàn thiện. Bác sĩ Xiao khuyến cáo điều trị bằng liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), thay vì chỉ đơn giản là giới hạn thời gian tiếp cận màn hình của trẻ.

Các biểu hiện của việc nghiện bao gồm trẻ cảm thấy ép buộc, khó dừng lại, và cảm giác căng thẳng khi không được sử dụng. Khi có những dấu hiệu này, người nhà nên tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn, hơn là tịch thu, nghiêm cấm điện thoại. Bà Xiao nói rằng điều đó có thể không hiệu quả và tệ hơn là gây ra mâu thuẫn gia đình.

Nhiều cuộc tranh luận về tần suất dùng điện thoại của trẻ em lại đổ trách nhiệm lên cha mẹ, buộc họ phải kiểm soát con cái mình. Đây là một nhiệm vụ đặc biệt khó khăn với các gia đình đơn thân hoặc thu nhập thấp.

Mặt khác, ông Mitch Prinstein, giám đốc khoa học của Hiệp hội Tâm lý Mỹ, cho rằng những bên thiết kế thiết bị và nền tảng mạng xã hội nên chịu trách nhiệm phần nhiều. Ông nói các nhà hoạch định chính sách có thể yêu cầu các công ty công nghệ áp dụng thiết kế phù hợp với độ tuổi, nhằm hạn chế những tính năng mà thanh thiếu niên khó cưỡng lại.

Nghiên cứu của các bác sĩ cho biết mức độ nghiện mạng xã hội, trò chơi điện tử và điện thoại cao hơn đối với nhóm có cha mẹ thu nhập thấp, chưa cưới nhau, hoặc không có bằng đại học. “Đối với nhóm này, tỉ lệ có ý nghĩ tự tử cao gấp đôi, và có thể bị bỏ qua trong quá trình lớn lên”, bà Xiao chia sẻ.

Nghiên cứu này góp phần thay đổi mối lo ngại trước đó liên quan đến thời gian sử dụng điện thoại. Nhiều bảng thống kê, tác giả sách đã cảnh báo, thậm chí một số nhà lập pháp còn đặt ra đạo luật giới hạn việc sử dụng mạng xã hội hoặc thời gian dùng thiết bị, đặc biệt trong giờ học.

Trong khi đó, các nhà khoa học nghiên cứu mối liên hệ giữa mạng xã hội và sức khỏe tâm thần cho rằng còn quá sớm để đưa ra những cảnh báo chung chung. Điều quan trọng hơn, theo họ, không phải là thời lượng mà là trẻ em làm gì khi ở trên mạng.

Dù vậy, nhà tâm lý học Jean Twenge, tác giả cuốn 10 nguyên tắc nuôi dạy trẻ trong thế giới công nghệ cao, cho rằng cả thời lượng sử dụng và hành vi nghiện đều quan trọng. Các khuyến nghị của bà để kiểm soát chúng là giống nhau, đó là trì hoãn việc cho trẻ dùng điện thoại có Internet càng lâu càng tốt.